Dus Steve Bannon is nu wel degelijk door het Amerikaanse Ministerie van Justitie aangeklaagd voor minachting van het Congres. Er zijn zelfs twee aanklachten, één voor het weigeren van de dagvaarding voor de 6 januaricommissie te verschijnen, en één voor het negeren van de dagvaarding van diverse documenten.
Gisteren bleek ook dat de eveneens door de commissie gedagvaarde voormalige chef-staf van het Witte Huis Mark Meadows zijn dagvaarding genegeerd heeft. Ik denk dat we er nu vanuit kunnen gaan dat ook tegen hem aangifte gedaan zal worden wegens minachting van het Congres, wat dan gevolgd zag worden door een aanklacht. Dergelijke aanklachten kunnen een jaar gevangenisstraf opleveren.
Maar zover zijn we nog niet, het is immers nog slechts een aanklacht. Bannon beroept zich op het zogenaamde executive privilege, een regeling die moet waarborgen dat een president op vertrouwelijke wijze met zijn Witte Huismedewerkers kan overleggen zonder later gedwongen te kunnen worden dat allemaal openbaar te maken. Maar ten eerste vervalt dat privilege als er sprake is van criminele zaken die onderzocht moeten worden, en ten tweede was Bannon geen medewerker van Trump meer in de periode die dit onderzoek bestrijkt, dus hij lijkt erg zwak te staan.
Bovendien is de geldende regel dat de zittende president bepaalt of dat privilege gehandhaafd wordt of niet, het gaat eerder over een privilege van het presidentschap dan dat van een individuele president, zo gaat het verhaal. En Biden heeft al gezegd dat wat hem betreft dat privilege de 6 januaricommissie er niet van mag weerhouden de noodzakelijke informatie boven tafel te krijgen.
Ik ben toch wel een beetje opgelucht, ik maakte me ongerust dat Attorney General Merrick Garland missschien helemaal niets wenste te ondernemen tegen de criminelen van de regering Trump, uit angst als te politiek gemotiveerd gezien te worden. De Attorney General wordt geacht zich op enige afstand van het Witte Huis te houden en onafhankelijk te opereren, een norm die onder Trump uiteraard met voeten is getreden, zoals elke norm en fatsoensregel onder Trump met voeten getreden is.
Toch kun je je afvragen hoe effectief deze aanklacht gaat zijn. Er moet een rechtszaak komen, en dan gaat men ongetwijfeld tegen een veroordeling in beroep – als zo’n veroordeling er komt – tot aan het Supreme Court toe als het even kan, want het hele idee erachter is de zaak zoveel mogelijk te frustreren en te vertragen. Het punt is dat er een goede kans bestaat dat de Democraten bij de tussentijdse verkiezingen in november 2022 hun meerderheid in het Huis verliezen, gewoonweg omdat het een tamelijk normaal patroon is in de Verenigde Staten dat de regerende partij de meerderheid in minstens één van de huizen van het Congres verliest bij die verkiezingen. En dat zal het einde van de 6 januaricommissie betekenen.
Inmiddels zijn er meer prominente ex-Witte Huismedewerkers gedagvaard, zoals Stephen Miller, Trumps speechschrijver en diens belangrijkste architect van racistische antimoslim- en ‑vluchtelingenregelingen, Kayleigh McEnany, een van Trumps permanent liegende persvoorlichtsters, John Eastman, de bedenker van het plan hoe Trump toch aan de macht kon blijven en wederom generaal b.d. en complotgek Michael Flynn.
Als die ook allemaal gaan weigeren te verschijnen krijgen ze het nog druk op het Ministerie van Justitie. Wellicht heeft de aanklacht van Bannon echter een afschrikwekkende werking op sommige van deze gedagvaarden, wellicht minder vermogend dan Bannon, want die rechtszaken kosten klauwen met geld aan advocaten. Het probleem is niettemin dat het Congres niet zulke effectieve middelen lijkt te hebben om een dagvaarding – in elk geval tijdig – af te dwingen. Er bestaat ook nog zoiets als Inherent Contempt, waarbij het Congres zelf direct sancties of in bewaringneming kan opleggen. Zo’n procedure houdt wel het gehele Huis op, er kunnen geen andere handelingen plaatsvinden gedurende die procedure, en misschien is dat de reden dat men daar niet (meer) aan wil beginnen.
Uiteindelijk gaat het erom dat Justitie iets tegen deze criminelen en Trump zelf onderneemt, omdat ten eerste de 6 januaricommisie alleen maar kan rapporteren, en ten tweede omdat Justitie tot 2025 de tijd heeft stappen te ondernemen, terwijl de commissie gevaar loopt al over een jaar opgeheven te worden. En alhoewel het officieel correct is dat je helemaal niets over lopende onderzoeken van Justitie hoort, ben ik er niet gerust op dat men onder Garland daarmee echt bezig is. De FBI vertrouw ik ook al niet wat dat betreft. Ten eerste bestaan die naar verluidt zelf voor een groot deel uit conservatieven (en tegenwoordig zijn dat Trumpfans), en ten tweede is de huidige directeur, Chris Wray, destijds door Trump zelf aangesteld om precies niks te doen.
Dus alhoewel ik zei dat ik een beetje opgelucht was na de aanklacht tegen Bannon, is mijn ongerustheid bepaald niet helemaal weggenomen.
(Foto: Bannon Flickr, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=53441636)
