Het gaat niet goed met Donald Trumps presidentschap. Hij heeft zich een meedogenloze autocraat getoond tijdens de protesten na de moord op George Floyd, waar hij vreedzame betogers op Lafayette Square voor het Witte Huis met traangas en wapenstokken liet wegvagen door diverse politietroepen, slechts voor een compleet stompzinnige fotoreportage waar hij met een bijbel in zijn hand voor de St John’s Episcopal Church aan de overkant van de straat ging staan.
De coronacrisis loopt momenteel gierend verder uit de hand, nadat op onder andere aansporing van Trump veel staten hun economie alweer opengooiden terwijl men nog slechts maar een plateau bereikt had in het dagelijks aantal besmettingen, en die dus allebehalve teniet gedaan waren.
En dan kwam er het meest recent nog de kwestie van vermeende betalingen van Rusland aan de Taliban voor het doden van Amerikaanse soldaten bij, waar Trump al lang vanaf wist en nooit iets aan gedaan heeft.
De peilingen zien er als gevolg van deze drie schandalen niet goed uit voor hem, op landelijk niveau niet maar beslist ook niet in meerdere swing states.
Ik denk dat het de coronacrisis is die hem voornamelijk de das om zal kunnen doen. Niet alleen beschadigde die de economie nu al ernstig, en de economie was het enige waarop Trump meende te kunnen hameren als was het zijn persoonlijke prestatie, maar nu duidelijk is geworden dat het volledig aan enig federale coördinatie en leiderschap ontbreekt in deze crisis zullen de nog grotere economische schade en massalere sterftecijfers niet genegeerd kunnen worden en slechts op het conto van één man komen te staan: Donald Trump. Hij begint met name onder oudere witte Amerikanen steun te verliezen, een van de kerngroepen van zijn electoraat. Mogelijk omdat vooral die zich kwetsbaar voelen voor het virus.
En het is ook juist een keiharde kapitalistische maatschappij als de Amerikaanse, waar vele decennia gehamerd is op de veronderstelde incompetentie van de overheid die daarom ook maar zo klein mogelijk gehouden moest worden, die bijzonder slecht bestand is tegen een crisis als deze. Het is ook juist die omstandigheid die het te vroeg heropenen van de economie heeft veroorzaakt. Men kan het in een maatschappij als de Amerikaanse, met weinig steun van de overheid, immers niet lang volhouden op slot te blijven, omdat veel meer mensen dan hier in Europa acuut zonder inkomsten komen te zitten, de contracten zijn er veel losser. En bovendien is je ziektekostenverzekering er vaak gebonden aan de baan die je verliest, juist vanwege een gezondheidsbedreigende situatie waarin je die verzekering hard nodig kunt hebben. De rekeningen van ziekenhuisopnames in de Verenigde Staten kunnen letterlijk astronomisch zijn.
In een allesomvattende bedreiging als deze epidemie moeten de leden en onderdelen van een maatschappij elkaar aan alle kanten ondersteunen, en in fatsoenlijkere samenlevingen zijn daar allerlei regelingen voor zodat niet er niet van alles en iedereen tegelijkertijd omvalt en de rest met zich meesleurt. Het is niet alleen socialer, maar ook uit welbegrepen eigenbelang dat je elkaar overeind moet zien te houden. Maar een ieder-voor-z’n-eigen maatschappij als de Amerikaanse valt dan als los zand uit elkaar. Op lokaal niveau kunnen mensen overigens ook daar beslist heel sociaal zijn, maar de algemene inrichting van de maatschappij is er niet op ingesteld, en een crisis als deze behoeft grootschalige, gecoördineerde aanpak, zowel op medisch, economisch als sociaal gebied. De Verenigde Staten ervaren momenteel wat er gebeurt als zo’n aanpak niet bestaat, en gaan wellicht een echt totale ramp tegemoet in de komende maanden.
Ik denk dat in feite een belangrijk deel van de Amerikanen ook wel degelijk een socialere samenleving en overheid wil. Zoals Trump zelf zei: als iedereen zomaar zou gaan stemmen zouden de Republikeinen nooit meer een verkiezing winnen. Alleen bevindt de politiek zich er nog steeds in de stalen klauwen van het Grote Geld, en dat Grote Geld zit helemáál niet op een socialer Amerika te wachten. Dat verklaart ook waarom de Verenigde Staten gemiddeld weliswaar nog steeds een van de allerhoogste inkomens per hoofd van de bevolking heeft maar grote delen van het land eruit beginnen te zien als een Derde Wereldland. Al dat geld zit namelijk in nutteloze jachten, paleizen of kluizen van de 1%, in plaats van dat het voor het land gebruikt wordt.
Misschien zal een gevolg van deze crisis zijn dat de beweging voor een socialer Amerika, die met name in de linkervleugel van de Democratische Partij nu al zichtbaar is aan sterkte wint. Misschien zal het ook om die reden een verschuiving naar de Democraten teweeg brengen, alhoewel Joe Biden nu juist daarvoor niet de meest ideale kandidaat lijkt. Zijn grootste pluspunt blijft dat hij niet Trump is, wiens nietsontziend egoïsme, monsterachtig gebrek aan emphatie en weerzinwekkende stupiditeit gedurende de laatste maanden in een zo mogelijk nog schriller daglicht dan voorheen zijn komen te staan.
(Foto: Detroit, MI 2012. Eigen werk)
