Het coronavirus wordt allerlei kwaliteiten toegedicht. Na corona wordt alles anders. Na corona. Wanneer dat is, ligt in de toekomst. Een vaccin is er nog niet, kudde immuniteit is er nog niet en tests en beschermingsmiddelen zijn er nog veel te weinig. Nu is alles nog hetzelfde, behalve dan dat onze vrijheid beknot is , dat we politici moeten geloven en corona de media beheerst. Alsof in de achterkamertjes de verzorgingsstaat niet afgebroken wordt. Het wachten is op de brede maatschappelijke heroverwegingen, een ambtelijk onderzoek dat voor de komende kabinetsperiode vele opties in kaart brengt: investeringen én bezuinigingen. En er wordt over gezwegen. Lees het en je zult je rot schrikken van de afbraakvoorstellen.
Laatst zei iemand tegen me dat we allemaal in hetzelfde schuitje zitten. Ik was daarover boos en antwoordde dat het niet waar was. We zitten allemaal in dezelfde storm, maar jouw bootje is een totaal andere dan het mijne. Willem Alexander in quarantaine kan zich over een aantal hectares verplaatsen. Rutte en zijn senatoren hoeven, ondanks geen of weinig vergaderingen, geen salaris in te leveren. De schoonmaakster in de grote stad mag blij zijn dat zij een balkon heeft. Andere arbeiders wordt een loonoffer gevraagd. Of moeten zich te pletter werken voor een fooi als pakketbezorger. Om maar een paar verschillen te noemen.
Democratie buitenspel
Het na coronatijdperk gaat er heel anders uitzien. We moeten anders omgaan met de natuur, dieren, groei groei groei, de economie, de medemens op anderhalve meter, thuiswerken, minder files, schonere lucht. Revolutionaire ideeën overigens. En alleen maar, omdat het virus uit China komt? Met een voorgeprogrammeerde infectie. Alles zal dus vanzelf gaan? Alle analyses hebben mijn hart. Maar de werkelijkheid zal weerbarstiger zijn, vermoed ik. Pas heel langzaam druppelen deze andere meningen door in het publieke debat.
Met de al genoemde ‘brede maatschappelijke heroverwegingen’ is het net als met partijprogramma’s. Zelfstandig nadenken, een visie uitwerken, is er niet meer bij. Vijftienhonderd pagina’s ambtelijk voorgekauwde sociale afbraak en bezuinigingen en een paar investeringen wachten om opgenomen te worden in de partijprogramma’s. De solidariteit over de schutting gegooid en zoek het zelf maar uit, kort samengevat.
Daarnaast een Eerste Kamer die advies vraagt aan de Raad van State over zaken waar ze zelf over gaat (advies over digitaal stemmen). Dat besteden ze uit. Aan pr managers, spindoctors of op dit moment aan ambtenaren of deskundigen. Maar één ding is duidelijk. Dit zijn allen geen onafhankelijke denkers gestuurd door idealen, maar bureaucraten of ondernemers met een mening over van alles en nog wat. En al helemaal niet democratisch gekozen. Integendeel de democratie wordt voor veel journalisten en burgers buitenspel gezet door het beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (WOB) op te schorten. Dit staat los van het feit dat heel wat journalisten hun vermogen tot kritiek totaal losgelaten hebben en eensgezind met de politiek een publieke moraal uitkramen dat je in tijden van crisis de bestuurders met rust moet laten en hun werk moet laten doen.
De FNV zwijgt
Niemand staat op zijn achterste benen als de minister van Sociale Zaken Koolmees zegt dat hij effetjes geen tijd gehad heeft om aan de miljarden die hij rondstrooit voorwaarden te koppelen. Tja en dan kan ook Booking.com daarvan profiteren. We herinneren ons nog de affaire van de kinderopvangtoeslag, waarin voorwaarden tot tien cijfers achter de komma door de politiek werden voorgeschreven om te voorkomen dat er misbruik van gemaakt zou worden. Nu wordt er door de minister aan bedrijven vriendelijk gevraagd misbruik te voorkomen.
Denkend aan het RSV debacle van 1983 lees ik net dat de overheid scheepsbouwer IHC Merwede met honderden miljoenen gaat steunen. Je zou verwachten dat Tuur Elzinga van de FNV als eerste stond te roepen dat werknemers steun verdienen en dat de overheid een paar miljard moet betalen voor de pensioenen. Helaas is daar geen sprake van, integendeel ondertussen gaan de achterkamertjes ook gewoon door. De vakbeweging overlegt niet met de leden, maar met lobbyclubs over een invulling van een ‘corona bestendig’ pensioen. Terwijl een paar maanden geleden het kostenplaatje van een paar miljard voor een omvorming tot een goed pensioen voor jong en oud al te hoog was. Hij heeft beslist geen last van de revolutionaire invloed van corona zal ik maar zeggen.
Miljarden naar aandeelhouders
Wie wordt er opgehemeld in het spotje van postbus 51 (een overheidsinstantie), waarin Rutte de vakkenvullers een hart onder de riem steekt met #daslief. Het zijn en blijven ceremoniële steunbetuigingen. Het moet toch niet gekker worden. Reclame voor jezelf, betaald met belastinggeld. En de oppositie blijft stil. Nota bene Hillary Clinton zei het treffend: als je niet tot de elite behoort, ben je een deplorabele ofwel beklagenswaardig. (New York Times, 10 september 2016).
Er worden honderden miljarden uitgegeven om de economie overeind te houden. Maar wat is de economie? Zijn het de belangen van de aandeelhouders, de grote ondernemingen, de vriendjes van de VVD of misschien wel van Rutte himself. Of van de belastingbetalers, de vakkenvullers, de verplegenden, de schoonmakers. Duidelijk is wel dat de grootste bekken en de grootste graaiers het meeste binnenhalen. De grote baas van Volkswagen zegt het onomwonden: we betalen toch ook belastingen en dan is overheidssteun in deze tijd toch heel normaal (WDR, Heute, 30 april 2020). En dit ondanks dat deze autofabrikant dit jaar aan zijn aandeelhouders nog meer dan twee miljard euro uitbetaalde. Overigens, Volkswagen heeft om de belastingen te ontduiken een aantal bedrijven in Nederland, waardoor het bedrijf miljarden minder belasting hoeft te betalen aan de Duitse staat. Er zijn in Nederland meer dan 250 grote Duitse bedrijven om zich van belasting te vrijwaren. Wat de overheid nu extra uitgeeft, valt in het niet bij de behaalde winsten over 2019: 100 tegenover 300 miljard euro. Zou toch een inkoppertje moeten zijn voor partijen als PvdA, GroenLinks of SP, samen met de vakbeweging.
Valse solidariteit
Dit is in het kort wat er gebeurt. Hier is de wens niet de vader van de gedachte. Dit is keiharde neoliberale politiek gesteund door FNV en PvdA (Het landsbelang gaat nu voor, aldus Asscher, Het Parool, 26 maart 2020). Kortom er gaapt een groot gat tussen woorden en daden van werkgevers en politici. Tot nu toe stemden de linkse partijen voor verslechteringen, bezuinigingen en afbraak sociale zekerheid, inclusief pensioenen. Ook nu nog steeds geen kritische kanttekeningen/eisen bij de miljardensteun aan bedrijven. Geen massale solidariteit met de verklaringen in de dagbladen dat het nu afgelopen moet zijn met het liberalisme/kapitalisme. Dat is doorgeschoten. Geen solidariteit met de werkers van Amazon die in de Verenigde Staten staken voor een rechtvaardige beloning en voor betere (corona)veiligheid, die uitgebuit worden en een flinke bijdrage leveren aan de nieuwe economie waardoor de baas van Amazon, Bezos alleen al dankzij de coronacrisis zo’n slordige tien miljard dollar rijker is geworden. De FNV maakt het nog bonter. Zij benadrukt in deze tijden als het gaat om persoonlijke veiligheid, werkomstandigheden, overwerk en werknemersrechten vooral om in overleg te gaan met je baas. Je moet het zelf doen.
Dat Rutte in crisistijd een goede manager is, is een dooddoener, maar vergeten dat de VVD de grote trekker is van alle verslechteringen en cadeautjes aan bedrijfsleven, zegt misschien meer over de eigenlijke bedoelingen van onze linkse politieke partijen. Het perspectief van een nieuwe wereld lonkt misschien voor velen, maar de gevestigde macht verzet zich hevig en op de oude manier via haar lobbyorganen en betaalde krachten in de overheid. Rutte neemt daar al een voorschot op door in zijn veel gebruikte reclametaal ‘wij Nederlanders’ net zoals Willem Alexander die het over wij zeventien miljoen Nederlanders heeft. Ze roepen daarmee de schijn op dat er zeggenschap bestaat. Maar dat is valse solidariteit, dat neigt heel sterk naar een sterke staat ofwel nationalisme. Evenals de boodschap ‘niet zeuren, wij hebben toch het beste met jullie voor’. Wat weer precies past in het straatje van de ondernemersvereniging AWVN die in de Volkskrant van 5 mei jongstleden laat weten dat het geen werkgeversprobleem is maar een ‘we probleem’ van werkgevers en werknemers. Loonsverbeteringen zijn voor later. Alle torenhoge winsten, dat was vroeger. Nu moeten arbeiders een offer brengen.
Laten we de verbinding maken met februari 79 jaar geleden en een oude slogan te voorschijn halen Staakt, Staakt, Staakt.
– door Ab de Wildt, oorspronkelijk bij Solidariteit
h/t GlobalInfo
