De praktijken van auteursrechtenclaimers op foto’s doen mij denken aan een kwestie waarvan ik al zo’n tien jaar geleden eens hoorde, maar dan in een andere branche. Vanaf 2011 heb ik gedurende zo’n twee jaar zogenaamde royalty free muziek op internet geplaatst. Dat is muziek waarvoor je slechts éénmalig een licentievergoeding betaalt en niet steeds royalties voor hoeft te betalen als je het afspeelt. Dat soort muziek wordt vooral als achtergrondmuziek of voor jingles gebruikt. Ik plaatste die muziek op zo’n vijf verschillende sites met stock music, met wisselend succes per site.
Eén van de drie sites op welke ik redelijk wat verkocht kreeg op zeker moment echter een claim van een patentenbureau binnen dat hij met zijn site een patent geschonden zou hebben, zoals de eigenaar op zijn site publiceerde. Het bleek al gauw dat het hier een zogenaamde patentenpiraat was, die zeer algemeen geformuleerde patenten vastgelegd had op basis waarvan ze dan bij allerlei bedrijven konden claimen dat ze een patent van hen geschonden hadden. Natuurlijk legden ze zo’n claim niet neer bij bedrijven als Microsoft of Apple, maar bij kleine zelfstandigen zoals de eigenaar van die stock music website. Want die claims zouden weliswaar een goede kans lopen geen stand te houden in de rechtbank, maar daar moest je dan wel het financieel uithoudingsvermogen voor hebben als verdedigende partij.
De Amerikaanse eigenaar van die site bleek echter een moedig man, want hij nam de handschoen wel degelijk op en liet het op een rechtszaak aankomen. En hij won hem ook nog, na een jaar van rechtszittingen.
Ik heb met één (instrumentaal) nummer van mij eens meegemaakt dat het op YouTube terecht kwam met een zangpartij erover heen opgenomen. Ironischerwijze kreeg ik een notificatie van YouTube dat IK auteursrechten zou heb geschonden, het algoritme van het platform dat die man had gebruikt had mijn nummer gevonden. Ik kon YouTube erop wijzen dat mijn origineel al van twee jaar daarvóór stamde.
Heb ik daarvoor een claim ingediend? Nee. Praktisch gezien zou het overigens ook lastig zijn geweest, die man kwam ergens van de andere kant van de wereld, maar bovendien kon het een volkomen te goeder trouw gemaakte vergissing zijn. Je mag die muziek namelijk overal voor gebruiken, BEHALVE voor een eigen muzikale productie. Kan best zijn dat die man dat niet goed gelezen had. Als het dan gewoon maar verwijderd wordt is het toch goed?
Jaren voordat deze ellende begon hebben we eens eerder per ongeluk een foto met auteursrechten op de site gehad waarvan de rechten bij een grote uitgever lagen. Die stuurden slechts een sommatie die te verwijderen, en daarmee was het over. Daarna hebben we nog eens een inzendende grapjas gehad die hele stukken uit kranten bleek te kopiëren zonder dat te vermelden. Daar kregen we ook een nette waarschuwing van de betreffende krant over, waarna we alle artikelen van die mafketel verwijderd hebben.
En daaraan kun je zien dat het bij die fotorechtenclaims niet om de bescherming van auteursrechten maar om een verdienmodel gaat, iets waar de Belgische Justitie de Visual Rights Group (voorheen Permission Machine) dan ook voor op de vingers getikt heeft. Kijk, op zichzelf worden er foto’s geplaatst waarop copyrights of auteursrechten berusten zonder vermelding of vergoeding. Dat is verkeerd en is ook de vraag meestal niet (alhoewel soms ook zelfs die rechten niet zo duidelijk zijn als ze lijken, als je Martine’s site doorleest).
Maar de claims die je vervolgens aan je broek krijgt zijn volstrekt onredelijk. Echter, de kosten van een rechtszaak zullen in de meeste gevallen nog veel hoger liggen, en de lafbekken van bijvoorbeeld de Visual Rights Group pakken bewust kleine partijen hierop aan. En dit is waar die hele auteursrechtenmafia zijn praktijken op baseert: pure afpersing.
Enkele maanden na het winnen van zijn rechtszaak liet de eigenaar van die stock musicwebsite alsnog weten dat de kwestie hem financieel en mentaal zoveel gekost had dat hij besloten had die website te beëindigen. Hoe puur op geld beluste, en niets aan de samenleving bijdragende roofbedrijven anderen kapot kunnen maken.
Zoals Martine in haar wanhoop ook al zegt: betalen is de enige manier om er zeker van te zijn dat het niet tot een rechtszaak komt. Je zou het de Visual Rights Group gunnen dat ze eens zo’n patentrechtenaasgier op hun dak krijgen.
(Afbeelding: Cartoon Stop Onredelijke Fotoclaims (Martine Bakx))
