Gisteren eerst een mooie jonge vrouw ontmoet, los zwart haar, felrode lippenstift, vriendelijk en toeschietelijk. Ze was Indiaas en moslima en we waren toevallig – althans ik – op de opening van een expositie in Hilversum.
Haar man was schilder, hij liep verderop. Ze gaf me spontaan haar naam – en een hand. Dat maakte wat goed, sinds vorig jaar een moslima me voor het eerst in mijn leven een hand had geweigerd… voor mij een schok. Nou, dit liep gelukkig héél anders
Op de heenweg over de hei kom ik eerst nog een wandelende jonge vrouw en jongeman tegen. Zij kijken naar een zwarte, harige rups. Zij blijken allebei 28 en allebei journalist, zij voor o.m. de Volkskrant – en ik vertel dat ik daar op mijn 18de begonnen ben… Hij bij One World, het vroegere blad over ‘ontwikkelingssamenwerking’ van het Tropeninstituut waar ik wel eena wat heb gepubliceerd – die tak van sport is volkomen verdwenen. Toevallig.
Intussen kreeg ik vanochtend een mooie radiodocu van de BBC mee over de kandidaat-burgemeester van New York, Zohran Mamdani. Hij staat voor de Democrats en bovendien de Democratic Socialists of America. Prachtig toch? Nog een maandje, en dan weten we het. Hij is moslim, en zo’n 10% van de Newyorkers niet, inderdaad: Joods. Maar die kent hij al z’n hele leven en hij is in Joodse buurten opgegroeid. Hij gaat daar prima mee om, en zelfs Joodse campaigners en influencers klagen, maar kunnen hem wel hebben… hij ruikt gewoon hetzelfde. Toch heeft hij zich niet gedistantieerd van de kreet ‘Globalize the Intifada’. Ook gebruikt hij vrijelijk de term genocide.
Even terug naar Hilversum: mijn nieuwe vriendin is ook nog mathematicus. Haar man komt erbij en hij laat me zijn schilderijen zien op zijn telefoon. Hij moet de kleinzoon van Edvard Munch zijn! Net zo intens, zelfde kleuren, zelfde uiterst expressionistische stijl. Maar als ik verbaasd vraag naar ‘die Noorse schilder’ (ik kon weer even niet op een naam komen) kijkt hij me onbegrijpend aan.
Dan vertel ik zijn vrouw en hem over de AVRO, die we aan de overkant zien, en hoe de nazi’s zich daar al op 15 mei 1940 meldden – en op de trap bij de voordeur, 150 m van ons vandaan, stond de directeur om hen uiterst welkom te heten, Willem Vogt.
Om nog beter over te komen bij de nazi’s ontsloeg die collaborateur de volgende dag uit zichzelf al zijn Joodse artiesten/presentatoren, onder wie zangeres Jetty Paerl, die in Londen terecht wist te komen (toevallig zaterdagavond haar dochter nog dansend gezien bij een jazzconcert). Joods administratief personeel ontsloeg hij niet.
Maar Vogt ontsloeg toen ook Han Hollander, destijds de populairste Nederlandse radioverslaggever voor voetbal. Hij werd op 9 juli 1943 vergast in Sobibór. Deze Deventenaar heeft sinds mei van dit jaar een standbeeld bij Go Ahead Eagles in die plaats. En de Willem-Vogtzaal in de AVRO-studio is hernoemd. De gemeente Hilversum laat Vogt echter na een onderzoek wel staan het hun ereboek van Hilversummers.
Mijn nieuwe Indiase vrienden kijken nog eens fronsend naar de overkant, dan trekt het weg en worden we weer een beetje blij van de kunst om ons heen.
- Uitgelichte afbeelding: Door Jacob Merkelbach – Derived from Stadsarchief Amsterdam, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=61123731
