ZZP is geen surrogaatwerknemer

Behalve verschillende partijen wil ook G500 dat zzp’ers toegang krijgen tot allerlei sociale zekerheden. Wat er nog over was van het zelfstandige bestaan wordt op deze manier definitief om zeep geholpen.

Het bestaan van een zelfstandige gaat niet altijd over rozen. Het lijkt makkelijk, goede inkomsten en veel vrijheid. Maar ondernemerschap is dat nooit. In de beginjaren toen de eerste zelfstandigen zich vestigden, waren dit veelal mensen met al een ruime kennis en ervaring en een sterk netwerk. Zij voelden zich veelal opgesloten binnen het bedrijf waar zij werkten en zagen hun creativiteit en entrepreneurship beknot. Het zelfstandige bestaan gaf de ruimte en mogelijkheid om talent volledig naar eigen inzicht te ontwikkelen en te benutten. De risico’s van het ondernemerschap zijn daarbij een belangrijke drijfveer om continu op zoek te gaan naar nieuwe mogelijkheden en te blijven zorgen voor inkomsten. Achterover leunen is geen optie. Maar verschillende politieke partijen, G500 en FNV Zelfstandigen willen daar een streep door heen halen en van de zelfstandige een surrogaatwerknemer maken.

De afgelopen jaren zijn er veel opportunisten op de markt erbij gekomen die de verlokkingen van de inkomsten en vrijheid zagen. Vaak zegden ze hun baan op bij hun werkgever om op dezelfde functie terug te keren als zelfstandige. Een andere groep werd door een  slecht functionerende markt gedwongen zich als zelfstandige aan te bieden. Vooral in de bouw zie je dit terug, waar het falende toezicht van de overheid ertoe leidt dat CAO-ontduiking aan de orde van de dag is. Ook werden veel mensen in een uitkeringspositie door het UWV gestimuleerd om te beginnen als zelfstandige. Mooie startpremies, hulp bij businessplan. Alles werd gedaan om de uitkeringsgerechtigde maar uit de kaartenbak te krijgen.

Maar al deze mensen zijn om de verkeerde reden zelfstandig geworden. Geen van deze mensen was voorbereid op de risico’s van ondernemerschap, waar ze nu wel mee worden geconfronteerd door de aanhoudende recessie. Er ontstaat een concurrentie waar de tarieven steeds meer onder druk komen te staan. De tarieven zijn dan niet meer toereikend genoeg om reserves op te bouwen en bij de minste stilstand zakt de zzp’er door het ijs. Maar dat geldt nauwelijks voor de originele groep zzp’ers. Die hebben genoeg reserves, maar zijn ook genoeg ondernemer om aan de gang te blijven tegen volwaardige tarieven. Deze groep heeft veelal de mogelijkheid om verzekeringen zelf af te sluiten, maar vaak dit niet doen omdat ze het risico accepteren. Geen gepamper voor deze groep. Waar nodig zoekt deze groep elkaar al op en neemt vaak als klein collectief een verzekering. De tarieven hiervan zijn de afgelopen jaren al gedaald, omdat de verzekeraars graag deze groep als klant wil. De risico’s zijn voor de verzekeraars namelijk ook klein. Tijdens de WAZ maakte amper 1% gebruik van de regeling.

Met de voorstellen voor het toegankelijk maken van de sociale zekerheid voor zzp’ers begaat de politiek en de FNV een cruciale fout. Ten eerste vermindert het de zuiverende werking van de concurrentiestrijd. Bedrijven die niet meer voldoen in de markt verdwijnen en dat dient ook te gelden voor zelfstandigen. De groep zelfstandigen blijft te groot waardoor er een overschot van aanbod is. Opdrachtgevers kunnen dan de tarieven onder druk blijven zetten. Ook zal door dit aanbod de noodzaak en drang bij werkgevers om mensen in vaste dienst afnemen. Het is ideaal voor werkgevers als zij eenvoudig zelfstandigen kunnen inhuren en verder daar geen rompslomp aan hebben. De zelfstandige en de samenleving draaien op voor het bekostigen van de sociale zekerheid. Met het openstellen van de sociale zekerheid blijft de werkgever spekkoper. De werkgever draagt namelijk geen dubbeltje af op dit punt. Het verplicht stellen van deelname aan sociale zekerheidsregelingen zoals sommige partijen voorstellen zorgt voor verkleining van marges. De tarieven die op de markt gevraagd kunnen worden gaan niet zomaar omhoog waar aan de andere kant de kosten dus wel omhoog gaan. Dan dreigt er een debâcle, waardoor de aanspraak op sociale zekerheid nog verder toeneemt. En de werkgever is de lachende derde partij.

De situatie die men creëert is een grote groep surrogaatwerknemers, die door het leven gaan als zelfstandigen. Zij kunnen  beroep doen op sociale zekerheden, maar missen het entrepeneurship om werkelijk zelfstandig te zijn. Bij elke economische tegenslag zullen ze direct beroep moeten doen op de sociale zekerheid. Met het openstellen van de sociale zekerheid legitimeren de politieke partijen en de FNV deze situatie. De afstand op de werkvloer tussen werknemer en zelfstandige neemt toe. De motivatie en betrokkenheid van de ‘gedwongen’ zelfstandige zal lager zijn, wat uiteindelijk het bedrijf niet ten goede komt. Hoe hard het ook klinkt. De markt dient zijn werk te doen. De eisen voor zelfstandigheid moeten niet makkelijker worden, maar lastiger. Zo wordt het enorme bestand van zelfstandige verkleind en de ‘surrogaten’ teruggedrongen naar een vaste baan. Zelfstandigen zijn dan weer de beperkte groep entrepreneurs die een unieke dienst of product op de markt zetten en niet aan baanverdringing doen zoals nu gebeurt. De PvdA riep bij monde van Hans Spekman dat de vaste baan weer de norm dient te zijn. Ga dan niet het zelfstandige bestaan compleet uit hollen en voorzien van allerlei zekerheden waardoor deze groep alleen maar zal toenemen. Kunnen omgaan met het ontbreken van zekerheden tekent juist het bestaan van de zelfstandig ondernemer.

Dit stuk is eerder verschenen op de website van GroenLinkser Hans Groen.

2 gedachten over “ZZP is geen surrogaatwerknemer”

  1. Fijn, dank je wel. Eerst word je godverdomme gedwongen zzp’er te worden omdat er op jouw vakgebied geen banen te vinden zijn, vervolgens ga je over de kop omdat er geen droog brood te verdienen is en er geen enkele sprake is van een vangnet waar ieder werknemer over kan beschikken, krijg je ook nog een schop na omdat je zogenaamd een opportunist bent.

Reacties zijn gesloten.