Wilders zoekt ruzie met Duitsland

“Duitsland kan de pot op,” aldus Geert Wilders. Weliswaar heeft hij het niet zo gezegd, maar zijn anti-EU uitspraken komen er wel op neer. Een uitleg zal ik hier proberen te geven.

Eerst ga ik in op de psychologische theorie over cognitieve dissonantie. Die stelt dat mensen twee met elkaar onverenigbare standpunten (cognities) kunnen hebben, zonder dat ze zich ervan bewust zijn. De standpunten zijn dan zogezegd dissonant met elkaar. Hoe het conflict verloopt als iemand zich van een tegenstrijdigheid bewust wordt, is uitgebreid op het web te vinden en ik zal er hier niet op ingaan. Wat veel minder vaak naar voren wordt gebracht en hier belangrijk, is dat je gebruik kunt maken van het fenomeen van cognitieve dissonantie. Hoe doet Wilders dat?

Er bestaat veel onvrede over de EU. De democratie is nog van een minder gehalte dan die van Rusland. In Rusland zijn er gemanipuleerde presidentsverkiezingen, in de EU zijn die er überhaupt niet eens. Verder is de bureaucratie in de EU hemeltergend. Het voorbeeld bij uitstek is het ‘reizend circus’. Die benaming staat voor het maandelijks heen en weer reizen van het Europees Parlement tussen Brussel en Straatsburg. Het blijkt voor de EU al jarenlang onmogelijk een eind te maken aan die onzin.

De ontevredenheid met de EU is heel wel begrijpelijk. Als je ontevreden bent, moet je er wat aan proberen te doen. Dat kan door uit de EU te stappen of door de werking van de EU te verbeteren. Wilders focust op de eerste optie. Daarmee probeert hij de tweede mogelijkheid als het ware weg te moffelen.

Aan de andere kant is er Duitsland, dat de grootste macht in de EU vertegenwoordigt. Was de Europese integratie in het begin mede opgezet om Duitsland onder controle te houden na twee wereldoorlogen, inmiddels zijn de verhoudingen verschoven. Vooral na de val van de Muur is Duitsland een stuk groter geworden dan zijn belangrijkste rivaal Frankrijk en draait de economie er goed. Duitsland domineert en profiteert. Het heeft handelsoverschotten met de rest van de EU-landen. Door de constructie van de EU heeft Duitsland zijn thuismarkt aanzienlijk weten uit te breiden. De euro is in zijn opzet vooral een voortzetting van de vroegere D-mark met de ‘onafhankelijke’ Europese Centrale Bank. Het komt er op neer dat de EU en de euro uiterst belangrijk voor Duitsland zijn.

Als je tegen de EU ingaat, ga je tegen de Duitse belangen in. Dat is wat Wilders dus doet. Maar het is zijn tactiek om Brussel en Berlijn als twee geheel verschillende werelden voor te stellen. Wat Brussel doet, heeft niets met Berlijn te maken, en vice versa. Hoe meer je erin slaagt ‘goed’ en ‘kwaad’ te scheiden, hoe meer je de relatie negeert tussen Duitsland en de EU, des te succesvoller zul je zijn om iemand met twee verschillende cognities te laten leven. Nadenken is lastig en vermoeiend. Daarom laat menigeen het liever over aan een vertrouweling. Wilders met andere woorden voor velen die houden van simpel en vroeger was het beter.

Ontmoet je iemand die Nederland uit de EU wil, vraag dan of hij of zij ruzie zoekt met Duitsland. Een glazige blik zal je hoogstwaarschijnlijk ten deel vallen. Probeer dan te vertellen dat Duitsland de grootste profiteur van de EU en de euro is. En dat Duitsland zeker niet vriendelijk is voor degenen die zijn politiek dwarsbomen.

Het spreekt voor zich dat Nederland in economisch opzicht een deelstaat van Duitsland is. De Rotterdamse haven draait op de doorvoer van producten van en naar het Ruhrgebied. Rotterdamse havenarbeiders zullen niet blij zijn met een forse vermindering van de handel. En voor Nederland geldt dat Rotterdam één van de trekpaarden van de economie is. Beter is om dat paard niet kreupel te maken.