De discussies over vaccinatieplicht beginnen volop te woeden. Niet vreemd: de pandemie blijft om zich heen grijpen, mensen willen nu wel es echt helemaal tegen die enge ziekte beschermd zijn, en verder gaan met hun leven. Experts en politici presenteren vaccinatie al maanden als uitweg uit de ellende. We moeten ons uit de corona-crisis prikken, zo heet het dan. Welnu: vaccinatie is een staaltje medisch vernuft dat welkom is als onderdeel van de ziektebestrijding. Maar algehele vaccinatie van iedereen – afgedwongen of vrijwillig – maakt op zichzelf aan de pandemie geen einde. Een verplichting van staatswege dus ook niet, en zo’n verplichting heeft nog aanzienlijke extra nadelen ook. Niet aan beginnen! Niet accepteren!
Vaccinatie is geen wondermiddel
Wat doet het vaccin? Het beschermt je voor een flink deel tegen ziek worden. Veel mensen die zonder vaccinatie in het ziekenhuis zouden terechtkomen na besmetting, blijft die ellende bespaard. Mensen overleven de ziekte die anders dood zouden gaan. Ja, er worden ook gevaccineerden ernstig ziek. Ja, sommigen van hen overlijden. Maar de aantallen zijn wel veel kleiner dan onder de niet-gevaccineerde mensen. Dat is op zichzelf al een reden om te zeggen: haal die prik, en moedig anderen ook aan om die prik te halen. En het is een reden om van overheden te eisen dat ze nu ook voortmaken met boostercampagnes, nu de eerste vaccinrondes hun uitwerking beginnen te verliezen. Het Nederlandse getreuzel – achteraan aansluiten, alle andere landen doen het weer sneller – is crimineel en kost mensenlevens.
Vaccinatie is dus nuttig tegen ziek worden en doodgaan. Wat vaccinatie niet doet is: de verspreiding van het virus stopzetten. Het wordt steeds duidelijker dat ook gevaccineerden besmet kunnen raken en de besmetting door kunnen geven. ‘Recente data laten (…) zien dat de epidemiologische relevantie van COVID19 gevaccineerde individuen toeneemt’, aldus Günther Kampf in een brief in Science Direct. Dat staat haaks op de verwachting dat de bronnen voor besmettingen afnemen naarmate mensen in groteren getale gevaccineerd zijn, zo stelt de brief.(1)
En wat betekent die grotere ‘epidemiologische relevantie’ van al die gevaccineerde mensen? Heel eenvoudig: ze raken wel degelijk besmet. En ze geven die besmetting ook door, in aantallen die niet zo veel lager zijn dan de aantallen onder niet-gevaccineerden. Als dit klopt – en je leest steeds meer over volledig gevaccineerden die besmet raken en toch flink ziek worden – dan is het idee dat je je uit de pandemie kunt vaccineren, gevaarlijke onzin. Bedenk vooral ook dat gevaccineerden juist omdat ze heel vaak na besmetting nauwelijks of niet ziek worden, een extra verspreidingsbron kunnen zijn. Wie geen symptomen heeft, laat zich veelal niet testen, loopt door met besmetting en al en verspreidt het virus maar al te makkelijk verder. Bovendien: met veel virus in omloop binnen een vrijwel compleet gevaccineerde bevolking, staat er een enorme premie op het ontstaan van mutaties en varianten die het vaccin helemaal omzeilen. En dan is die gevaccineerde bevolking doodleuk onbeschermd.
Als vaccinatie (nog) wel – gedeeltelijk! – tegen ziekte en dood beschermt, maar niet tegen virusverspreiding en infectie, dan is het dus onzin om te doen dat je door iedereen te vaccineren – vrijwillig of gedwongen of alles er tussen in – de pandemie uit de wereld kunt helpen. Je maakt de pandemie er iets draaglijker mee, dat is alles. Maar door aan die draaglijkheid vervolgens een argument te ontlenen om het ‘normale leven’ – mensen ongebreideld de scholen en fabrieken in jagen, en vervolgens de horeca in lokken, alles ten dienste van de Heilige Economie – weer open te gooien, wordt dat effect van massa-vaccinatie zo weer onderuit gehaald! Immers: de lagere sterftecijfers en lagere aantallen ziekenhuisopnames zijn relatief. Als het totale aantallen besmettingen verdubbelt terwijl sterfte en ziekenhuisopnames halveren, dan zit je nog steeds met dezelfde aantallen ziekenhuisopnames en overlijdens.
Dit lijkt verdacht veel op wat er in Nederland sinds de voorzomer gebeurt. We mochten Dansen met Janssen, en hopla, daar gingen de besmettingen weer omhoog. De 1,5 meter mocht weg, de mondkapjes ook, terwijl de zomerse schoolvakanties achter de rug waren en de scholen weer uitpuilden. Hopla, daar kwam de nieuwe besmettingsvloedgolf opzetten. En ja, daar kwamen ook de ziekenhuisopnames weer, de steeds vollere ICs en de sterftecijfers. Intussen heeft uitvaartonderneming DELA koelinstallaties neergezet om stoffelijke overschotten te kunnen bergen nu wegens corona weer veel mensen overlijden.(2) En het argument dat de boel weer open kon? Steeds meer mensen zijn gevaccineerd. De zorg kan het wel aan. Niet dus. Dan de boel maar weel een klein beetje dicht, om de schijn hoog te houden en het besmettingstempo ietsjepietsje te drukken.
Serieuze coronabestrijding, alsjeblieft!
Iedereen vaccineren maakt aan de pandemie dus geen einde. De nadruk leggen op de noodzaak om iedereen te vaccineren, en dat als de ultieme oplossing presenteren, is schadelijk omdat het zo niet werkt. Het is ook schadelijk omdat het de aandacht afleidt van wat wel werkt, van een corona-aanpak die echt zoden aan de dijk zet. Hoe zo’n aanpak er uit ziet? Tamelijk eenvoudig. Daar gaan we:
1. We doen allemaal een goed mondkapje op in binnenruimtes, zodat we elkaar veel en veel minder makkelijk kunnen besmetten. Ook op school, ook in de klas, ook als kinderen zitten. Die mondkapjes komen beschikbaar, in ruime aantallen, en kosteloos. Waarom kost vaccineren me niets, maar moet ik een tientje neertellen voor een doos met 10 min of meer adequate FFP2-mond/neusmaskers?!
2. Al die binnenruimtes, maar nu vooral de scholen, gaan we in hoog tempo voorzien van adequate ventilatie, dus echt lucht van buitenaf naar binnen en vieze lucht van binnen het gebouw uit. De rekening gaat naar Mark en Hugo, zolang die nog de baas zijn en op de schatkist zitten. In scholen en bedrijven gaan mensen werken met vaste, betrekkelijk kleine groepen, zodat besmettingen zich niet ongebreideld kunnen verspreiden. Zolang de ventilatie niet op orde is: gebouw dicht, de activiteit verplaatsen naar huis of naar plaatsen waar coronaveiligheid wel geregeld is! Waarom uitpuilende scholen tolereren, terwijl er gebouwen leegstaan die gevorderd – wat zeg ik? Gekraakt! – kunnen worden om extra ruimte te bieden, zodat kinderen alsnog les kunnen krijgen in kleinere aantallen en met voldoende afstand en veiligheid?
3. a. Testcapaciteit uitbreiden: iedereen die een test wil, hoort die af te kunnen laten nemen, no further questions asked. En dan een bron- en contactonderzoek dat ergens op lijkt, en goede faciliteiten voor mensen die in isolatie of quarantaine gaan als ze besmet blijken. Dat eisen we nu nog van de staat, zolang die staat nog zoveel hulpbronnen in handen heeft. Maar beter organiseren we zulke faciliteiten zelf. Werk aan de winkel voor de ontluikende kraakbeweging! Waarom werken we niet aan zelfbeherende quarantainevoorzieningen in gekraakte leegstaande kantoren die we kleinschalig herinrichten tot voorzieningen, zo goed en zorgzaam dat mensen de aanvechting om te ontsnappen wel vergaat en dwang niet alleen onaanvaardbaar is, maar ook nog eens onnodig om mensen daar te houden?
3 b. Sneltesten, om zelf te doen? Prima, maar dan wel 1. gratis beschikbaar voor iedereen, in voldoende aantallen; en 2. bij alle instellingen waar zelftests worden gevraagd om binnen te komen: vakkundige vriendelijke mensen die ter plekke helpen bij het doen van zo’n zelftest. Zelf doen is een opgave voor niet weinig mensen, en dat is dan weer een drempel voor het hanteren van die sneltests. En heel erg duidelijk ook 3. de eis om sneltests te doen voor je een instelling of bedrijf binnen komt dient vanuit die instelling of dat bedrijf uit te komen, vanuit het er werkende personeel, wiens coronaveiligheid immers rechtstreeks in het geding is. Niet vanuit een bedrijfsmanagement dat maar al te graag loopjes neemt met coronaveiligheid en het daarom vaak zo nauw niet neemt. En al helemaal niet van de overheid, in wiens handen welke bevoegdheid dan ook tot bureaucratische en repressieve ellende leidt.
Al dit soort nuttige dingen hebben echter, vanuit de overheid bezien, nadelen. Ten eerste kosten ze geld. Als wij al die mondkapjes en sneltesten niet individueel betalen, net zo min als ventilatie, quarantaine en wat er aan vast zit, dan gaat de rekening naar de staat. Rutte ziet ons aankomen. Ten tweede introduceren ze een sociale logica die Rutte helemaal niet bevalt: als mensen echt samen verantwoordelijk worden, in scholen en op werkplekken, voor de coronaveiligheid, als onze gezondheid serieuzer genomen wordt dan omzetten en winsten, arbeidsproductiviteit nu en arbeidsproductiviteit morgen… dan ondermijnt dat de neoliberale, ja elementair kapitalistische logica waarop Rutte zijn beleid baseert, en hij niet alleen. Dan gaat namelijk welzijn opeens boven winst, en dat kan natuurlijk de bedoeling niet zijn…
Wat bedoel ik trouwens met arbeidsproductiviteit morgen? Daarmee refereer ik aan de scholen. Die heisa over leerachterstand als kinderen niet naar school kunnen gaat precies daarover: dat kinderen iets trager tot de productieve arbeiders van morgen worden gemanipuleerd. Om die – dure! – vertraging te voorkomen, moeten de kids dus perse naar school, naar corona-besmettingshaarden dus, met gevaar voor de gezondheid van henzelf, hun verzorgers/ouders en hun docenten aan wie ze het virus doorgeven. Dat, en niet het welzijn van de schoolgaande jeugd, is wat het kabinet vooral beweegt om scholen hoe dan ook open te houden. De andere reden voor open scholen? Alleen zo houdt de regering een beetje de vaart in de besmettingsgolf, op weg naar de levensgevaarlijke hersenschim van de groepsimmuniteit, waarover verderop meer.
Een goede coronabestrijding is dus kostbaar, en staat haaks op de neoliberale logica. Daarom komt die aanpak er van overheidswege dus gewoon niet zolang tegendruk vrijwel ontbreekt. Daarom hangt de overheid aan een beleidsmodel waarin besmetting gewoon wordt geaccepteerd, net als aanzienlijke aantallen zieken en een hele forse sterfte waar veel te weinig over wordt gepraat. Het excuus ervoor heet groepsimmuniteit: hoe meer mensen hetzij besmet raken, hetzij gevaccineerd zijn, hoe meer mensen immuniteit tegen corona zouden hebben. Dat de immuniteit via vaccinatie tijdelijk is, en dat ook mensen die besmet zijn geweest het virus opnieuw kunnen oplopen, wordt bepaald niet adequaat meegenomen in dit beleidsmodel(3). Het werkt dus niet als pandemiebestrijding. Het werkt echter uitstekend als bedrijfsomzetten en kortetermijnwinsten voor ondernemers je alfa en je omega zijn, en gezondheidsschade slechts bijzaak. Een bijzaak die pas serieus genomen wordt als zorginstellingen ontwricht raken door druk van teveel zieke mensen tegelijk, en/of als ziekteverzuim zo hoog dreigt te worden dat de Heilige Arbeidsproductiviteit gevaar begint te lopen. Gezondheid als menselijk welzijn is in al deze afwegingen afwezig.
Geen vaccinatieplicht!
Vaccinatie promoten als de ultieme oplossing voor corona betekent: de aandacht weg trekken van het rampzalige groepsimmuniteits-/verspreidingsbeleid. Het betekent dat mensen de schuld voor de corona-ellende vooral leggen bij ongevaccineerden, in plaats van naar het beleid te wijzen, en naar de verantwoordelijken: Hugo de Jonge, Mark Rutte en last but not least Jaap van Dissel die de wetenschappelijk klinkende onderbouwing levert. Een volledige vaccinatieplicht is de overtreffende trap van deze rampzalige afleidingsmanoeuvre.
Ja, je kunt niet-gevaccineerden weren uit kroegen en bedrijven, wat je maar wilt. Het betekent dat het virus evengoed wel binnenkomt, via gevaccineerden. Mensen die werkelijk voor #ZeroCovid zijn, voor serieuze pandemiebestrijding, doen er goed aan om niet met deze repressieve zondeboklogica mee te gaan
En omdat vaccinatie niet de uitweg tegen de pandemie biedt die vaak wordt gesuggereerd, is al het gepraat over verplichte vaccinatie ook nog eens gratis munitie voor gevaarlijke fascistentypes als Willem Engel en Thierry Baudet. Die liegen er op los over het vaccin. Laten we ze alsjeblieft niet de lol gunnen dat ze over een vaccinatieplicht dingen kunnen zeggen die een – als het is het maar toevallige – gelijkenis vertonen met legitieme bezwaren die er tegen een vaccinatieplicht zijn in te brengen. Het zou ze een flard geloofwaardigheid verlenen die we ze maar beter niet kunnen gunnen.
Juist wie voor vaccinatie wel degelijk een aanvullend nut in de coronabestrijding ziet weggelegd, juist wie de bestrijding van corona serieus neemt, kan zich maar beter verre houden van zo’n algemene vaccinatieplicht. Laten we corona gaan bestrijden. En laten we ons niet door repressief gescherm met een vaccinatieplicht daarvan laten afleiden. Voor #ZeroCovid, tegen de vaccinatieplicht!
Noten:
1 Günther Kampf, ‘The epidemiologiocal relevance of the COVID-19-vaccinated population is increasing’, ScienceDirect – The Lancet Regional Health Europe Volume 11, december 2021, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2666776221002581
2 ‘Uitvaartbedrijf DELA plaatst koelcontainers vanwege groot aantal coronadoden’, Nu.nl, 30 november 2021, https://www.nu.nl/coronavirus/6170674/uitvaartbedrijf-dela-plaatst-koelcontainers-vanwege-groot-aantal-coronadoden.html
3 Dat en hoe het streven naar die groepsimmuniteit nog steeds in het Nederlandse beleid doorwerkt maakt de actiegroep Containment Nu en in het bijzonder haar woordvoerder Mick Blok duidelijk. Zie Michael Blok e.a., ‘De pandemiebunker’. ContainmentNu, 27 november 2021, https://www.containmentnu.nl/articles/covid-strategy-bunker en Mick Blok, ‘De olifant in de coronaruïne ‘ Joop, 28 november 2021, https://joop.bnnvara.nl/opinies/de-olifant-in-de-coronaruine
- Ook verschenen bij PeterStormt
