Tweebeekes ‘interview’ met Netanyahu: een nieuw dieptepunt in de Nederlandse journalistiek

Eerder had ik er niet echt de tijd voor, maar ik wil toch nog even terug komen op het bezoek van Benyamin Netanyahu op 18 en 19 januari aan Nederland. We kunnen dat bezoek samenvatten in de zin dat Nederland de banden aanhaalt met Israël en heeft besloten alle kritische vragen over het naleven van het internationale recht, mensenrechten, streven naar vrede en wat dan ook na te laten. Dat is – gezien Israels staat van dienst – niet te rechtvaardigen, maar de huidige Nederlandse regering is op dat punt niet voor rede vatbaar. Gelukkig mogen we intussen – op grond van het CDA-congres en de jongste peilingen van Maurice de Hond – beginnen te hopen dat zij haar langste tijd gehad heeft.

Regeringen komen en gaan, maar dat geldt niet voor de pers. Het is daarom verontrustend, alhoewel helaas niet echt verrassend, dat ook de Nederlandse journalistiek het in alle toonaarden naliet om Netanyahu op de juiste wijze aan de tand te voelen.

Netanyahu’s bezoek zorgde zelfs voor een nieuw absoluut dieptepunt. En dan heb ik het over het ”interview” dat Mariëlle Tweebeeke van Nieuwsuur had met Netanyahu. Wat een afgang. Voor wie het niet gezien heeft, het staat hier. Om in de juiste stemming te komen is het een goed idee – zoals de NOS zelf ook al aanraadt – om het op de website ernaast staande blogje te lezen van redacteur buitenland Dieuwke van Oijen. Ze vertelt daarin dat het interview was omgeven met uiterst strenge veiligheidsmaatregelen en vergelijkt dat met de situatie in Israël. Zij noemt Israël een land in oorlog, op grond van het feit dat zij en haar vriend verleden jaar op de Westoever door een Palestijn die werkt voor USAID zijn rondgereden en hebben gezien dat de Palestijnen steeds door allerlei checkpoints moeten. Een rare, wat kromme conclusie voor een buitenlandredacteur.

Israël een land in oorlog, omdat de Palestijnenaan allerlei draconische veiligheidsmaatregelen zijn onderworpen. In feite is Israel helemaal geen land in oorlog. Als je eenmaal door de controles van het Ben Gurion vliegveld bent, merk je in het hele land hoogstens nog wat van spanning doordat bij de ingang van openbare gebouwen mensen in je tas willen kijken. Maar dan vervolgt Dieuwke:

En dan stuift ineens de Israëlische premier de hotelkamer binnen met een kluwen beveiligers. Het gesprek begint ontspannen en luchtig. Totdat Mariëlle een vraag stelt over de joodse nederzettingen op Palestijns grondgebied. Daar raakt ze blijkbaar een gevoelige snaar. Hij vindt de aanwezigheid van nederzettingen zo zelfsprekend (sic) als het feit dat er joden in Utrecht wonen. En daarmee wordt weer eens duidelijk dat een oplossing voor het eerlijk verdelen van de (sic) heilige grondgebied aan de Middellandse zee nog heel ver weg is. Daar veranderen we ook vandaag niks aan.

Jajaja, Mariëlle begint over de nederzettingen en raakt een gevoelige snaar. Gottogot wat was dat schrikken voor Netanyahu. De harde interviewster Tweebeeke begon over de nederzettingen! Of all subjects! Oh my God!

In werkelijkheid gaf Tweebeeke Netanyahu echt alleen maar alle gelegenheid om op alle fronten zijn propagandistische verhaal af te steken zonder dat ze er ook maar één keer tegenin ging of een kritische aanvullende vraag stelde.

De Israelische premier kreeg de kans om het gebruikelijke arsenaal aan Likud-leugens over de nederzettingen te debiteren zonder dat hij werd tegengesproken. Zo kon hij liegen dat de nederzettingen 1,5% va de oppervlakte van de Westoever beslaan (in werkelijkheid, zo berekende het Bureau voor de Coordinatie van humanitaire zaken van de VN al in 2007, is 40% van alle grond in Israëlische handen, via de nederzettingen plus de bijbehorende infrastructuur (aparte wegen, de Muur, tot natuurgebied verklaarde gebieden) en door militairen tot gesloten militair terrein verklaard gebied).

Ook bleef Netanyahu’s opmerking onweersproken dat Joden van de Palestijnen niet zouden mogen wonen op plaatsen waar de aartsvaders Abraham, Isaac en Jacob hebben gewoond, terwijl dat toch even vanzelfsprekend zou moeten zijn als dat er Joden mogen wonen in Utrecht. (Niemand zegt dat er geen Joden mogen wonen op die plaatsen – ook de Palestijnen niet. Het gaat erom dat zij daar zijn gaan wonen in strijd met de Geneefse Conventies die de verplaatsing van de eigen bevolking naar bezet gebied verbiedt en dat zij zijn gaan wonen op grond die Israel zich wederrechtelijk heeft toegeëigend).

En zo kon Netanyahu zijn verhaal kwijt over bouwen in nederzettingen dat nodig is om gelijke tred te houden met de bevolkingsgroei (terwijl de werkelijkheid is dat de bevolking van de nederzettingen 40-voudig is toegenomen in dezelfde tijd dat de totale bevolking van Israël is verdubbeld).

Ook kon hij zeggen dat de Palestijnen 18 jaar lang tijdens de onderhandelingen geen bezwaar tegen de nederzettingen hebben ingebracht (terwijl de werkelijkheid is dat zij dat altijd hebben gedaan en onder Oslo ook geen uitbreiding was toegestaan). Zo kan ik nog wel even doorgaan, want ook de overige vragen van Tweebeeke waren meer voorzetten aan Netanyahu om zijn propagandadreun af te werken, dan dat het ooit iets benaderde dat zelfs maar in de verste verte op een echt ‘interview’ leek. En het was allemaal des te erger, omdat alleen al het gedurende een maand of wat (terug)lezen van de Israëlische pers voldoende was geweest om te leren dat dit echt de gebruikelijke, afgetrapte en versleten  riedels zijn waar Netanyahu altijd! mee komt. Waarmee ik wil zeggen dat de voorbereiding voor dit ‘interview’ op groteske wijze tekort geschoten is.
En hoe komt dat nu? Dat de NOS-mensen zo gruwelijk in hun hemd staan en zo’n absoluut pleefiguur slaan als we dat vergelijken met hun Duitse, Franse, Britse en ook Belgische collega’s? Heel simpel, doordat in Nederland in de journalistiek in het algemeen weinig en bij sommige media – zoals de NOS – in het geheel geen, moeite wordt gedaan kennis in huis te hebben en om die  – bijvoorbeeld via overdracht van oudere collega’s naar jongere of door scholing – ook in huis te houden.

Ik weet niet of het zo gegaan is, maar bij de NOS zijn ze in staat zo’n interview te laten voorbereiden door iemand wier enige kennis van het Midden-Oosten eruit bestaat dat ze een keer door een chauffeur van USAID met haar vriend door wat checkpoints in Palestina is gereden. En om het vervolgens te laten uitvoeren door een interviewster die duidelijk elke kennis ontbeert om buiten de voor haar op een papiertje opgeschreven vragen ook zelf nog iets te kunnen bijdragen.

Voor Netanyahu, die een uiterst handig prater is voor tv (tijdens de Golfcrisis van 1991, toen hij tweede man was van de Israëlische ambassade in Washington, was hij avond aan avond te zien op CNN en andere Amerikaanse media) is zo’n Tweebeeke echt een zacht eitje, in meer dan één betekenis.

De NOS zou zich moeten schamen, maar ze zal dat wel niet doen. Na de affaire Runderkamp, die Kopten in Zuid-Egypte brand liet stichten in hun eigen kerk, hebben we nu het 100% falen van interviewster Tweebeeke. Wat mij betreft is dat eigenlijk niet minder erg.

Toch is het niet zo dat de Nederlandse kijkers dit afstraffen, bijvoorbeeld door en masse dan maar af te stemmen op de BRT. Zodat we er voorlopig niet op hoeven te rekenen dat de NOS zelfs maar de noodzaak inziet om kritisch naar haar eigen wanprestaties te kijken. Want zolang dit soort getrut hoogsten wat meesmuilend wordt afgekeurd op Twitter of in de kroeg, kunnen we niet veel beters verwachten.

Dit stuk is eerder geplaatst op de website van Abu Pessoptimist.