Het is altijd wel aardig te overwegen dat het begin van de belangrijkste politieke stromingen van Nederland verbonden is aan (nazaten van) immigranten. De antirevolutionairen aan de sefardische Da Costa, de christelijk-historischen ook aan een joodse (in dit geval asjkenazische) bekeerling, Ephraim alias Tilanus, de liberalen aan de uit Pruisen stammende Thorbecke en de socialisten van allerlei snit aan de Deen Domela Nyegaard, wiens naam vernederlandst is tot Domela Nieuwenhuis.
Een vloedgolf van politiek ontwaken in suffig Nederland zo zou je het kunnen noemen.
Aan het Rode-Canonverhaal van de Wiardi Beckmanstichting over de oprichting van de Sociaal-Democatische Vereeniging in 1878 ontleen ik:
De arbeiders namen het Duitse partijprogram van Gotha over en besloten voortaan als sociaal-democratische vereniging (SDV) in de openbaarheid te treden.Het program van Gotha was niet de enige buitenlandse invloed op de SDV. De oprichting van de Vlaamsche Socialistische Arbeiders-Partij in mei 1877 was voor de Nederlandse arbeiders een belangrijk voorbeeld. Verdere stimulans kwam van de Duitse socialisten die in Amsterdam verbleven. Naast Duitse gastarbeiders met een socialistische achtergrond, voegden zich hier eind 1878 politieke vluchtelingen bij. Deze groep werd bedreigd door het voor socialisten onvriendelijke klimaat onder kanselier Otto von Bismarck. De Duitsers verspreidden in Amsterdam met hun brochures hun parlementaire gedachtegoed.
Het Duitse ‘wetenschappelijke’ socialisme was onder de Amsterdamse arbeiders nog niet wijd verspreid. Op de soms wanordelijke vergaderingen van de SDV wisselden discussies over de invoering van algemeen kies- en stemrecht, het nut van coöperaties en de voorbereiding van een gewelddadige revolutie elkaar af. Deze discussies waren echter de aanzet tot een meer georganiseerde sociaal-democratische beweging waarin het partijprogramma en de kiesrechtstrijd centraal stonden. Ook werd het vooruitstrevende voorstel gedaan om aan het program van Gotha een eigen artikel over vrouwenkiesrecht toe te voegen.Het hele artikel.
Bij de literatuurtips zou ik naast Vliegen en uiteraard weer Dennis Bos zeker ook B. Bymholt, Geschiedenis der arbeidersbeweging in Nederland aanbevelen, als u zich er verder in wilt verdiepen. Het is in 1976 nog eens opnieuw uitgegeven door durfal Van Gennep te Amsterdam.
” De arbeiders namen het Duitse partijprogram van Gotha over ” De sociaal-democraten dan , De latere Communisten lazen Kritiek op het program van Gotha’ van Marx en begonnen zich af te scheiden 😉
Ja Bakra, maar we zijn pas in 1878… 😆
Duitsers en Vlamingen stonden tot twee maal toe (in 1878 en 1894) aan de wieg van de Nederlandse sociaal-democratie… (het nieuwe ‘Erfurter’ program dat de SDAP in 1894 aannam, kwam ook al uit Duitsland, de CPN vertaalde het program van de Komintern).
Het rode bolwerk Amsterdam zat rond 1900 vol import-Friezen en joden…
In vergaderingen in de Amsterdamse Jodenhoek wordt rond 1895 Teukoe Oemar, leider van de islamitische guerilla tegen het Hollandsch Gezag toegejuicht…
1933: Roestam Effendi (voormalig hoofd van een islamitische school) door communisten als eerste Indonesier in de Tweede Kamer gekozen…
Surinamer Anton de Kom als held onthaald…
En omgekeerd:
Nederlandse anarchisten spelen voor 1900 een hoofdrol in de linkse oppositie binnen de Gentse sociaal-democratie, rond 1920 zijn Amsterdamse Joden prominent in de Vlaamse communistische beweging…
Joodse, Duitse en Friese Nederlanders duiken op in socialistische partijen en vakbonden in Londen, Antwerpen, New York, in Zuid-Afrika en Indonesie…
Leidenaar Rinus van der Lubbe steekt in Berlijn de Rijksdag in brand, honderden Nederlanders vechten in Spanje tegen het fascisme…
Best begrijpelijk dat het krapuul met nijd en afgunst naar zo’n trotse traditie kijkt.