Dat corona-virus is gevaarlijk, drastische stappen om de verspreiding ervan tegen te gaan blijven noodzakelijk. Maar niet elke maatregel die uit naam van pandemiebestrijding wordt doorgevoerd, draagt aan de bestrijding van de pandemie iets zinnigs en aanvaardbaars bij.
Zo veel mogelijk thuisblijven, menigten vermijden, ruime afstand van elkaar houden bij ontmoetingen: jazeker! Maar dan uit zorgzaamheid, solidariteit en inzicht. Niet omdat het gezag het verordonneert. En de epidemie van handhavers waarmee dat gezag de corona-pandemie beweert te bestrijden, verdient zelf actieve bestrijding. Haal die boa’s van straten, stranden en pleinen! Ze stoppen vooral plezier van mensen. De verspreiding van het virus wordt er amper door gehinderd, er misschien juist eerder door bevorderd. Kappen ermee!
1.
Eergisteren vond bij IJmuiden een botsing plaats tussen handhavers enerzijds, plezier makende pubers anderzijds. Het ging als volgt, als we kunnen afgaan op een nieuwsbericht op de NOS-site.(1) Jongelui speelden bij een pier aldaar. Een van de kids wilde van de pier in zee duiken. Mocht niet, vond handhaving. Reden werd niet gegeven, uit wat ik lees blijkt nergens dat zo’n duik erg gevaarlijk was. Handhaven om het handhaven, regels zijn regels, dat was de indruk die het wekte.
Nu, dat werkt bij pubers niet, of beter nog averechts. Dat is nu juist het nuttige aan de pubertijd: je oefent een levenslustige portie dwarsheid. De jongen sprong natuurlijk toch.(2) Handhaving werd niet gehoorzaamd, dus vroeg een boa vervolgens naar… de ID van de jongen! Je kunt op filmbeelden zien dat het groepje in zwemkleding en verder blote bast rondliep. Loop jij met ID rond als je op het punt staat in zee te springen? Door om een ID te vragen, zocht handhaving gewoon een conflict. Het Gezag tot Gelding brengen, daar ging het om. En dat ging ze dus niet goed af.
Omdat de betreffende jongen geen ID te voorschijn toverde uit navel of bilspleet, probeerden boa’s het joch mee te nemen. Dat vonden zijn maten – andere jongens en een meid, ik schat tussen vijftien en misschien twintig jaar – helemaal niet goed. Zij vielen de boa’s aan, en sloegen deze handhavers. Een boa moest wegens verwonding naar het ziekenhuis. Je kunt over die klappen denken wat je wilt. Maar dat mensen hun maat proberen te ontzetten als die wordt aangehouden en ontvoerd, siert ze. Het uitgesleten woord ‘solidariteit’ zegt ze misschien weinig. Maar ze demonstreerden een aanzienlijke praktijkkennis van dit begrip.
Het incident is dus op video te zien.(3) De boa ’s zouden – dit blijkt uit latere berichtgeving (4) – trouwens ter plekke zijn verschenen nadat er een vechtpartij op die pier was gemeld. Dat bleek dus niet het geval, tenminste niet voordat de boa’s er zelf eentje uitlokten. Wat daar niet te zien was, is de afloop. Die latere berichtgeving maakt echter duidelijk dat de politie er bij kwam. Dat had het door het gezag beoogde effect. ‘Je ziet hoe een ongewapende boa wordt belaagd door tientallen jongeren en je moet je afvragen wat er zou zijn gebeurd als er niet een politieagent met een wapenstok in de buurt was geweest.’ De beelden maken duidelijk dat de ‘ongewapende boa’ niet in zijn eentje was: er waren meerdere collega’s bij hem. En je ziet acht tot tien pubers, en misschien een enkele iets oudere jongen. De ‘tientallen jongeren’ komen me overdreven voor. Hoe dan ook, de macht van de politieknuppel kwam er dus aan te pas, of de agent het ding enkel heeft laten zien of ook mee heeft gezwaaid en/of gemept, vertelt de geschiedenis niet. Het bleef niet slechts bij machtsvertoon. ‘De politie hield ter plaatse twee 17-jarige verdachten aan, een jongen en een meisje uit IJmuiden.’ Opgesloten omdat ze met woede reageerden toen boa’s een maat van hun mee wilden nemen wegens het nemen van een duik op een zomerse Hemelvaartsdag.
2.
Wat heeft dit met coronamaatregelen te maken? Op zichzelf weinig: boa’s komen vaker in aanvaring met ‘weerspannige’ jongelui, en boa’s hebben daar puur vanwege hun bevoegdheid en machtspositie in de kern al bij voorbaat ongelijk. Maar dat het momenteel overal wemelt van dit slag ijverige handhavers, dat heeft wel met corona te maken. Die boa’s worden op pad gestuurd om te kijken of mensen niet in iets te grote aantallen – vier in plaats van drie – samen komen en iets te geringe afstand – 1 meter veertig in plaats anderhalve meter – van elkaar houden. Dat groepen van mensen die te weinig afstand houden, risico tot verspreiding meebrengen, bestrijd ik niet. Dat boa’s daarmee gerechtigd zijn om, soms na waarschuwing maar vaak ook onmiddellijk, boetes uit te schrijven van 390 euro plus strafblad als betrekkelijk kleine groepjes niet helemaal die anderhalve meter in acht nemen, dat is echter absurde en kwaadaardige repressie. Boetes zetten kwaad bloed, wekken ergernis en woede, en ondermijnen het begrip voor op zichzelf zinnige en nodige gezondheidsadviezen alleen maar.
Inmiddels wordt ook steeds duidelijker waar besmettingsgevaar ernstig is, en waar veel minder. Grote groepen, dicht opeen, binnenskamers, in een matig geventileerde ruimte: daar brengen mensen het virus makkelijk aan elkaar over, en in voldoende hoeveelheden om goed ziek te worden. Menigten buiten hebben een soortgelijk effect, als mensen dicht opeen staan, elkaar in het gezicht moeten schreeuwen om verstaanbaar te zijn wegens lawaai en dergelijke. Maar binnen is veel riskanter dan buiten. Kleine groepjes mensen die zitten te chillen in de buitenlucht, die dragen maar zeer weinig bij aan besmettingsrisico, zeker als ze niet pal op elkaar gepropt staan met langdurig contact tussen dezelfde mensen.
Afstand houden en niet te grote groepen vormen is ook dan nog wel zinnig: better safe than sorry. Op tilt slaan als vijf mensen met een meter onderlinge afstand een paar blikjes cola verorberen, draagt echter niet bij aan gezondheid maar ondermijnt wel het hele idee dat afstand houden en drukte mijden een goed idee is. Voor zover er zinnig corona-beleid wordt gevoerd, wordt dat beleid door boa’s die kleine groepjes jongelui lopen te vermanen en beboeten, voornamelijk ondermijnd en van geloofwaardigheid beroofd.
Hoe zeer de boa-repressie op hol is geslagen, blijkt uit een mooie column van Han van der Horst in Schiedam 24, een plaatselijke internetkrant.(5) Dat begint aldus: ‘Schiedam is, zeker als je het afzet tegen het inwonertal, kampioen Coronaboetes. Binnen onze gemeentegrenzen zijn er – aldus Schie TV – 592 uitgeschreven. In het achtmaal zo grote Rotterdam waren dat er 292 en in Vlaardingen ongeveer honderd.’ Is er iets aan de hand met de Schiedammers? Ik citeer weer: ‘Wij zijn geen bullebakken, wij zijn niet extreem tot het kwade geneigd. Wij lijken vooral als twee druppels water op gemiddelde Nederlanders in hun etnische diversiteit. En dan toch 592 coronaboetes, terwijl er in heet Zeeland slechts dertig werden uitgeschreven.’ Die dertig zijn er natuurlijk ook dertig te veel maar in Schiedam zijn de boa’s duidelijk helemaal op hol geslagen – of gebracht door het plaatselijk gezag. Dat gezag, bij monde van de burgemeester, vindt de aanpak kennelijk okay en wijst op ‘groepen jongeren en arbeidsmigranten’. Ja, want die ‘stellen zich bovendien provocerend op’.(6) Criminalisering van bevolkingsgroepen is dit, met een ondertoon aan racisme.
Van der Horst zelf wijst er in zijn column op dat het vaak helemaal niet om zulke ‘groepen’ gaat. Hij noemt ‘het intens keurige goudsmedenechtpaar Taco en Lou’. ‘Dat moest met de ouders van Taco per persoon 390 euro aftikken omdat zij keurig op anderhalve meter afstand op het gras van het Oude Kerkhof een gebakje nuttigden.’ Over dit soort treiterij schrijft Van der Horst: ‘Het gaat hier om mensen die betrapt worden om het maken van een praatje. Dit is handhaven, om het handhaven. En het levert ook nog eens geen enkele bijdrage aan de strijd tegen het virus want zolang mensen voldoende afstand van elkaar houden is er niets aan de hand.’ Jammer alleen dat hij dat vooraf laat gaan door: ‘Niemand heeft het over grote groepen joelende die zich in vereniging tegen gezagsdragers richten’. Want zoals we eerder zagen, hebben ‘groepen joelende jongeren’ daar ook gegronde reden voor. Verdeel en heers, de ‘keurige’ volwassenen tegenover de ‘bandeloze’ jeugd zetten is precies niet hoe we de huidige repressie het beste te lijf gaan.
3.
Hoe belachelijk de boa-bezigheden zijn, hoe onzinnig het is om het boetebeleid dat ze aan plezier makende mensen opleggen als serieuze bijdrage aan de strijd tegen dat nare virus te zien, blijkt als je plaatst naast enkele andere nieuwsfeiten. Gisteren werd bekend dat op een school in Eygelshoven vier docenten besmet waren geraakt met het coronavirus.(4) ‘De vier besmettingen werden geconstateerd nadat corona bij een van hen was geconstateerd. Uit bron- en contactonderzoek werd daarna duidelijk dat drie andere leerkrachten ook besmet waren, vertelt Hoebe’. Deze Hoebe is ‘hoofd infectieziektenbestrijding bij de GGD Zuid-Limburg’. Inmiddels worden de andere personeelsleden van de school ook getest.
Dit krijg je dus als je scholen weer open gooit. Dit krijg je dus als je het werk – de plek waar zich verhoudingsgewijs veel besmettingen voordoen, tenzij het werk vanuit huis gedaan wordt – niet stil legt. Dit krijg je ook in slachthuizen, zoals bij de Vion-vestiging in Groenlo. Die is inmiddels gesloten ‘nadat eerder bleek dat 45 personeelsleden positief zijn getest op het coronavirus’.(5) Het hele personeel is inmiddels gevraagd om thuis te blijven. Of het welzijn van dat personeel het allerbelangrijkste is, mag je je overigens af vragen. ‘De productie werd gestaakt omdat de veiligheid van de NVWA-dierenartsen niet meer kon worden gegarandeerd.’ De veiligheid van de personeelsleden zelf was blijkbaar gene reden genoeg voor het stilleggen van die productie.
Het werk zelf in deze bedrijfstak brengt sowieso besmettingsgevaar te over. En het betreft bij personeelsleden van deze en soortgelijke bedrijven vaak arbeidsmigranten. John Klijn, bestuurder van de vakbondsfederatie FNV: ‘In de vleessector heb je een vrij arbeidsintensief proces met heel veel mensen’. Hij voegt toe: ‘Wat het extra kwetsbaar maakt is dat 80 procent van het personeel arbeidsmigrant is. Ze wonen meestal gezamenlijk en stappen samen in het busje dat ze naar de fabriek brengt en weer terug. Als je dan ook nog de hele dag gaat werken op een plek waar de 1,5 meter afstand niet gehandhaafd kan worden… dat is vragen om problemen.’ Klijn erkent dat de ‘werkgevers wel hun best (doen) om de risico’s om besmetting te beperken, maar het is niet voldoende.’ Nee, inderdaad. Voldoende zou het pas zijn als deze hele bedrijfstak wordt stilgelegd en er adequate huisvesting voor het hele personeel wordt geregeld, waar het met voldoende onderlinge afstand en comfort thuis kan blijven tot het pandemische gevaar werkelijk is geweken. Dat draagt bij aan het tegengaan van corona-besmettingen. Maar dat gebeurt niet, want het betreft hier een ‘vitale sector’. De levens van arbeidsmigranten zijn overduidelijk een stuk minder ‘vitaal’.
4.
Ter afsluiting. Dat virus, die pandemie, bestrijden we door besmettingshaarden – boven alles dus werkplekken als bovenstaande vleesbedrijven, maar ook scholen – stil te leggen. Wat mij betreft een taak van het personeel zelf, want hun veiligheid en hun levens staan rechtstreeks op het spel. Dat virus bestrijd je niet zinnig door boetes uit de delen aan een duikende puber en een gebakjes etend goudsmedenechtpaar. Kap met al die boetes. Verwijder die boa’s van straat en strand, geef ze na een cursus sociale vaardigheden liever de gelegenheid om zich verdienstelijk te maken bij het contactonderzoek in het kader van het eindelijk enigszins op gang komende corona-testbeleid. Dat heeft zin. Die boetes zijn repressieve onzin, allemaal.
Noten:
1 Boa naar ziekenhuis na belaging door jongeren op strand IJmuiden’, NOS, 21 mei 2020. Het is goed denkbaar dat er de komende uren en dagen meer informatie over de exacte gang van zaken verschijnt, die een iets ander licht op de gang van zaken werpt. Indien nodig, verschijnt er dan een aanvulling/correctie, hier of in een nieuw art8ikel.
2 ‘Boa-bonden overwegen landelijke actie: “Misschien niet meer handhaven”’, NOS, 22 mei 2020
3 Video vind je bij het in noot 1 vermelde artikel.
4 Zoals in noot 2 weergegeven. Uit dat stuk komen ook de twee volgende citaten in deze alinea.
6 Gemeente Schiedam, ‘Coronaboetes, een toelichting’, schiedam.nl, 16 mei 2020, gevonden via het artikel waar noot 5 naar verwees.
7 ‘Vier leraren op basisschool in Limburg besmet, ouders ingelicht’, RTL Nieuws, 21 mei 2020
8 ‘Terrein Gelders slachthuis gesloten voor werknemers na corona-uitbraak’, Nu.nl, 21 mei 2020
– Ook verschenen bij: PeterStormt
