In de verbeelding van revoluties heeft Frankrijk een bijzondere plaats bekleed, en dat doet het nog steeds. Het is het land waar voor het eerst in de geschiedenis een revolutie erin is geslaagd het immobilisme en het obscurantisme te doorbreken. Dat legde de overmacht op van een economie die hoofdzakelijk was gebaseerd op de landbouw. De overwinning betekende niet de triomf van de vrijheid, ze duidt slechts op de overwinning van een vrije handelseconomie die zeer snel de verzuchtingen naar een ware vrijheid heeft weten te doven.
De echte vrijheid is de geleefde vrijheid. De filosofen van de Verlichting waren er zich van bewust. Diderot, d’Holbach, Rousseau, Voltaire hebben de vanzelfsprekendheid ervan in het universele geheugen gebeiteld, en vóór hen de belangrijkste denkers uit de Renaissance, Montaigne, La Boétie, Rabelais, Castellion (aan wie we de volgende uitspraak danken ‘Een mens doden is niet hetzelfde als een doctrine verdedigen, het is een mens doden’).
– Lees verder bij de bron
