De drie noordelijke provincies speelden vanaf het begin een hoofdrol bij het ontstaan van de georganiseerde arbeidersbeweging in Nederland – en de meeste van de drie was dan weer Friesland. Het Rode Canonverhaal plaatst de Internationale Arbeiders Associatie in 1869 in Sneek:
Op 30 augustus 1869 kreeg Nederland een afdeling van de vijf jaar eerder in Londen opgerichte Internationale Arbeiders Associatie. De organisatie sloeg vooral aan in Sneek en al snel kregen Sneek en andere Friese steden hun eigen afdelingen van de Internationale. De Friese afdelingen bleven niet alleen het langst actief van alle afdelingen van de Internationale in Nederland, ook bleken zij een belangrijke inspiratiebron voor de ontwikkeling van het socialisme in Nederland.
Anderhalf jaar later was er op het einde van de Frans-Duitse oorlog de in bloed gesmoorde Parijse Commune, een vorm van organisatie in opstandigheid die volgens de ideeën van de Internationale was ingericht.
Maar die van de marxisten of die van de anarchisten? Daar zaten beide stromingen elkaar niet over in de haren, verder wel volop. De stroming van Marx behaalde in alle geruzie een overwinning die tot niets leidde.
En de Nederlandse afdeling van de Internationale koos niet, zeker ook niet voor Marx die zich als een pedante praatjesmaker liet kennen in Amsterdam. Het staat heel aardig beschreven in Dennis Bos’ Waarachtige volksvrienden.
Van de door de WBS aanbevolen literatuur dienaangaande kan ik alleen deze twee zelf aanbevelen:
Johan Frieswijk, Socialisme in Friesland 1880-1900 (Amsterdam 1977).
Jacques J. Giele, De eerste Internationale in Nederland. Een onderzoek naar het ontstaan van de Nederlandse arbeidersbeweging van 1868 tot 1876 (Utrecht 2008 [Eerste druk: Nijmegen, 1973]).
De Internationale en de nederlaag van de Commune hebben tezamen gezorgd voor het lied waar marxisten en anarchisten elkaar dan niet de hersens over zullen inslaan.
Ik moet zeggen dat het mij wel aangrijpt er in het Engels als commentaar bij te lezen dat men meeleeft met het Nederlandse volk dat onder de meest rechtse regering van Eruropa zucht.
Twee tekstverbeteringen:
Het is
De wereld steun’ op nieuwe krachten,
de vertaalster, Henriëtte Roland Holst-van der Schalk was dol op elisie en aanvoegende wijs, en het is
Gij die ons tot helden wildet maken wat in de uitspraak eigenlijk geen verschil uitmaakt.
Deel in de serie over de Rode Canon
