De speciale rapporteur is er wel uit, na elf dagen rondkijken en praten. Hij komt van de VN, en is professor in wonen in New York, en heet Rajagopal. Nederland krijgt van hem goed op zijn/haar flikker, en niet zuinig. Van onze volkshuisvesting – tussen haakjes een mensenrecht – klopt eigenlijk helemaal niks. Maar dat wisten wij al, na 12 jaar Rutte – en de afschaffing van het ministerie voor Volkshuisvesting.
Hij bezocht de grote steden, maar ook Castricum, en woonwagenlokaties. En ook nog… Ter Apel. Jawel. Een persconferentie, donderdag in Den Haag.
‘There is no question there is an acute housing crisis in the Netherlands’. Dat is zijn openingszin. Tweede zin: Het heeft niets met migratie te maken. Hij benadrukt dat nog maar even een minuutje lang. Voor het geval dat.
Hij biedt zijn hulp aan bij het oplossen in de komende maanden. Zijn definitieve rapport komt in maart. Kernprobleem: wonen is in Nederland nog geen erkend en afdwingbaar recht. Dat gaat Rajagopal dus de komende maanden uitventen. Want hij geeft niet op. Mooi.
Maar niet alleen de regering heeft het gedaan. Toch heeft Nederland het grootste aantal sociale woningen van heel Europa. Maar: te weinig goed bestuur. Verbazend is dat hij het ‘Maserati-incident’ met naam en toenaam aanhaalt. Een bestuurder van de Amsterdamse woningcoöperatie Rochdale vergat even dat het niet om hem ging, maar om de leden, en kocht een Maserati. Zie deze link.
Ander puntje: te weinig mogelijkheden voor protest bij afbraak van sociale woningen. De steun aan daklozen schijnt volgens Rajagopal af te hangen van hun zieligheidsgehalte – maar daar heeft het helemaal niets mee te maken.
Dan tijdelijke wooncontainers in Castricum. Rajagopal heeft ze bekeken en hij wordt er niet blij van: schimmel, hitte, lekkage.
Hij noemt ook de 12.000 naar zijn mening nogal ongereguleerde uitzendbureaus voor migrantenarbeid. Dat je je woning kwijtraakt als je je baan kwijtraakt… en nogmaals: woningnood heeft niets te maken met asiel of migranten.
Anti-kraak: ‘entirely inconsistent with human rights law. They need to be abolished.’
Verder nog wat? Ja: ook het CBS klopt niet en gebruikt de verkeerde definities.
Hij heeft ook de aardbevingsgebieden bezocht. Hij was geschokt door de lange duur van de afhandelingen en hun psychologische uitwerking op de bewoners. Ik moet opeens denken aan Henk Kamp, erelid van de VVD.
Ook de getroffen gemeenschappen in Groningen moeten weer extra steun krijgen voor hun opbouw. .
Hij noemt ook het effect van het verplichte rondtrekken van asielzoekers op hun kinderen. Hebben ze net weer vriendjes op school… Klopt ook. Woonwagens en hun bewoners dan. Die hebben het zwaar, en komen niet in de buurt van mensenrechten. Hun plekken worden stelselmatig teruggedrongen. Klopt dus ook niks van.
Studenten dan? Forget it! Pure uitbuiting, te weinig officiële hulp.
Zit er misschien nog één complimentje in dan? Zeker, voor onze manier van omgaan met elkaar… Ehhh – hoe bedoel u? Nu, we hebben toch de meeste sociale woningen van heel Europa, en we werken hier aan de riskante zeezijde – ‘waar de stem van het water wordt gevreesd en gehoord’, zegt een stem in mijn hoofd – soms uitstekend samen.
Bij sloop moet er in het begin al aan mensenrechten gedacht worden. Dan is het goed horen van de bewoners en betrokkenen is van groot belang. Hij sprak met een Rotterdammer die weg moest. In zijn oude buurt was er een open plek met groen, daar hoorde je vogels. Nu staat er hoogbouw. Met stilte…
Aboutaleb ontving hem ook, en die was eerder niet blij met een kritische brief van Rajagopal. Die noemt de Rotterdamse sloopslachtoffers, die hij ontmoette en die tegen hem nog in tranen raakten.
Dan legt hij nog even duidelijk uit dat alles staat of valt met landbezit. Dat maakt 30 tot 70% van de kosten van nieuwbouw uit. Daar met je dus veel aan doen. Impliciet dringt hij erop aan overal erfpacht als norm in te voeren.
Dus wanneer komen die 900.000 broodnodige nieuwe woningen er – vraagje uit de zaal? Hmmm… lastig. Ja, Rajagopal is geen tovenaar.
Finland heeft het door, zegt Rajagopal, door het principe ‘housing first’. Dat voorkomt veel dakloosheid.
Dan the Right to remain en right to return: daar lijken we in Nederland nogal bijzonder in te zijn – het houdt niet ook al over. Rajagopal bezocht een volksbuurt in Den Haag. Daar sprak hij met ex-bewoners die vertelden dat de aankondiging van de sloop per tablet aan de deur werd gegeven. Niet eens op papier dus. Ja, dan kan je nauwelijks bezwaar maken. Zo kan dat dus niet.
Hij benadrukt dat zijn opdracht van de VN hem ertoe dwingt om steeds uit te gaan van non-discriminatie. Het was Rajagopals eerste optreden als rapporteur. Ik heb hem gecomplimenteerd, namens ons allemaal.
- Uitgelichte afbeelding: CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=786181
