Het Ministerie van Oorlogontwikkeling

In 1984 waren er vier ministeries: het Ministerie van Vrede dat zich bezighield met oorlogvoering, het Ministerie van Waarheid voor het voortdurend herschrijven van de geschiedenis, het Ministerie van Welvaart dat als een voedselbank in het groot fungeerde en het Ministerie van Liefde dat totalitaire controle, straffen, en martelen als taken had. Het gaat hier voor het goede begrip om 1984 in het gelijknamige boek van George Orwell.

Orwells profetie kwam nog niet tot wasdom anno Domini 1984. Maar binnen enkele decennia moet toch een Big Brother-achtige maatschappij gecreëerd kunnen worden. Een ministerie dat de geschiedenis herschrijft is daarbij niet nodig. We zijn aanbeland bij het einde van de Geschiedenis. Zo heeft trendwatcher Francis Fukuyama dat geschetst. Als we het einde van de Geschiedenis zijn genaderd, is het niet nodig er kennis van te nemen omdat we er niets meer van kunnen leren, niets verandert nog.

Wat de ministeries van Welvaart en Liefde betreft, zal ik niet speculeren. Voedselbanken en kampen voor dwangarbeiders bestaan inmiddels al volop. Ik laat de verdere ontwikkelingen in deze sectoren aan de verbeelding van de lezer over.

In de richting van het Ministerie van Vrede is echter een grote stap gezet. De Ministeries van Defensie en Ontwikkelingssamenwerking annex Buitenlandse Handel gaan samenwerken. Het wordt officieel nog niet zo genoemd, maar we krijgen nu zogezegd een Ministerie van Oorlogontwikkeling. Waarom? Het Ministerie van Defensie geeft via een ronkende tekst een antwoord.

Internationale veiligheid vraagt veelal om een combinatie van ontwikkeling, veiligheid en diplomatie. Nederland loopt met deze 3D-aanpak (Development, Defence, Diplomacy) internationaal voorop en wil zich binnen de NAVO, EU en VN tot gidsland ontwikkelen. Met het nieuwe Budget Internationale Veiligheid (BIV) stelt het kabinet jaarlijks 250 miljoen euro beschikbaar voor activiteiten op dit vlak.

Als gewag wordt gemaakt van modern, voorop lopen, en dergelijke, dan weet je hoe laat het is. Het zijn inhoudsloze woorden die andere zaken moeten verhullen. Het ‘probleem’ is dat defensie in de verdrukking zit. Haar taak is externe bedreigingen het hoofd te bieden. Momenteel zijn die er niet. Tenminste niet op de manier dat ze een groot conventioneel leger rechtvaardigen. Defensie krimpt steeds meer in.

Op ontwikkelingssamenwerking wordt niet zo graag bezuinigd. Het levert weliswaar op korte termijn weinig op, maar het heeft een belangrijke pr-functie: kijk eens welk humanitair beleid Nederland voert en hoeveel aandacht het heeft voor internationale problematiek. Daarmee verdien je een hoop goodwill en wat belangrijker is: een boel mooie internationale baantjes.

De oplossing voor het ‘probleem’ is wrang: militaire inspanningen vormen voortaan mede onderdeel van ontwikkelingssamenwerking. Daarmee wordt aan de belangen van het militair-industriële complex tegemoet gekomen en bovendien houdt Nederland zijn internationaal hoge percentage aan ontwikkelingsgeld. En niet onbelangrijk, zo wordt aan een belangrijke slogan van 1984 inhoud gegeven: oorlog is vrede. Of met andere woorden: met militaire middelen wordt de vredesbevorderende taak van ontwikkelingssamenwerking uitgevoerd. Wie zei ook alweer dat Nederland een cynische VOC-mentaliteit nodig had? Die is weer helemaal terug.