Ella de Beuk, 12 november 2021
Het Duitse dorp Lützerath wordt sinds een jaar bezet om het te beschermen tegen de uitbreiding van een kolenmijn. Samenwerkende eco-activisten deden een algemene oproep om de plek vanaf oktober te komen verdedigen, aangezien de werkzaamheden dan kunnen beginnen. Ik besloot de overtocht te wagen en deed tien dagen mee aan het opbouwen en instandhouden van de bezetting.
Na een fietstocht van een paar uur vanaf Roermond leek ik in een andere wereld beland te zijn. Lützerath heeft wel wat weg van het roemruchte Gallische dorpje, maar dan met onverzettelijke eco-activisten die koppig weerstand bieden tegen de multinational RWE, de Staat en haar politiemacht. Het gehucht – niet meer dan een handjevol huizen omringd door aardappelvelden – fungeert als een autonome zone waar niet alleen verzet wordt gepleegd, maar waar ook een alternatieve manier van samenleven wordt gecreëerd.
Lützerath is uitgeroepen tot “ZAD Rheinland”, waarbij ZAD staat voor Zone à Défendre, een Franse term die gebruikt wordt om tijdelijke of permanente bezettingen tegen ongewilde ontwikkelingsprojecten aan te duiden. Het betreffende ontwikkelingsproject is de Garzweiler mijn, geëxploiteerd door het bedrijf RWE. De mijn is nu al 48 km2 groot, en het plan is nog tot 2038 uit te breiden en bruinkool te exploiteren.
RWE, de grootste uitstoter van CO₂ in Europa (1), is onder meer berucht omdat ze het nabije Hambacher bos vrijwel compleet vernietigd heeft voor een gelijksoortige mijn. RWE doet daarnaast verwoede pogingen om overheden, waaronder de Nederlandse (2), aan te klagen vanwege hun plannen om kolen uit te faseren. Maar de strijd is niet alleen tegen RWE. Want RWE weet zich gesteund door de Duitse staat, die ondanks de mooie klimaatpraatjes besluit om bruinkoolmijnen uit te breiden, en uiteraard door de politie, die in grote getale optreedt als activisten de mijn betreden en deels platleggen.
Voor de exploitatie van de mijn zijn al verschillende dorpen verdwenen. Het gehucht Lützerath is uitgekocht door RWE en de oorspronkelijke bewoners zijn met wat compensatie vertrokken. Een groot deel van de huizen is ondertussen met de grond gelijk gemaakt. Eén boer, Eckhardt, is vastbesloten te blijven en is in een juridische strijd verwikkeld. Eckhardt is het afgelopen jaar de samenwerking aangegaan met de bonte groep van het initiatief “Lützerath Lebt”, waardoor er nu zo’n veertig activisten permanent op zijn land wonen, en enkele honderden tijdelijk verblijven in boomhutten, busjes en tenten. De groep heeft ook een stuk land bezet, en tijdens mijn verblijf in Lützerath zijn er nog twee leegstaande huizen gekraakt.
Aan de randen van de ZAD staan een aantal uitkijkposten, die continue bemenst worden en waar, indien nodig, een blokkade kan worden opgeworpen. Een weg, “Wallstreet” gedoopt, loopt tussen het bezette gebied en de mijn in. De mijn zelf, en nog een paar gebouwen in het dorp, worden op hun beurt bewaakt door beveiligingsmensen van RWE. Het zicht op de mijn vanuit Wallstreet is naargeestig en confronterend. Land is volledig afgegraven, er staan enkele grote machines en er rijden af en toe wat beveiligers rond.
Het dystopische beeld van de mijn steekt des te meer af tegen de ZAD, waar een utopische samenleving wordt nagestreefd. Hier wordt net zo hard gewerkt aan de fysieke bouw van gedeelde faciliteiten als aan een plek waar men uitbuiting en discriminatie wil bestrijden. Bij binnenkomst is er een info-tent waar men zich onder meer kan inschrijven voor taken in de keuken en schoonmaak. Ook is er een “arbeidsbureau” waar mensen klussen kunnen vinden variërend van het ophangen van bordjes tot het afmaken van de FLINTA* plek. Ik geef me op voor de laatste taak en ben twee dagen lang aan het werk om een oude caravan te isoleren. Gereedschap is verkrijgbaar in de werkschuur, materialen liggen gesorteerd op een hoop die regelmatig wordt aangevuld met donaties. Een collectieve keuken verzorgt ontbijt, lunch en avondeten op gezette tijden, en uiteraard kun je daar meehelpen met snijden, uitserveren, of afwassen.
Daarnaast is er iedere ochtend een algemene bijeenkomst, en zijn er dagelijks vergaderingen van de verschillende werkgroepen (actie, bouw, media, anti-racisme, etc) waar mensen zich ook bij kunnen aansluiten. Er zijn klimtrainingen en workshops, en soms concerten en films. Op de website (3) is er, naast een gelikte video, ook info te krijgen over het verblijf in Lützerath. Het is dus allemaal goed georganiseerd, en voor iedereen is er wel iets te doen.
En ja, het is ook afzien. Het is koud, en na dagenlange regen was het veldje van Eckhardt veranderd in een vreselijke modderpoel. Na zonsondergang is er niet zoveel te doen behalve nachtdiensten bij één van de buitenposten. Er is een koudwaterdouche, buiten, en het schijnt dat er een wasmachine is maar ik heb geen poging gedaan me in de rij aan te sluiten.
Het land van Eckhardt, het centrum van alle activiteiten, is nog tot januari veiliggesteld van ontruiming. De oproep om Lützerath te komen verdedigen is in Nederland nog niet zo wijd verspreid. Dit terwijl Lützerath dichterbij is voor Nederlanders dan voor mensen die bijvoorbeeld in Berlijn wonen! En met wat potentiële bosbezettingen in aantocht (Sterrebos en Amelisweerd), is het niet verkeerd om wat ervaring op te doen bij de oosterburen.
*FLINTA is een afkorting van Female, Lesbian, Intersex, Non-binary, Trans & A-gender.
(1) https://nl.wikipedia.org/wiki/RWE_(energiebedrijf)
(3) http://luetzerathlebt.info/
Foto’s van de actiegroep, onderste door Yannick Achternbosch. Uitgelicht: kraakpand in Lützerath
