De bourgeoisie heeft, waar zij tot de heerschappij is gekomen, alle feodale, aartsvaderlijke, idyllische verhoudingen vernield. Zij heeft de bontgeschakeerde feodale banden, die de mens aan de van nature boven hem geplaatste verbonden, onbarmhartig verscheurd en geen andere band tussen mens en mens overgelaten dan het naakte eigenbelang, dan de gevoelloze ‘contante betaling’. Zij heeft de heilige siddering van de vrome dweperij, van de ridderlijke geestdrift, van de kleinburgerlijke weemoed in het ijskoude water van egoïstische berekening verdronken. Zij heeft de persoonlijke waardigheid in de ruilwaarde opgelost en in de plaats van de talloze verleende en verworven vrijheden als enige vrijheid de gewetenloze handelsvrijheid gesteld. Zij heeft, met één woord, in de plaats van de met godsdienstige en staatkundige zinsbegoocheling omhulde uitbuiting de openlijke, schaamteloze, directe, dorre uitbuiting gesteld.
De bourgeoisie heeft alle tot nu toe eerwaardige en met vroom ontzag beschouwde ambten van hun heilige schijn ontdaan. Zij heeft de geneesheer, de jurist, de priester, de dichter, de man van de wetenschap in haar betaalde loonarbeiders veranderd. De bourgeoisie heeft van de familieverhouding haar roerend sentimentele sluier afgerukt en haar tot een zuivere geldverhouding teruggebracht.
Ik moet zeggen dat het al een hele tijd geleden is dat ik het voor het eerst las, maar het komt nog steeds evengoed aan.
Over de “progressiviteit” van de bourgeoisie.
Alles moet steeds anders, dat weet u.
En “verworven en bevochten rechten” zijn al helemaal conservatief. Die staan het primaat van de contante betaling namelijk in de weg.
U heeft de herkomst van de tekst al herkend? Het komt uit het Manifest van de Communistische Partij van Karl Marx & Friedirch Engels, geschreven in 1848, ook toen gepubliceerd maar nauwelijks opgemerkt.
Er was namelijk ook (nog) helemaal geen partij. In feite hebben geen van beiden ooit een “communistische partij” meegemaakt. Gelukkig voor hen.
Marx & Engels op hun best, in de vertaling van Herman Gorter, wat wil men meer:
Hier online.
Deel van een reeks gewijd aan de Rode Canon
