De zachte krachten, 2010-2011-

Het r-woord viel steeds vaker, in Italië, in Griekenland, in Frankrijk, in Engeland.
Ik denk dat ik weet wat er gebeurde met degenen die de straat opgingen om te demonstreren, soms met een enkel stuk karton van een supermarktdoos met een geviltstifte tekst – klaar. Niks geen gedoe met kaasdoek of een oud laken en verf. Bij tienduizenden liepen ze, protesterend tegen bezuinigingen en het uitkleden van school en universiteit, tegen de enorme verhogingen van collegegeld – en waarvoor eigenlijk nog die betaling? voor een studie van niks over niks. leidend tot niks.

Ze ontmoetten de knuppels en het traangas namens de boven hen gestelden. Die ontmoeting heb ik zelf meegemaakt.
Ze ontmoetten de verdachtmakingen van de tassendragers m/v van de macht, schrijvende of kwekkende journalisten. Ook die ken ik.
De verdachtmakingen waren niet van de lucht. Allemaal egoïsme, en dat terwijl het begrotingstekort oploopt. En dat door die lui die later toch wel een goede baan krijgen.

Maar daar ging en daar gaat het helemaal niet om. In de eerste plaats zal het met die goeie baan wel meevallen. In de tweede plaats studeer je als fatsoenlijk mens niet terwille van een goede baan, maar om je te ontwikkelen. Iets wat plucheplakkers zich niet kunnen voorstellen. Daar was het karton, ergens in Engeland: “Oudnoors is geen luxe”. Precies het vak dat ooit door een of andere PvdA-er genoemd was als iets wat “ze” toch niet zomaar massaal konden gaan studeren, daar was de universiteit niet voor. (Toen ging de PvdA nog over het onderwijs).
De knuppel er over…

De mooiste demonstraties bestonden uit omhooggehouden boektitels, the Book Block, eerst in Italië, later in Engeland. “Dit zijn de boeken die wij beter kunnen lezen, hier gaat het om”. Een ME-er die inhakt op Negative dialectics van Adorno – de oude meester moet er vanuit de andere wereld toch met tranen in zijn ogen naar kijken…

De Engelse beweging is er dezer dagen druk mee de aandacht te vestigen op de enorme belastingontduiking van grote concerns. Die buiten schot blijven terwijl de armen verder mogen inleveren. Het gaat steeds om miljarden ontdoken belastinggeld. Geen kwestie van egoïsme, in Caïro, Nottingham of Manama gaat men de straat op voor sociale rechtvaardigheid.

Vanaf de verzamelsite van de Italiaanse studentenbeweging, Uniriot, vernam ik over gelijksoortige onrust aan de “overkant”, Tunesië, in december. Er stond daar wat te gebeuren, voorzag men.
En het verband tussen de demonstraties in Europa en Tunesië werd snel gelegd. Het gaat steeds om menselijke waardigheid, een leven dat het leven waard is, opstand van de overbodigverklaarden.

De rest is niet “geschiedenis”, maar het dagelijkse nieuws. Aan de overkant van de Middellandse Zee gaat het harder toe, omdat de regimes zelfs geen schijn van legitimiteit (“verkiezingen”) kunnen ophouden. Maar vergis u niet – dit is begonnen in Griekenland, Italië, Frankrijk enzovoort – juist in de metropolen. En wisselwerking genoeg. In Wisconsin voelt men zich ook geïnspireerd door Egypte, en Wisconsin inspireert weer anderen in de VS.

Deze foto, een momentopname van een uiteengeknuppelde studentendemonstratie in Italië vorig jaar, symboliseert wat er aan de gang is. “Wie is er nu eigenlijk bang?” was het onderschrift. De angst is overwonnen, als het er op aankomt gooien jullie desnoods toch bommen op onze huizen.
Maar “wij” zijn geweldloos. en wij zijn met velen, en jullie met weinigen, zoals Shelley aan het begin van de kapitalistische wanorde in Europa dichtte.
En zelfs, of is het: ook, het Nederlandse staatshoofd beseft het:
De zachte krachten zullen zeker winnen.
In ’t eind.

2011 als 1848, het wereldrevolutiejaar. Waar het heengaat valt nog niet te zeggen. Maar het is nog nauwelijks begonnen.

Zie dit maar als een extra actuele editie naar aanleiding van de Rode Canon