1In Duitsland, waar een echte marxistische academische traditie bestaat, werd bij de crisis van 2008 al opgemerkt dat “links” bij voorbaat denkt dat de kapitalisten zo sluw zijn om altijd maar het kapitalisme te redden. Sterker nog, “links” rekent daar op en biedt zelf geen alternatief.
En dat kan dan nog gezegd worden in een land waar toch nog een functionerende parlementaire linkerzijde bestaat. Hoeveel erbarmelijker is Nederland er aan toe op dat punt.
2Voorzover er “linkse” gedachten worden ontwikkeld in Nederland, valt het ooit te horen dat het kapitaal een irrationele inrichting van de maatschappij is? Dat ideologen die over De Markt mekkeren niet anders doen dan een geloofsbelijdenis uitspreken van een niveau dat
ver onder dat van de belijdenisgodsdiensten uitkomt dient men vooral niet uit te spreken.
De vraag is retorisch. Ik kan Willem Schinkel wel als een van de weinige uitzonderingen noemen, maar over wie heeft hij het als hij het over “links” in Nederland heeft? Over BIJ1, vrees ik.
3Het hoefijzer, of beter: de cirkel – zowel ultrarechts als (buiten Nederland) ultralinks weet zeker dat er een Groot Plan achter het Virus steekt, en ze komen aan met 5G, Bill Gates of beter nog: de “globalisten” oftewel “de elite” – dit soort kritiek weerspiegelt de irrationaliteit van het kapitaal
zelf dan wel weer.
4Een nieuwe, andere inrichting van de maatschappij vergt organisatie van onderop. Vakbonden, partijen die een programma willen en kunnen uitvoeren.
Daaraan ontbreekt het in ieder geval in Nederland. Waarschijnlijk nog eerder aan partijen dan aan bonden. Het is wel andersom geweest, maar dat is best allang geleden.
5Ik sluit voorlopig af met de conclusie dat dit eerder een sociaaldemocratisch idee is dan een anarchistisch.
Het zij zo.
– Vervolg
