Het is weer wat. Het zoveelste treurverhaal over de Participatiewet. U weet wel, die wet waarvoor al ruim voor aanvang werd gewaarschuwd. Hij zou onwerkbaar zijn en tot slachtoffers leiden.
Nou, dat klopt. En iedere keer dat er op Nieuwsuur een rapportage over de bijstand komt, is het verschillige deel van Nederland geschokt. Kijk, huiver en wees geschokt Nieuwsuur.
De Participatiewet is in 2015 ingevoerd onder verantwoordelijkheid van PvdA-staatssecretaris Jetta Klijnsma. Er werden verschillende regelingen samengevoegd en het hele proces zou moeten zorgen zorgen voor een meer inclusieve arbeidsmarkt. Uiteraard volgde er ook een forse bezuiniging. Een bezuiniging zonder te checken wat de effecten van die Participatiewet op de cliënten zouden zijn (zo worden mensen die hiervan gebruik moeten maken genoemd maar echte cliënten zouden allang gillend naar een andere toko zijn gegaan).
In 2019 kwam het SCP met een eerste vernietigende eindevaluatie. De kansen op vast werk waren voor de cliënten slechter geworden en de armoede toegenomen.
Ondertussen lijkt het erop dat zelfs bij gemeentes tergend traag, maar toch, doordringt dat de Participatiewet een draak van een wet is waar je als moreel hoogstaande organisatie niet eens zou moeten mee willen werken. Ze snappen zelfs dat de bijstand te laag is om van te leven. Het licht ging helemaal schijnen nadat wethouder Lahlah 1 maand had geleefd op bijstandsniveau. Ze had 250 euro om aankopen te doen: “Veertig euro per week voor mijzelf en tien euro extra per kind, volgens de Nibud-norm”. Het is haar niet gelukt om elke dag gezond voedsel te kopen of fruit. Ze heeft een paar dagen op chips geleefd en ze kwam er achter dat ongezond eten een stuk goedkoper is dan gezond eten.
Ook nu weer: ophef alom.
Rest de vraag hoe mensen die vanaf hun 18e tot de AOW in de bijstand zitten aan gezond eten moeten komen. En of dat financieel wel haalbaar is.
Gelukkig is alles al uitgerekend en doorgerekend door het fabuleuze Nibud. Een vrouw tussen de 14 en 50 jaar heeft maar €2,08 nodig om een verantwoorde warme maaltijd op tafel te toveren. Is dat niet prachtig? Dit bedrag heeft het Nibud niet zelf verzonnen maar zij heeft eerst advies gevraagd bij het Voedingscentrum. Het Voedingscentrum heeft zelfs een boekje gemaakt met heerlijke recepten onder de 2 euro. Wethouder Lahlah zou helemaal geen financiële problemen hebben gehad als ze dit boekje eerst had gelezen of, nou ja, een APK opvangen doe je niet door maaltijden onder de 2 euro. Dan moet het met nog minder. En ja, dat boekje kost ook weer € 12,95.
Nu zullen sommige mensen denken dat € 2,08 voor een warme maaltijd een bedrag is van toch zeker 10 jaar geleden. Maar dat is het niet! Berekeningen: Nibud 2021 op basis van bronbestanden CBS. De bedragen zijn inclusief btw en gelden tot 1 september 2021.
Besef dat.
Het bijzondere is dat hetzelfde Nibud beweert dat de bijstand te laag is. En dat alles leidt dan weer tot de vraag of je in de bijstand überhaupt wel genoeg geld krijgt om gezond van te eten. De meeste mensen in de bijstand zijn niet veel anders dan wethouder Lahlah. Ze gaan voor goedkoop. Ze eten vaak te calorierijk, te veel (verzadigde) vetten en te veel verwerkt vlees, veel geraffineerde producten (wit brood, witte rijst) en veel eetwaren met weinig voedingswaarde (frieten, kroketten). Ze besparen dus op gezond eten. Korte termijn is alles. Overleven is het motto. Structureel in standje oorlog. Over de gevolgen daarvan kunnen ze door de armoedestress nauwelijks nadenken.
In het neo-liberale klimaat waarin we leven is het kiezen voor ongezonde voeding het gevolg van een tekort aan eigen kracht, een tekort aan verantwoordelijkheidsbesef. Het is verwijtbaar. Het enige wat mensen in de bijstand horen, is een voortdurend: Schuldig zijt gij! Hoezo is te weinig inkomen verwijtbaar?
Dat in de Participatiewet is besloten dat de bijstand dermate laag moet zijn dat mensen er nauwelijks van kunnen leven, is nog veel meer verwijtbaar. Dit omdat de overheid zorg hoort te dragen voor de kwetsbaarsten onder ons.
Zij weigert dat en ze zit er niet mee.
- Uitgelichte afbeelding: Door Takeaway – Eigen werk, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=28328325
