Als je de laatste samenvatting van Kirsten Verdel over de voortschrijdende machtsgreep in de Verenigde Staten leest slaat de schrik je andermaal om het hart.
Ik weet niet zeker of de VS zich hier nog uit kan draaien. De macht van Trump is inmiddels bijna absoluut. De meerderheid in het Congres is volledig horig aan hem, het Ministerie van Justitie en het Supreme Court fungeren als Trumps persoonlijk advocatenkantoor. Er zijn wel federale rechters die tegen Trump in proberen te gaan, maar vroeg of laat lopen die zaken tegen een hof van beroep met een Republikeinse – dus aan Trump verantwoording afleggende – meerderheid of het Supreme Court op. Zelfs de zaak van de staat New York, geleid door Laetitia James – de laatst overgebleven kans om Trump eindelijk eens een welverdiend enorm oor aan te naaien – is nu tegen een barrière opgelopen, nu een Hof van Beroep de boete van ca. 500 miljoen dollar heeft geschrapt. James is in beroep gegaan bij de hoogste rechtbank in New York (die daar verwarrenderwijze Court of Appeals heet). Je zou zeggen dat vele rechters gewoonweg bang zijn Trump aan te pakken.
De FBI staat, net als het Ministerie van Defensie overigens, onder leiding van een kwaadaardige, incompetente extreem-rechtse gek die Trump slaafs in alles volgt. Dus er is geen enkele manier om ook maar iets te onderzoeken of af te dwingen dat tegen de wil van Trump in gaat overgebleven. In de kwestie Epstein bestaat er alleen hoop op een lek door deze of gene, want van Justitie of de FBI hoeven we niets te verwachten.
Trump gedraagt zich inmiddels ook volledig als een typische doorgedraaide, megalomane autocraat. Met die afschuwelijke balzaal die hij naast het Witte Huis wil bouwen (en – uiteraard – groter dan het Witte Huis zelf zal zijn), de decoratie in Khadaffistijl van het Oval Office, het hernoemen van een zaal in het Kennedy Center naar Melania, het willen herschrijven van de geschiedenis in de Smithsonian musea naar zijn eigen inzichten, etc. etc. En dan natuurlijk het persoonlijk voluit profiteren van het presidentschap via zijn cryptocoins, het accepteren van giften als vliegtuigen (ja, ‘officieel’ niet persoonlijk aan hem gegeven), het is klassiek autocratengedrag.
Trump is nu ook begonnen de uitvoerende macht in Washington DC over te nemen van de burgemeester (in Washington DC heeft de president daar enige bevoegdheid toe omdat het geen staat is, begrijp ik) en dreigt nu middels het afkondigen van noodtoestanden in meerdere staten/steden het leger in te zetten om controle en intimidatie uit te oefenen. Of dat wettelijk kan doet er niet toe, hij doet het gewoon en wie houdt hem tegen? Zo’n staat kan dan achteraf een rechtszaak voeren zoals Californië deed nadat Trump de Nationale Garde volslagen onnodig naar Los Angeles had gestuurd. Nou en?
Ja, er komen verkiezingen in 2026, maar die gaan gegarandeerd zoveel mogelijk gesaboteerd worden door Trump, en ze hebben er nu alle mogelijkheden toe. Wat gaan die Nationale Gardes doen? En misschien staan er wel ICE-agenten bij de stembureau’s om bepaalde kiezers af te schrikken. Ik durf kortom niet op die verkiezingen als redding te vertrouwen.
Waar ik ondanks mijn sombere verwachtingen niettemin door verrast werd, en wat me nog somberder deed stemmen, was de vrijwillige overgave van grote advocatenkantoren, kranten als de Washington Post en de LA Times en universiteiten aan Trump. Vooral dàt is beangstigend, het gebrek aan wil en coördinatie om terug te vechten.
Trump gaat een keer dood, en dan zal het een probleem voor de Republikeinen zijn om iemand te vinden met meer charisma dan kwaadaardige, halfdode zombies als JD Vance of Stephen Miller, maar het is niet alleen Trump. Hij is slechts de mascotte van Amerikaans autoritair-rechts. De kans bestaat echter dat onder Trump de Amerikaanse democratie definitief om zeep geholpen wordt en dan doet dat charisma er niet meer zoveel toe. En dan worden de Verenigde Staten een schijndemocratie à la Turkije of Hongarije.
Nu vormen de Verenigde Staten wel precies dat, een natie die uit staten bestaat. En je zou hopen dat het niet zo eenvoudig zal blijken die allemaal zomaar te onderwerpen, zeker niet zo eenvoudig als dat in een prutlandje als Hongarije is. In elk geval gouverneurs Gavin Newsom van Californië (de vierde economie ter wereld; als die zich nu eens zouden afscheiden?) en JB Pritzker van Illinois hebben al aangekondigd maatregelen te nemen tegen de schandalige gerrymandering die er in Texas plaats gaat vinden, door er in hun eigen staten dan maar evenveel zetels bij te gerrymanderen. Je kunt niet netjes democratisch blijven als je tegen fascisten moet vechten.
Dat is in elk geval enige actie. Grootschalige, aanhoudende acties, ook van de bevolking, kunnen autocratieën ten val brengen. Niet alijd echter. Het lukte in Oekraïne op het Maidanplein, maar het mislukte in China in 1989 en meer recentelijk in Iran. Beter is het een autocratie om te beginnen geen kans te geven, maar teveel Amerikanen leek dat in 2024 niettemin een goed idee (alhoewel ik die verkiezingen nog steeds niet 100% vertrouw).
((Foto: Vlag in veld te Holly, Michigan – door Laurent Bruning)
