Een korte Strijdkroniek, ik was een paar dagen weg om het erg mooie Vrije Bond-congres bij te wonen. En de schaarse tijd ervoor heb ik schrijvenderwijs vooral aan Afghanistan besteed. De serie nadert voltooiing, ik verwacht dat die in de loop van de nu begonnen week ook komt. Twee delen nog. Hoop ik… Maar ter zake nu. Het is kroniektijd.
- India: weer omvangrijk boerenprotest
- Duitsland: spoorwegstaking na spoorwegstaking
- VS: boze menigte bestormt bolwerk verkrachtingscultuur
India: weer omvangrijk boerenprotest
In India herleeft een protestbeweging van boeren tegen neoliberale wetgeving. Die beweging is al acht maanden gaande. Boze boeren kamperen al maandenlang op en rond toegangswegen naar de hoofdstad New Delhi. En op 5 september 2021 was er een enorme manifestatie in de deelstaat Uttar Pradesh, in het noorden van India.(1) Een half miljoen mensen!
Waarom zijn boeren boos? Nieuwe wetgeving, vorig jaar doorgevoerd, verandert de manier waarop boeren hun producten op de markt kunnen brengen. Niet langer via van overheidswege gecontroleerde markten, maar rechtstreeks van directe producent naar grootschalige inkopers. Had de boer op die markt nog enigszins wat bescherming, nu staan individuele boeren rechtstreeks tegenover grote agrarische concerns die de oogst willen kopen. In deze vrije markt dreigen die boeren dan ook onder de voet gelopen te worden. Agrarische groothandelsbedrijven kunnen de prijzen die boeren kunnen bedingen zo omlaag duwen en boeren verder de armoede in duwen en verder afhankelijk maken van geldschieters.
De regering van Modi helpt met deze wetgeving niet alleen abstract ‘ de vrije markt’, maar ondersteunt hier concreet grote agrarische kapitalisten tegen vrij arme boeren. Iets heel anders dus dan in Nederland waar grote agrarische kapitalisten boerenclubs sponsoren om actie te voeren tegen milieubeleid en dergelijke. De boze tractorboeren in Nederland voeren een asociale ondernemersstrijd. De boze boeren in India verdedigen een legitiem belang tegen ondernemers en regering en hebben daarin groot gelijk.
De boerenprotesten zijn de laatste maanden naar de achtergrond geduwd door de COVID-ramp die India teisterde. Maar de wetten zijn niet weg, de woede is niet weg, en de boeren al helemaal niet. De manifestatie van zondag 5 september maakte dat duidelijk: de politie meldde een deelname van maar liefst 500.000 mensen aan de actie (en politie heeft zelden de neiging om aantallen demonstranten te overdrijven…). Het protest was op touw gezet door boerenbonden. Een van de leuzen: ‘Farmer Labour Unity. Dat klinkt als boeren en arbeiders samen, en klinkt daarmee goed. Aan de strijdbaarheid van deze boeren zal het niet liggen.
De grote valkuil wordt de koers van het protest . Ik lees in het verslag dat ik hanteer (zie voetnoot 1) dat Rakesh Tikait, een van de aanvoerders van de beweging, meer actie aankondigt: ‘We zullen ons protest verder opvoeren door naar elke stad en plaats in Uttar Pradesh te gaan en onze boodschap over te brengen dat Modi’s regering anti-boeren is’. Mooi! Wel vraag ik me af hoe het er voor staat met boerenprotest in andere deelstaten van India. Maar dan? Ik lees ook dat Balbir Singh Rajiwal, een andere leider van een betrokken boerenvakbond, zegt: ‘Onze boodschap is heel duidelijk. Of de wet intrekken of een nederlaag bij de deelstaatverkiezingen tegemoet zien’. Nou zie ik de extreem-rechtse Modi en zijn BJP graag de verkiezingen verliezen. Maar dan is het jammer dat een ander ze wint – en die ander staat onder dezelfde druk van commerciële agrarische belangen en is doordrenkt van verwante neoliberale prioriteiten.
Waarom zou een beweging die via straatprotest al zoveel druk kan uitoefenen, zich afhankelijk maken van verkiezingsuitkomsten en van politici voor wie boeren gewoon een stuk achterban zijn, afroepkrachten in verkiezingstijd zolang ze verder het gezag maar niet voor de voeten lopen? De herleving van de boerenprotesten in India is al met al goed nieuws. Maar de richting die het protest in slaat kan veel van dat goede nieuws onderuit halen.
Duitsland: spoorwegstaking na spoorwegstaking
In Duitsland is afgelopen week een vierdaagse spoorwegstaking gehouden. Er was de afgelopen weken al twee keer eerder twee dagen gestaakt, in hetzelfde arbeidsconflict. Het treinverkeer was door de staking flink ontregeld met volgens de Deutsche Bahn, het spoorbedrijf, slechts 25 procent van de intercity’s die ongestoord reden, en 40 procent van de regionale treinen.(2)
De inzet is vooral een looneis van machinistenvakbond GDL. Maar er speelt meer.(3) De spoorwegbazen boden weliswaar loonsverhoging maar die zou dan pas in 2022 en 2023 stapsgewijs ingaan, Voor 2021 betekent het dus niets, of nauwkeuriger gezegd: met een loonstijging van nul verliezen spoorwegarbeiders koopkracht wegens prijsstijging. De GDL heeft groot gelijk dat ze daar nee tegen zei, en bij een ledenraadpleging stemden dan ook 95 procent van de 70 procent die eraan deelnam voor de staking. De GDL en vooral haar leden staan hiermee trouwens niet alleen tegenover de spooronderneming – en tegen de regering die schande spreekt van de staking – maar ook tegenover de vakbond EVG die wel akkoord ging met het schandalige bazenbod. Die EVG maakt deel uit van de DGB, zeg maar de Duitse FNV en van een vergelijkbare bureaucratische treurigheid.
De GDL onderscheidt zich qua strijdbaarheid gunstig van die EVG. Ze drukt daarmee de terechte boosheid van spoorwegarbeiders uit. Maar er speelt ook rivaliteit tussen de twee vakbonden mee, een bureaucratisch belang van de GDL-bondsleiding die bepaald niet links is. De EVG hoort bijvoorbeeld bij een associatie van ambtenaren met reactionaire inslag. Vakbondschef Claus Weselsky is lid van de christendemocratische regeringspartij CDU en heeft zich nogal eens met validistische taal en lonken naar uiterst rechts ingelaten. En op weg naar de stakingen van nu heeft ook de GDL haar eisen al een flink eind neerwaarts bijgesteld. Ook zij ging al akkoord met nul loonstijging in 2021, maar daar moest dan wel een coronabonus van 600 euro bij.
Op de achtergrond speelt nog iets mee. De regering is bezig een nieuwe arbeidswet door te voeren, Die bepaalt dat per bedrijf slechts een enkele vakbond CAO’s kan afsluiten, namelijk de bond met de meeste leden. De Deutsche Bahn is onder neoliberale druk opgesplitst in allerlei deelbedrijven. En het zijn die deelbedrijven waarin bepaald wordt welke vakbond de meerderheid heeft en dus als contractpartij bij CAO’s mag optreden. In veel van de bedrijven heeft de EVG een meerderheid en dreigt de GDL buiten spel te komen staan. Maar lang niet overal. Dat maakt de staking ook tot een bitter gevecht tussen twee vakbonden en vooral hun leidingen om aanhang. Welke bond doet het meest voor haar mensen, en weet wellicht daarmee meer mensen naar zich toe te trekken?
Zo bezien is de staking dus twee dingen tegelijk en door elkaar. Het is een volslagen terechte stevige actie van arbeiders tegen loondaling, en indirect ook voor het recht om zelf te behalen via welke organisatie ze hun strijd willen voeren als ze dat via een vakbond willen doen. Maar het is ook een soort ledenwerfactie van de GDL die feitelijk voor haar positie vecht binnen het verregaand dichtgetimmerde bestel van arbeidsverhoudingen in Duitsland. Merk ook op hoe weinig er van de vrijheidsretoriek van neoliberalen overblijft als ze kans zien de keuzevrijheid van arbeiders hoe en via welke club zij zich willen organiseren nog wat verder in te perken. Want de nieuwe wet maakt de GDL weliswaar niet tot verboden organisatie. Maar het effect ervan komt er toch wel vrij dicht in de buurt.
Je zou denken dat anarchisten en met name anarchosyndicalisten, voor wie de vrijheid tot organisatie van arbeiders wezenlijk is, iets hier van vinden. Ik in ieder geval wel. Deze staking verdient steun. Maar deze staking verdient ook een beter soort organisatie, zodat de greep van welke vorm van top down vakbondsbestuur – en daarmee haar afhankelijkheid van lui als Weselsky – wordt doorbroken.
VS: boze menigte bestormt bolwerk verkrachtingscultuur
Op 31 augustus hielden 2000 woedende studenten en medestanders in Iowa City in de VS een actie tegen Phi Gamma Delta oftewel FIJI, een soort studentencorps.(4) In een gebouw van die zogeheten fraternity was op 5 september 2020 een jonge vrouw verkracht nadat twee mannen haar drugs en alcohol hadden toegediend. De verkrachting was overduidelijk van te voren beraamd. Een proces tegen de twee daders kwam er niet, met ‘te weinig bewijs’ als excuus. Maar DNA en dergelijke is gewoon beschikbaar, er is videomateriaal, er zijn chatgesprekken waarin duidelijk is dat de verkrachting was gepland.
Waar de overheid verkrachters beschermde en de survivor aan haar lot over liet, kwamen studenten zelf in actie. Ze trokken in de avond van 31 augustus op naar het fraternity house van FIJI. ‘Lafaards’, klonk het, en ‘Fuck FIJI!’ De actievoerders vielen eerst de ruiten aan, en vervolgens het hele gebouw. Ze gingen naar binnen, kalkten ‘Rapists’ op de muren en lieten van het interieur verheugend weinig heel. De corpsballen waren intussen gevlucht, het pand was leeg. Dus trok de menigte op naar een volgende fraternity bolwerk waar zich iets soortgelijks herhaalde, nog iets heftiger. Politie, kennelijk niet erg voorbereid om deze felle en grote actie, stond er wat halfzacht bij en probeerde van een afstandje nog wat indruk te maken en ‘de menigte af te schrikken en weg te lagen met sirenes en zwaailicht’. Pas nadat mensen naar huis begonnen te gaan kwam de politie dichterbij en was het gedaan met de actie, overigens zonder dat er mensen werden gearresteerd.
De actie was een prachtig voorbeeld. Justitie en politie kunnen geen bondgenoot zijn tegen verkrachting. Maar de actie in Iowa laat zien dat mensen zich daarom nog niet bij verkrachting hoeven neer te leggen, en wat mensen zelf kunnen doen om bolwerken van verkrachtingscultuur effectief te belagen. Zulke bolwerken zijn er trouwens in Nederland ook…
Noten:
1 ‘ “Modi govt anti-farmer”: Thousands rally against India farm laws’, Aljazeera, 6 september 2021, https://www.aljazeera.com/gallery/2021/9/6/india-farmers-rally-modi-muzaffarnagar-farm-laws
2 ‘Duitse machinisten leggen werk neer, derde spoorstaking in korte tijd’, 2 september 2021, https://nos.nl/artikel/2396128-duitse-machinisten-leggen-werk-neer-derde-spoorstaking-in-korte-tijd
3 Voor wat volgt over deze staking baseer ik me op Martin Suchanek, ‘Germany: After the strike is before the strike!’, League for the Fifth International, 13 augustus 2021, https://fifthinternational.org/content/germany-after-strike-strike Die League for the Fifth International is een trotskistische groepering, met de bijbehorende vervelende trekjes: alles draait op Leiding en programma, hun programma uiteraard. Maar de trotskistische pers is vaak wel een goudmijn aan informatie over arbeidsconflicten en schijnt daar ene ligt op dat in gevestigde media veelal ontbreekt. Daarom maak ik er vaak gebruik van, zoals ook hier.
4 ‘Iowa City: Thousands take To Streets And Attack Fraternity House At Center Of Brutal Sexual Assault’, It’s Going Down, 1 september 2021, https://itsgoingdown.org/iowa-city-attack-frat-house/
- Ook verschenen bij PeterStormt
- Uitgelichte afbeelding: Photo by Kevin Woblick on Unsplash
