Wilders doet net alsof hij niks van internationaal privaatrecht snapt

Op 11 april 2011 zocht Geert Wilders weer eens de publiciteit door te beweren dat Nederlandse rechters te vaak Islamitisch recht toepassen. Hij beweerde geschokt te zijn. Zijn partij zou onderzoek hebben gedaan naar dit verschijnsel.

Als Wilders zegt dat zijn partij onderzoek heeft gedaan, dan mag je verwachten dat hij en zijn ondergeschikten allereerst naar de relevante wet- en regelgeving hebben gekeken. Rechters kunnen alleen buitenlands recht toepassen in een echtscheidingszaak als een of beide partijen een andere nationaliteit heeft dan de Nederlandse of de echtelieden bewust onder een ander recht zijn getrouwd.

De Wet conflictrecht inzake ontbinding huwelijk en scheiding van tafel en bed is van toepassing op dit soort zaken. Deze wet is van kracht geworden in 1981. Dat is op een paar maanden na 30 jaar terug. De wet conflictenrecht huwelijk is er sinds 1989. Al meer dan 20 jaar. In 1991 is de wet conflictenrecht huwelijksvermogensregime er gekomen. Dat is bijna 20 jaar terug. Het verdrag dat de aanleiding voor deze wetten vormt is van kracht sinds 1978. We hebben het hier dus niet over recente ontwikkelingen.

Wilders is zelf getrouwd met een vrouw uit het buitenland die op dat moment niet de Nederlandse nationaliteit had. Het lijkt mij sterk dat hij zich als carrièrepoliticus nooit heeft verdiept in de juridische gevolgen die zo’n huwelijk kan hebben. In het Telegraafartikel houdt Wilders zich echter van de domme.

Het islamitische recht kan in ons land worden gebruikt langs de weg van het internationaal privaatrecht. Dat klinkt logisch als bijvoorbeeld een Duits bedrijf een Nederlandse opdracht in Frankrijk niet nakomt, maar gaat dus veel verder

Wilders noemt in de Telegraaf een aantal zaken waarin Islamitisch recht is toegepast. Hij noemt dit Islamisering, terwijl het hier niet om de godsdienst van de betrokkenen gaat, maar om de nationaliteit.

Als je met een persoon met een niet-Nederlandse nationaliteit trouwt dan kun je voor het Nederlands recht kiezen.

Wet conflictrecht inzake ontbinding huwelijk en scheiding van tafel en bed
Artikel 1 lid 4. Ongeacht de voorgaande leden wordt Nederlands recht toegepast, indien door partijen gezamenlijk een keuze voor dit recht is gedaan of een dergelijke keuze van één van de partijen onweersproken is gebleven.

Als je dat doet, dan heb je niks te maken met buitenlands recht als je gaat scheiden. In de zaken die Wilders noemt, is dit blijkbaar niet gebeurd. Dan moet de rechter naar andere criteria gaan kijken

Wet conflictrecht inzake ontbinding huwelijk en scheiding van tafel en bed
Artikel 1
1. Of ontbinding van het huwelijk of scheiding van tafel en bed kan worden gevorderd of verzocht en op welke gronden wordt bepaald

a. indien partijen een gemeenschappelijk nationaal recht hebben: door dat recht;

b. indien een gemeenschappelijk nationaal recht ontbreekt: door het recht van het land waarin partijen hun gewone verblijfplaats hebben;

c. indien partijen geen gemeenschappelijk nationaal recht hebben en niet in hetzelfde land hun gewone verblijfplaats hebben: door Nederlands recht.

2. Voor de toepassing van het voorgaande lid wordt met het ontbreken van een gemeenschappelijk nationaal recht gelijk gesteld het geval dat voor één van de partijen een werkelijke maatschappelijke band met het land der gemeenschappelijke nationaliteit kennelijk ontbreekt. In dat geval wordt het gemeenschappelijke nationale recht nochtans toegepast, indien door partijen gezamenlijk een keuze voor dit recht is gedaan of een dergelijke keuze van één van de partijen onweersproken is gebleven.

3. Bezit een partij de nationaliteit van meer dan één land dan geldt als zijn nationale recht het recht van dat land waarvan hij de nationaliteit bezit, waarmede hij alle omstandigheden in aanmerking genomen de sterkste band heeft.

De informatie in het Telegraafartikel is erg summier. Als je de motivatie van de rechter echt wilt begrijpen heb je eigenlijk de rechtelijke uitspraken gewoon nodig. Ik denk zelf dat in al die zaken Artikel 1 lid 1a van toepassing was. De rechter heeft de gemeenschappelijke nationaliteit van de echtelieden toegepast. Wilders noemt een vrouw die door haar huwelijk de Iraanse nationaliteit kreeg. Als haar man niet ook de Nederlandse nationaliteit had, dan is Iraans recht van toepassing, want dan is dat de gemeenschappelijke nationaliteit. Hetzelfde was waarschijnlijk het geval in de scheidingsverzoek van een vrouw met een Nederlandse en een Marokkaanse nationaliteit. Er is toen Marokkaans recht toegepast. Als zij tijdens haar huwelijk in Nederland woonden dan was haar man waarschijnlijk alleen Marokkaan. Als hij ook de Nederlandse nationaliteit had dan had zij zich op Artikel 1 lid 3 kunnen beroepen, want dan had ze kunnen betogen dat zij en haar man de sterkste band hadden met Nederland en dat er dus Nederlands recht gold.

Wilders roept uiteraard weer om allerlei radicale oplossingen: “Het gaat om achterlijk islamitisch recht waarbij vrouwen worden benadeeld. Alle wetten en verdragen moeten worden gewijzigd zodat dit niet meer kan gebeuren.”

De oplossing voor dit probleem is echter veel simpeler. Als je niets te maken wilt hebben met buitenlands recht als je trouwt met iemand met een andere nationaliteit, regel dan gewoon dat het Nederlands recht van toepassing is op je huwelijk. Ik vind dat de Nederlandse overheid diens burgers hier veel beter over zou moeten voorlichten. Zeker als je in Nederland of in een Nederlands consulaat gaat trouwen, dan is het een kleine moeite om het paar hierover te vertellen. Het zou ook ter sprake moeten komen als mensen een verblijfsvergunning aanvragen voor een buitenlandse partner. De meeste mensen zullen dan gewoon kiezen voor Nederlands recht. Dat scheelt dan weer een hoop gezeur en onaangename verrassingen als het huwelijk stukloopt.

Update: Wilders heeft genoeg parlementsleden gevonden die niet de moeite nemen om zijn verhalen na te trekken. Er komt dus een spoeddebat over wetten en regels die al meer dan 20 jaar worden toegepast.