Rutger Bregman heeft een waarheid als een koe gedebiteerd over belastingen. De plek waarop hij het deed, maakt zijn pitch bijzonder: het World Economic Forum in Davos. De clip met Rutger Bregman is vervolgens viral gegaan. Hij zei: ‘We moeten het hebben over belastingen, belastingen, belastingen, al de rest is bullshit. Niemand snijdt het echte issue van belastingontwijking aan, en van de rijken die niet fair hun deel betalen.’ Ja, belastingen voor rijken staan in de spotlights. Te meer omdat onlangs bekend werd dat de 26 rijksten evenveel vermogen bezitten als de helft van de wereldbevolking. Ook Amerikaans Congreslid Alexandria Ocasio-Cortez staat na een voorstel voor een toptarief van 70 procent inkomstenbelasting in het centrum van het publieke debat in de VS.
Wat kunnen wij echter doen om de belastingen meer fair te krijgen? Oxfam Novib denkt bijvoorbeeld dat een petitie aan staatssecretaris Menno Snel zal helpen. Maar kom op, Oxfam Novib, dat is toch niet meer dan een druppel op een gloeiende plaat. Zelfs als Snel zijn uiterste best doet, is de kans op succes miniem. Denk bijvoorbeeld aan de voormalige Franse president François Hollande (Hollande, ezel en/of haantje), die zijn belastingwetgeving van 75 procent voor miljonairs in 2012 afgeschoten zag door het Franse Constitutioneel Gerechtshof. Eerder al had acteur en grootverdiener Gérard Depardieu zich met veel bombarie in België gevestigd als protest tegen de plannen en had hij internationale steun van Vladimir Poetin gekregen die hem het Russische staatsburgerschap verleende. Als een EU-lidstaat iets aan belastingen voor rijkaards probeert te doen, volgen er langdurige juridische procedures en verkassen miljonairs naar een belastingvriendelijker land.
Helpt demonstreren? Misschien. Maar voor/tegen wie demonstreer je? Tegen staatssecretaris Snel? Of tegen de politiek in het algemeen, samen met de Gele Hesjes?
Maar wat dan? We kunnen nog stemmen bijvoorbeeld. Alleen gaat het erom op het juiste moment op de juiste partij te stemmen. Stemmen bij de Provinciale Statenverkiezingen zal voor het belastingissue weinig effect hebben. Maar in mei volgen Europese verkiezingen. In theorie kun je op een partij stemmen die werk wil maken van Europese directe belastingen – ofschoon in Neoliberaalderland wellicht geen enkel partijprogramma die richting opgaat. In Debat over Europese directe belastingen begint te dagen heb ik beargumenteerd dat het niveau van de EU economisch groot en sterk genoeg is om effectief de belastingontwijking aan te pakken. Een Europese maatregel zou kunnen slagen waar François Hollande faalde. Net zoals de VS op zich economisch groot en sterk genoeg is om daar effectieve maatregelen te treffen. Ocasio-Cortez wordt aan de overkant van de plas echt als een gevaar voor de gevestigde belangen ervaren.
