Een van de laatste (misschien was het ook wel een van de eerste) beleidsdaden van Balkenende I was het veilen van radiofrequenties. Dat klinkt knap neoliberaal – wij zijn gewend dit soort beleid met dat adjectief aan te duiden. Privatisering! De Markt!
Maar met een dergelijke zogenaamde privatisering is iets raars aan de hand. Wat “verkoop” je eigenlijk als je een radiofrequentie op de veiling gooit?
Technisch gesproken: een hoeveelheid trillingen per seconde. Kan iemand eigenaar van trillingen per seconde zijn? Zoniet, hoe komt het dan dat de staat meent het eigendom te hebben van deze trillingen en dat de staat ze vervolgens in de aanbieding doet? Met als gevolg dat op de FM-band werkelijk niets behoorlijks meer te beluisteren is, en op de middengolf is deze radioliefhebber-van-oudsher het spoor bijster, maar er zijn veel FM-achtige Nederlandse stations terug te vinden. Het doet er ook niet meer toe, ik luister wel naar Pacifica Houston of Berkeley. Of natuurlijk naar Patapoe. Er is geen kortegolf of FM-band meer voor nodig, het is jammer voor de romantiek maar het luisteren gaat er op vooruit…
Trillingen per seconde, zonder omwegen genationaliseerd en vervolgens geprivatiseerd. Je moet nationaliseerder zijn om neoliberaal te kunnen doen. Natuurlijk, er zijn verdragsverplichtingen die een staat binden aan toegewezen frequenties. Dat is al in een tamelijk vroeg stadium geregeld: je gaat niet maar op een willekeurige frequentie (golflengte) uitzenden zonder om de buren of landen een eind verderop te letten.
Als jongeling werd ik al betoverd door de stem van Fairouz op Radio Algiers, een station dat in het donker goed doordrong in de lage landen (waarschijnlijk nog doordringt, maar ik probeer het eigenlijk nooit meer). Prik de punt van de passer op Algiers op de kaart, maak een cirkel die heel Algerije beslaat en je begrijpt hoe het komt dat dit station ook heel West-Europa bedient. Het was dienstig dat het bijvoorbeeld in de fascistische tijd de Portugese oppositie een stem kon geven, of de Spaanse. Zoals in Engeland Radio Oranje uit kon zenden tijdens de bezetting.
Daar lagen ook de grenzen van het verdrag ter verdeling van frequenties. Onwelgevalige zenders werden gestoord vanuit het land waarop ze gericht waren. Nu redeneert men in termen van satellietontvangst storen of stations van de kabel weren, in nog niet zo lang vervlogen tijden werd er een stoorzender op het ongewenste station gezet. De trillingen per seconde waren niet zo genationaliseerd als het leek.
Maar als u al die platte radiostations op middengolf en FM weegt als “liberale” verworvenheden, bedenk dan dat zij gebaseerd zijn op nationalisatie van iets wat zelfs volstrekt ontastbaar is.
Dit is misschien wel het absurdste voorbeeld van nationaliseren-om-vervolgens-in-de-uitverkoop te doen (of te sluiten). Dit sluit niet zo goed aan bij het bovenstaande, maar het heeft er mee te maken: de Rotterdamse dierentuin wordt bedreigd door afknijping. Om iets af te kunnen knijpen moet je het eerst afhankelijk of “van jou” hebben gemaakt. Zodoende.
(De bedoeling is dat dit vervolgd wordt…)
Volgens mij zijn de frequenties niet verkocht, maar het recht op een vergunning om deze te gebruiken. Dat is wat anders natuurlijk, hoewel het in de praktijk op hetzelfde neerkomt.
Buiten alle nadelen is het in de geschiedenis wel noodzakelijk gebleken. Toen het radioverkeer toenam nam ook de storing toe. En andere mensen overlast bezorgen, of het nou een overmaat aan decibellen is of een overmaat aan storende radiogolven. Het zal toch minstens duidelijk zijn dat enige regulering op zijn plaats is. In bijvoorbeeld Italie, waar het minder gereguleerd is, zitten radioamateurs die met kilowatten tegelijk uitzenden zodat de buren en de buren van de buren geen radiootje meer kunnen gebruiken.
Bovendien word radioverkeer tegenwoordig redelijk noodzakelijk geacht voor bijvoorbeeld het vliegverkeer, GSM’s enz. Zonder regulering is dit onmogelijk. Niemand zit te wachten op een GSM die ineens niet functioneerd omdat een knutselaar in de buurt met een slechte 10kW zender aan het experimenteren is.
De manier van reguleren kun je ter discussie stellen, het reguleren op zich lijkt me niet.
@1
Het bovenstaande gaat niet over of tegen regulering. Natuurlijk is regulering nodig.
Het gaat om de grenzeloze hypocrisie van een staat die voordurend brult dat de overheid dient terug te treden en dat de vrije markt zijn heilzame werk moet verrichten. En darvoor eerst trillingen per seconde genationaliseerd blijkt tehebebn. Met als resultaat de bagger die je op de FM-band mag aantreffen. Het verschil met Jopie Popie de Piraat is dat die zooi de frequentie op de veiling gekocht heeft, althans iets wat verbonden is aan de naam van het luizige station dat het in 2003 heeft gekocht.