– door Liz Hagemann –
End of 10: een goed moment om een vriendelijk alternatief programma voor je Windows10 computer te vinden zonder een nieuwe te hoeven kopen
Microsoft beëindigt de ondersteuning voor Windows 10 op 14 oktober 2025. Natuurlijk kun je na deze datum je laptop met Windows 10 nog wel gebruiken, maar er zullen geen veiligheidsupdates meer komen.
Als je een computer hebt met Windows 10 erop geïnstalleerd, en die is geschikt bevonden voor Windows 11, dan kan je daarop overstappen. Is je computer niet geschikt voor Windows 11? Dan kan je voor een jaar nog tegen bijbetaling (ongeveer 30 US dollar) veiligheidsupdates krijgen voor Windows 10.
Maar de vraag die vaak wordt gesteld door kritische gebruikers van software is: waarom wil Microsoft dat we op Windows 11 over moeten gaan? Windows 10 is dan 10 jaar oud, en aan het eind van zijn tijd gekomen, is een van hun argumenten. Verder wil Microsoft Windows 11 pushen, omdat ze investeren in beveiliging in Windows 11, en omdat ze dit niet meer willen doen voor W10.
Er is zelfs een rechtszaak aangespannen tegen Microsoft in Californië om hen te dwingen gratis veiligheidsupdates te blijven uitgeven.
Verder kan ik me voorstellen dat met de razendsnelle ontwikkelingen van artificiële intelligentie Microsoft nog meer gebruik wil maken van wat hun cliënten (de gebruikers dus) hen te bieden hebben. Dus privacy issues zullen zeker meer een rol gaan spelen. Lees bijvoorbeeld de kritiek op de AI-features ingebouwd in Windows 11 in dit artikel van TechRadar van 2024. [ Windows 11’s AI Recall feature is blasted by a security expert as ‘one of the most ridiculous security failings I’ve ever seen’.
Een ander argument tegen deze gedwongen vernieuwing van Windows is dat veel mensen een nieuwe laptop zullen kopen, wat ook een oplossing is, maar dit gaat ten koste van veel grondstoffen en transport, en dan groeit de berg weggegooide computers, wat ten koste gaat van het milieu. Computers kosten ook steeds meer geld. Je kunt ook kiezen voor een Apple computer, maar duurzaam is het niet.
Er is echter een gratis en vriendelijk alternatief voor je (iets) oudere Windows-laptop: je kunt overstappen op Linux, een open source besturingssysteem dat op Windows lijkt. Je kunt zelfs Linux naast Windows op je computer hebben, om het uit te proberen.
Toen ik in het voorjaar Han van der Horst’s column las over deze gedwongen verspilling door Microsoft (“Wees niet langer slaven van Bill Gates”, 12 april 2025, in Joop was ik ook overtuigd.
Ja, het is even omdenken, maar Linux Mint bijvoorbeeld ziet er mooi en toegankelijk uit, met een desktop die sterk aan die van Windows doet denken. Bovendien neemt een Linux systeem minder ruimte in op de harde schijf (een voordeel voor mijn Asus uit 2017 met een ‘ouderwetse’ harde schijf). Ik had het een aantal jaren geleden zelf al eens mogen uitproberen op een zgn Virtual box, waar je kan wisselen tussen Windows en Linux.
Hoe kom je aan Linux?
Je kunt een Linux-distro (dat is één van de vele Linux-distributies die er bestaan) zelf installeren met wat behulp van handige websites (bijv. https://linux.vooreenbeginner.nl/ ).
Als je dit niet ziet zitten, kun je ook naar een Linux-repaircafé komen. Ook bestaat er “Buurtlinux”, een initiatief dat door de NLLGG (Nederlandse Linux Gebruikers Groep) wordt georganiseerd.
In Amsterdam kun je elke eerste zaterdag van de maand naar de Linux & Privacy Inloop van Linux020 komen op het WG-terrein, waar vrijwilligers een middag besteden aan Linux installeren op oudere laptops, of informatie geven over Linux, beveiliging, enz.
Mijn laptop met Windows 10 was erg traag geworden, met een bijna volle harde schijf, maar hij is nu weer snel, met Linux Debian erop. Dankzij de hardwerkende en enthousiaste vrijwilligers van Linux020. Je kunt ook langskomen voor advies of om te kijken hoe een Linux distro werkt. Ze geven soms cursussen over het gebruik van Linux.
Verder heeft de website Endof10 tips en een overzicht van hen bekende Linux-werkplaatsen in Nederland.
Links:
Endof10 (Nederlandse site Einde 10) https://endof10.org/nl/
Lokaties voor Linux werkplaatsen of repaircafés https://endof10.org/nl/places/
Linux020 https://linux020.nl/
Linux voor een beginner https://linux.vooreenbeginner.nl/
Nederlandse Linux Gebruikers Groep https://nllgg.nl/vorigesite/
Buurtlinux https://buurtlinux.nl/
– Uitgelichte afbeelding: By Larry Ewing, Simon Budig, Garrett LeSage – https://isc.tamu.edu/~lewing/linux/, http://www.home.unix-ag.org/simon/penguin/, garrett/Tux on GitHub, CC0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=753970
