N.B. Onderstaande tekst hoort bij de petitie UPDATE DE AUTEURSWET en is under construction tot dat de petitie aangeboden wordt aan de wetgever. Laatste bewerking 16 november 2023.
Op- en aanmerkingen ontvang ik graag!
Onze nationale Auteurswet stamt uit 1912. Sindsdien zijn er vele aanpassingen en aanvullingen geweest maar ik mis woorden als webpagina, internet, hyperlink, downloaden en streamen.
Er staat nog ‘in druk verschenen’ terwijl veel werken de drukpers niet meer halen.
Gangbare Europese termen als MAHP en HBIEM zijn niet verwerkt in de wet maar worden wel gebruikt in jurisprudentie.
Ik ga vragen om de volgende wijzigingen:
Naamsvermelding en watermerk
De zinsnede ‘in druk verschenen’ komt vier keer voor in de wet. Als je die drie woorden vervangt door ‘gepubliceerd’ is het desbetreffende wetsartikel weer van deze tijd:
- Artikel 4.2. Wordt bij het houden van een niet gepubliceerde mondelinge voordracht geen mededeling omtrent de maker gedaan, dan wordt, behoudens bewijs van het tegendeel, voor de maker gehouden hij die de mondelinge voordracht houdt.
- Artikel 9. Indien op of in een gepubliceerd exemplaar van het werk de maker niet, of met pseudoniem, is vermeld, kan tegenover derden het auteursrecht ten behoeve van de rechthebbende worden uitgeoefend door de uitgever, of als de uitgever niet bekend is, door degene die het exemplaar van het werk heeft gepubliceerd.
- Artikel 12.1.2. Onder de openbaarmaking (…) wordt mede verstaan: de verbreiding van het geheel of een gedeelte van het werk of van een verveelvoudiging daarvan, zolang het niet gepubliceerd is.
- Artikel 47.3. Een werk is uitgegeven (…) wanneer het met toestemming van de maker is gepubliceerd.
Downloaden
De verveelvoudiging uit artikel 14 is het vastleggen van (een deel van) een werk op een fysieke drager om het te kunnen tonen of ten gehore te brengen. Een digitaal bestand downloaden waardoor het op je eigen server terecht komt is zo’n verveelvoudiging. Je mag ervan uit gaan dat als je een digitaal bestand opvraagt en de server verstrekt dat bestand dat je toestemming hebt voor deze verveelvoudiging.
Daar is EU-jurisprudentie over, Bild-Kunst-arrest, en kan toegevoegd worden aan artikel 14:
- Artikel 14a. Het opvragen en krijgen van een digitaal bestand is rechtmatig als er op de server geen maatregelen zijn getroffen die dat bemoeilijken. Je mag geen technische voorzieningen omzeilen.
Mededeling Aan Het Publiek
De EU-richtlijn gebruikt de term ‘Mededeling Aan Het Publiek MAHP’ voor het uitsluitende recht van de auteur op openbaar maken en publiceren. In onze nationale auteurswet komt die term niet voor. Wij gebruiken ‘openbaar maken’ en ‘verveelvoudigen’ en dat zijn twee verschillende dingen. Een reeds gepubliceerd werk kan niet meer openbaar gemaakt worden, wél verveelvoudigd.
Uit EU-jurisprudentie, o.a. Svensson-arrest, komt het begrip ‘Handeling bestaande in een Mededeling HBIEM‘. Het is een publicatie waarmee geen nieuw publiek wordt bereikt. Onze nationale auteurswet kent dit begrip niet.
Embedden en hyperlinken
Hyperlinks, voor bezoekers volgbare verwijzingen, vormen de basis van het internet. Hyperlinks onderscheiden het web van de papieren bibliotheek.
Met een hyperlink stuur je bezoekers door. Je mag ervan uit gaan dat degene die een werk op internet publiceert, een zo groot mogelijk publiek wil bereiken.
Bij de verveelvoudiging uit artikel 14 ontbreekt het vastleggen van (een deel van) een werk op een webpagina om het aldaar te tonen of ten gehore te brengen. Dit artikel zou aangevuld moeten worden met:
- Artikel 14b.1. Het streamen van (een deel van) een werk, afspelen van een werk zonder dat het vastgelegd is, op een webpagina is een openbaarmaking en geen verveelvoudiging.
- Artikel 14b.2. Het vastleggen van (een deel van) een werk op een webpagina is een verveelvoudiging.
- Artikel 14b.3. Het hyperlinken naar (een deel van) een werk is geen verveelvoudiging. Het werk wordt immers niet getoond of ten gehore gebracht.
- Artikel 14b.4. Het insluiten van (een deel van) een werk op een webpagina in combinatie met een hyperlink naar de bronwebpagina is geen verveelvoudiging mits het werk op die bronwebpagina openbaar toegankelijk is. Het is een HBIEM.
Fotogebruik in het internettijdperk
Met bovenstaande wijzigingen worden onduidelijkheden en de mazen in de wet waar fototrollen misbruik van maken gedicht. Dan geldt:
- Het publiceren van een foto is een MAHP, een verveelvoudiging (artikel 14b.2).
- Hotlinken, het vastleggen van een foto op een webpagina via de bronserver, is een MAHP, een verveelvoudiging (artikel 14b.2).
- Het uitgeven van een foto waarbij de naam van de fotograaf zonder toestemming is weggelaten is onrechtmatig (artikel 47.3).
- De fotograaf die zijn foto’s anoniem uitgeeft (artikel 47.3) kan zijn rechten uitoefenen via de uitgever (artikel 9).
- Een hyperlink is een openbaarmaking (artikel 14b.3) als je weet (of behoort te weten) dat het werk niet is uitgegeven (artikel 12.1.2). GeenStijl-arresten.
- Het publiceren van een foto in combinatie met een hyperlink naar de bronwebpagina mag zonder toestemming mits die bronwebpagina geen slotje heeft (artikel 14b.4).
- Hotlinken in combinatie met een hyperlink naar de bronwebpagina mag zonder toestemming mits die bronwebpagina geen slotje heeft (artikel 14b.4) én er geen maatregelen tegen het opvragen van de foto zijn getroffen (artikel 14a).
- De fotograaf heeft geen recht op naamsvermelding (artikel 25.1a) als zijn foto reeds zonder zijn naam is gepubliceerd (artikel 12.1.2).
- De inbreukmaker die niet wist en redelijkerwijs niet had kunnen weten wie de rechthebbende is handelt niet onrechtmatig (artikel 29b.1). Van een professionele partij wordt verwacht dat zij bij anonieme foto’s navraag doet bij de uitgever (artikel 9) en onderzoekt of de foto rechtmatig is uitgegeven (artikel 47.3).
In druk blijft een naam eeuwig bij de foto staan, onder art. 4.1 blijft duidelijk wie de maker is. Als een foto online gepubliceerd wordt valt een losse naamsvermelding weg. De foto kan dan anoniem gaan rondzwerven en de maker valt nauwelijks meer te achterhalen. Een fotograaf die zijn rechten uit wil blijven oefenen doet er verstandig aan zijn naam middels een watermerk in de foto te zetten. Een watermerk verwijderen is een onrechtmatige handeling waar vervolgschade kan optreden doordat de foto zonder naamsvermelding verder wordt verspreid.
Rechten van anonieme foto’s kunnen uitgeoefend worden via de uitgever. Een fotograaf die zelf zijn rechten uit wil blijven oefenen zal zijn foto’s niet anoniem moeten uitgeven.
Ook voor de uitgever geldt dat het verstandig is een watermerk op de foto te zetten zodat bij online verspreiding duidelijk blijft wie de uitgever is.
Een fotograaf die niet wil dat zijn foto’s gedownload of gehotlinkt worden dient zijn server daartegen te beveiligen.
(Dit artikel verscheen eerder (2023) op de site van Marine Bakx)
Teken ook de petitie Stop Onredelijke Fotoclaims van Martine Bakx
(Afbeelding overgenomen van Martine Bax)
