Wat zegt ons het pas verschenen document over de Veiligheidsstrategie van de VS? Dat wij in Europa gewaarschuwd zijn, want we “wissen onze cultuur uit” door onze migratiepolitiek. Dat staat er openlijk in.
Het Trump-regime zal nog slechts investeren in ‘gezonde landen in Zuid- en Oost-Europa’, d.w.z. in Italië, Hongarije, Slowakije, Tsjechië en als het geluk heeft Oostenrijk. Landen met een uiterst rechtse regering. Het schotschrift wil duidelijk een breekijzer zetten in de Europese politiek. Het wil minder contact met de EU als geheel, liever alleen met afzonderlijke landen. En het wil verzet, ja verzet tegen de Europese regeringen door de ‘patriottische partijen’, die met de VS en Rusland sympathiseren, te steunen. Die in mijn ogen landverraderlijke partijen worden niet met naam genoemd, maar we weten het: in Nederland FvD en Wilders, in Duitsland de AFD. Trumps papier vindt dat hard nodig, te meer omdat wij hier een hinderlijke digitale politiek hebben, met normen, en omdat wij een sta-in-de-weg zijn voor vrede in Oekraïne. Over Rusland geen woord van kritiek, maar wel de doelstelling om met Rusland weer een stabiele verhouding op te bouwen en zaken te doen.
MACHIAVELLIAANS
Het is niet nieuw, wat er in het stuk staat, maar lezing ervan doet evengoed pijn aan de ogen om het allemaal zo op een rijtje te zien staan. Het blijft wennen. Het stuk behelst de grondslagen voor het meningsverschil tussen de VS en Europa als het gaat om vrede in Oekraïne. Europa heeft een ethische benadering die Washington sinds Biden in het water gegooid heeft.
De EU eist dat er in een vredesakkoord met Rusland komt dat de oorlogsmisdaden, die er onder leiding van Vladimir Poetin in Oekraïne bedreven zijn, worden berecht. Europa wil dat er een rechtvaardige vrede komt, maar ‘rechtvaardigheid’ is een begrip dat niet voorkomt in het nieuwe Amerikaanse, Machiavelliaanse woordenboek. ‘Politiek is de kunst van het mogelijke’, dus als vrede alleen mogelijk is door het slachtoffer van agressie te offeren aan zijn overweldiger, dan is dat goed. Hoe deze filosofie past in het streven om te voorkomen dat Europese culturen worden uitgewist is wel een tegenstrijdigheid. Maar je moet die waarschijnlijk bewonderend in het grotere geheel van de nieuwe Amerikaanse politiek aanschouwen.
Concreet betekent dit dat de Amerikaanse opvattingen over vrede in Oekraïne al zover uiteenlopen dat dat de Amerikanen maar weinig van mening verschillen met de Russen. Trump en de zijnen menen dat Europa ‘geen vrede wil,’, maar ‘oorlogszuchtig’ is.
Niet voor niets heeft Macron Zelensky gewaarschuwd dat de Amerikaanse onderhandelaars in gesprekken met de Russen wel eens ‘verraderlijk’ te werk kunnen gaan. In hun geheime gesprekken met Russische delegaties. Een waarschuwing die door de Finse president Alexander Stubb herhaald is. We hoeven ons geen illusies te maken over het resultaat van de Amerikaanse vredesinspanningen’. Die zijn niet meer dan een truc om zo snel mogelijk commerciële betrekkingen te kunnen aangaan met Russische (staats)bedrijven.
MONROEDOCTRINE OF TOCH WERELDHEERSCHAPPIJ
Wat is dat grotere geheel dat Trump en Vance voor ogen zweeft? Dat de VS ‘de machtigste en prachtigste staat in de geschiedenis van de mensheid’ is en zal blijven. En dat deze prachtstaat dit voor elkaar krijgt langs de lijn van de Monroe-doctrine uit 1807: het zal heersen over het Amerikaanse continent . En dat is nodig ook vanwege de drugs en de toevloed van smerige immigranten die het christelijke territorium van de VS insluipen.
Is het verwonderlijk dat Rusland of China niet worden bekritiseerd in het hetzerige pamflet? Toch wel, ik zou zeggen van wel, ook binnen het Trumpiaanse denken. Want de regeringen van die landen willen de wereldhegemonie, duidelijk ten koste van de Amerikaanse aanspraken op hetzelfde.
Je zou kunnen denken dat dit komt omdat de Russische en Chinese regeringen gelijksoortige ideeën hebben over immigratie, armoedzaaiers moeten worden gestopt en de president moet kunnen doen wat hij wil eenvoudig omdat hij de president is. Dit ideaal van Trump is door Poetin en Xi Jinping al verwezenlijkt. Er is dus een flinke ideologische overeenstemming tussen de drie grootmachten. Het document bevestigt het idee dat zij daarom gelijkwaardig zijn aan de VS in zoverre dat Washington er schijnbaar van afziet om de hele wereld te willen regeren. Wat past in het beeld dat de politiek van Trump ‘isolationistisch’ zou zijn, (kijk maar naar Trumps tarievenoorlog, die tegen de hele wereld gericht is).
Schijnbaar – maar in die schijn geloof ik niet. De mannen rond Trump kunnen wel opschrijven dat zij slechts over het Amerikaanse continent willen heersen, maar uiteindelijk blijven volgens mij de ambities gericht op wereldheerschappij. Er is een onuitgesproken strategie die weggelaten is in het stuk.
Die luidt dat de VS China moet terugdringen als naaste rivaal in de jacht naar de wereldheerschappij. Dat het daarom nodig is om met nummer drie, Rusland, samen te werken, zodat die niet een kolonie van China zal worden, maar een steun voor de rijkdom en macht van de VS. Het weggelaten deel van de Amerikaanse politiek laat zien dat de VS tegelijk ook bang is voor China, dat behalve zijn economische en technologische opmars ook een uniek machtsmiddel in huis heeft, waaraan Amerika dringend gebrek heeft voor zijn industrie: zeldzame aardmetalen.
Dit geheime deel van de Amerikaanse strategie is het interessantste voor wie, zoals ik, alles begrijpen wil. Maar voorlopig heeft Europa handen tekort om het openbare gedeelte van de Amerikaanse strategie te weerstaan.
DE REACTIE VAN EUROPA
Europa reageert tweeslachtig. Slijmen voert de boventoon. Rutte, in zijn positie van coördinator van de NAVO, gaat sinds zijn koosnaampje “Daddy’ voor Trump verder. Hij prijst de Amerikaanse regering voor zijn ‘vredesinitiatieven’, hij prijst Trump hemelhoog voor de ‘vrede’ in Gaza en houdt niet op Trump te citeren, bijvoorbeeld nadat Trump de oorlog een ‘meat grinder’ (vleesmolen) noemde. Anderzijds legt hij wel duidelijk de schuld van de oorlog bij de Russen, wat Trump verzwijgt. En pepert Rutte de Russische leider in dat een oorlog tegen Europa kansloos is, waarbij hij geruchten over tweedracht in de NAVO weg goochelt. Dit laatste ondanks de signalen dat de Amerikaanse militairen in Duitsland het contact met hun Duitse collega’s hebben afgebroken.
Andere Europese leiders geven de Amerikanen van katoen, zonder Trump met zoveel woorden aan te vallen. De Duitse bondskanselier Friedrich Merz doet dat, waar hij stelt dat de reusachtige bevroren Russische tegoeden niet naar een Amerikaans-Russische zakenproject moeten gaan, maar naar de wederopbouw van Oekraïne.
Maar het diepst zet Kaja Kallas er haar tanden in. Ze is ex-premier van Estland en staat in Rusland hoog op een lijst van gezochte misdadigers. Onze Hoge vertegenwoordigster van de EU voor het Buitenland draagt uit dat een duurzaam vredesakkoord geen bepaling mag bevatten over inkrimping van het leger van het slachtoffer van agressie, maar daarentegen de voorwaarde moet bevatten dat het Russische leger verkleind moet. Een vredesakkoord met Poetin is ongeloofwaardig als hij tegelijkertijd zijn oorlogseconomie op volle toeren mag laten draaien. . Zij heeft mijn hart.
Misschien vullen beide richtingen elkaar aan. Rutte strijdt, zo voel ik het, voor overleving van de NAVO, Kallas voor rechtvaardigheid. Maar de noodzakelijke Europese eenheid is nog ver weg, dat zie je aan de defaitist De Wever (“Rusland zal de oorlog niet verliezen’) en over Orbán heb ik het even niet.
Welke lijn is met meest verstandig, de soepele van Mark Rutte of de harde van Kaja Kallas?
– Uitgelichte afbeelding: By © European Union, 2025, CC BY 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=158356884
