Yanis Varoufakis heeft zichzelf een marxist met foutjes (erratic Marxist) genoemd. Maar wat behelzen die foutjes? Het gaat in ieder geval niet om zijn kleding.
Ik zie kapitalisme als het proces dat tegenstellingen genereert, daar het zowel immense rijkdom als onnoembare armoede heeft gecreëerd. Kapitalisme is een progressieve kracht die niettemin de kiemen van zijn eigen falen in zich draagt.
Maar ik ben een eclectische marxist: ik diep de hayekiaanse opvatting op van de markt als mechanisme dat via prijzen activiteiten coördineert, ik diep ook de keynesiaanse opvatting op dat het kapitalisme perfect in staat is om een ‘verlossende’ crisis te vermijden. Meng deze dingen, voeg er een beetje Schumpeter en de theorie van creatieve destructie aan toe, en je hebt mijn opvatting over de economische wereld.
(Perspectives [vertaald uit het Engels])
Als je jezelf een marxist noemt, heb je het sowieso verbruid bij de gangbare sociaal-democratische en met betrekking tot de economie aanverwante (groene) opvattingen.
Maar voor zich traditioneel links van de sociaal-democratie ophoudende groeperingen is het onverteerbaar dat kapitalisme een progressieve kracht wordt genoemd en dat Friedrich Hayek enige positieve waardering krijgt. En waar is de onvermijdelijke klassenstrijd in hemelsnaam?
Opvallend is dat beide stromingen het noemen van Varoufakis angstvallig vermijden. Een voorbeeld hiervan is het artikel ‘De linkse dromer is terug’ van Merijn Oudenampsen, Dylan van Rijsbergen, Rutger Groot-Wassink, Femke Roosma, Tiers Bakker en David Hollanders. De oprichter van DiEM25 behoort volgens hen niet tot links, noch tot de utopische dromers. Evenmin is er plaats voor zijn ideeën op het dit weekend plaatshebbende Marxisme Festival 2016.
Varoufakis maakt het zichzelf niet gemakkelijk; hij bakt met geen enkele traditie zoete broodjes. Hij ziet de interne conflicten van zijn opvatting als dialectisch; je moet een synthese zien te vormen. Soit, wie uitdagingen uit de weg gaat, komt niet ver. Daarbij heb ik trouwens al lang het gevoel – socialisme is passé – dat de Griek een pad is opgegaan dat de impasse van links kan doorbreken.
