Stenogrammen naar aanleiding van De hamsteraar 2. Deel 1 staat hier.
1
Lege supermarktschappen zijn voor de apologeten van het kapitaal het symbool bij uitstek van socialisme. Geen wc-papier in de Sowjet-Unie – hoe kan een land een kernmogendheid zijn terwijl ze niet eens voor toiletpapier kunnen zorgen? Die status heeft de VS (“Amerika“) dan toch ook bereikt.
Van de convergentietheorie hoor je niet meer, maar het neoliberale kapitalisme vergt planning, organisatie van schaarste. Just-in-time leveringen zorgen voor de gewenste krapte aan goederen die niettemin wel verkocht dienen te worden. Hamsteren zorgt voor lege schappen, het beeld van het afschrikwekkend socialisme.
2
Karel van het Reve was daar goed in: het beschrijven van de Sowjetpoeper. Smeer het maar aan de muur. Ik heb het kunnen observeren dankzij de convexlamp boven de toilethokjes: samen aan het werk en je ziet elkaar als je naar boven kijkt – en waar moet je anders naar kijken?
“We kunnen nog tien jaar poepen,” wist Grote Stuurman Rutte te melden in de hamstercrisis van voorjaar 2020. Een van de domme kanten van deze ongetwijfeld geruststellend bedoelde volkse uitspraak is dat men zich kan afvragen hoe het over tien jaar is dan. En klopt het ook met het just-in-time-kapitalisme? Voor tien jaar toiletpapier in de magazijnen is niet te rijmen met moedwillig geproduceerde schaarste.
3
Texas is de deelstaat van de Verenigde Staten die gezegend is met de meest geprivatiseerde publieke voorzieningen. Privatisering heette altijd de efficiëntie te bevorderen, een verhaal dat in feite niet meer verteld kan worden – althans, in Nederland wordt ter gelegenheid van verkiezingen ook door rechts de Heilige Marktwerking ter discussie gesteld. Omdat Marktwerking een versluierend woord is voor overlaten aan vrinden van partij en corps is het blijkbaar zoiets als het perpetuum mobile dat nu even uitgezet wordt. De staat bevordert Marktwerking, de Marktwerking werkt niet dus wordt even uitgeschakeld.
De sneeuwstorm in Texas met zijn eigen geprivatiseerde energievoorziening heeft voor letterlijk ontelbare doden gezorgd. Het zal nog maanden duren voordat de balans van omgekomenen kan worden opgemaakt. De ideologen à la Trump weten alweer dat het uitvallen van de elektriciteit aan de liberals met hun windmolens ligt. Merkwaardig dat met al die sneeuwstormen nou net het olierijke Texas platgelegd is. En lege supermarkten heeft.
4
“Het lijkt hier wel de Derde Wereld”. 1) De Derde Wereld maakt u zelf. “Daar”, in “het zuiden”, waar Texas alleen door annexatie niet (meer) bij hoort. Door te plunderen en te onderdrukken, direct of indirect. En in eigen huis, met uw just-in-time-kapitalisme dat geen ontregeling verdraagt: pandemie, sneeuwstorm… 2) Die Derde Wereld bent u dus zelf. En ja, lege schappen horen bij uw Heilige Markt. Wen er aan. Of doe er iets aan.
5
Omdat lege schappen en uitvallende elektriciteit volgens het boekje niet bij het neoliberale kapitalisme horen moet er naar socialisme en Derde Wereld verwezen worden – dicht bij huis voor de VS: Venezuela, waar de schaarste vanuit de VS georganiseerd wordt. Maar dit is UW socialisme, UW just-in-time-kapitalisme.
Niet geheel terzijde
De complotoelewappers die het over een plandemie hebben gaan uit van een gepland en georganiseerd kapitalisme. In één opzicht klopt het idee van die planning: de georganiseerde schaarste, die geen inbreuk op “normaal gedrag”: niet teveel tegelijk kopen, verdraagt. Maar dit is op grond van een wetenschap op zijn neoliberaals, ook wel “economie” genoemd.
6
Al met al is het wel aan de orde het begrip socialisme te doen herleven en inhoud te geven. Het is meer, veel meer dan enkel “antikapitalisme”. Het is iets waar aan gewerkt moet worden, eigenlijk altijd. Het doel ligt aan de horizon.
- Uitgelichte afbeelding: Photo by John Cameron on Unsplash
