Goeiendag lieve mensen, en een goed, gezond, vrijheidslievend en solidair nieuw jaar gewenst! Iets nieuws vandaag: een strijdkroniek. Wat berichten van de fronten van repressie en rebellie, wat commentaar. Ja, ik ga dit vaker doen, de bedoeling is zelfs wekelijks, op de maandag. Deze keer: een tweetal veroordelingen van dissidenten, een bezettingsactie tegen woningnood en dakloosheid, en grote feestvreugde wegens een wet. Daar gaan we.
China: burgerjournalist in cel
Een rechtbank in China veroordeelde burgerjournalist Zhan Zang tot vier jaar gevangenisstraf. Haar misdaad? Ze had in februari 2020 berichten en beelden van de corona-pandemie in Wuhan verzameld, en die vervolgens verspreid. Garrie van Pixteren, correspondent voor de NOS: ‘Ze is gaan kijken bij een crematorium om te zien hoeveel lijken daar nu echt verbrand worden.’(1) Eerst deed ze dat via sociale media in China zelf, vervolgens in media buiten China. Informatie verzamelen en verspreiden buiten de greep van de staat: ontoelaatbaar, vindt die staat, want dan verspreid je geruchten en zaai je onrust. Vandaar de veroordeling.
Het is ernstig, want precies omdat in februari akelig nieuws naar buiten werd gebracht rond de pandemie, voelden de Chinese autoriteiten druk om die pandemie stevig te bestrijden. Dat deden ze op karakteristiek autoritaire manier, met gedwongen thuisblijven en dergelijke. Het werkte: de besmettingen, ziektegevallen en sterfte liepen na een snelle piek ook weer snel terug. Maar zonder alerte, kritische en dappere mensen als Zhan Zhang was zelfs deze aanpak – uiteindelijk effectief maar met onaanvaardbaar autoritaire dimensies – nog trager op gang gekomen.
Geheimhouden en ‘geen paniek’ roepen was immers de eerste reflex van de Chinese autoriteiten. Kritische geluiden als die van de nu opgesloten burgerjournalist maakten het lastig om aan die ontkenningsreflex vast te houden. Zelf is ze in hongerstaking. Zhan Zang heeft dus feitelijk eerder levens gered dan in gevaar gebracht met de ‘onrust’ die ze verspreidde. Gelukkig komen er ook mensen in China voor haar op. Bij het rechtbankgebouw waar ze veroordeeld werd. waren enkele mensen aanwezig die steun aan haar probeerden te betuigen.(2) Goed zo.
Saoedi-Arabië: activiste voor vrouwenrechten in cel
Ook op 28 december konden we vernemen van de veroordeling van Loujain al-Hathloul in Saoedi-Arabië tot vier jaar en acht maanden celstraf. Een deel voorwaardelijk, en met voorarrest er af kan ze over twee maanden vrijkomen uit de Saoedische foltercellen. Ze is veroordeeld door een anti-terrorisme-rechtbank voor vergrijpen als ‘agitatie voor verandering, het navolgen van een buitenlandse agenda, het internet gebruiken om de openbare orde te schaden’ en dergelijke. Dat schrijft Sabq, een nieuwssite in Saoedi-Arabië die verbonden is aan de staat.(3)
Wat had ze dan wel allemaal gedaan? Ze was opgekomen voor de vrijheid van vrouwen om auto te rijden, iets dat voor vrouwen heel lang verboden was en inmiddels, nog steeds onder strenge voorwaarden trouwens, een beetje toegestaan. Kort voordat het autorijverbod voor vrouwen werd opgeheven, werd al-Hathloul opgepakt. Dat was in 2018, en sindsdien zat ze dus al vast. Haar familie gaat overigens in hoger beroep tegen de uitspraak, in de wetenschap dat ook dat weinig kans maakt .(4)
De strijd voor de vrijheid om auto te mogen rijden werd gevoed, niet enkel door om die vrijheid te vragen maar door het gewoon te doen. Vrouwen achter het stuur als directe actie tegen patriarchale repressief autorijverbod. Ja, je kunt zeggen: autorijden is een ding voor vrouwen (en mannen) met geld, het is een middle- en upperclass ding. Arme vrouwen en mannen kunnen helemaal geen auto betalen.
Maar een staat die rijke vrouwen kan verbieden om auto te rijden, zal over arme vrouwen helemaal heen walsen alsof ze stofdeeltjes op de weg zijn. En als middle class vrouwen een stuk vrijheid winnen door middel van directe strijd, dan kan zoiets aanstekelijk werken, vanuit de Saoedische staat – doodsbang voor revolte van onderop – is het opsluiten van Loujain al-Hathloul dan ook volstrekt logisch: doof de vonkjes van verzet voordat het vlammen worden! Voor anarchisten zou solidariteit tegenover deze repressie minstens net zo logisch te zijn. Wij willen immers die vonken, en de vlammen!
Tacoma, VS: daklozen trekken in hotel, gemeente mag dokken
Heel iets anders! In Tacoma, in de Amerikaanse staat Washington, zijn 43 dakloze mensen een gebouwencomplex van motelketen Travelodge in getrokken, Ze hebben daarbij de steun van actievoerders tegen dakloosheid. Het is een hoognodige actie . Er zijn in de stad al zeker vijf mensen buiten in de kou omgekomen. De actievoerders willen dat de gemeente Travelodge gewoon betaalt voor deze huisvesting.
Die gemeente heeft daklozen wel huisvestingsvouchers beloofd, maar ‘niemand die we gesproken hebben heeft die mysterieuze vouchers ooit gezien’, zo lees ik op It’s Going Down, waar ik over de actie las. Erg veel medewerking is er niet: ‘de hoteleigenaar heeft gedreigd om Travelodge corporate te bellen’, zo lees ik ook nog. Op 28 december, toen dat verslag verscheen, zaten de 43 mensen toch mooi al vier dagen onderdak, uit de kou en niet op straat.(5)
Argentinië; abortusvrijheid veroverd
In Buenos Aires, hoofdstad van Argentinië, was het op 30 december feest op straat, nadat de Senaat een wet had aangenomen waarmee – eindelijk! – abortus niet langer verboden is. Aan die wet gingen jaren van campagne voeren vooraf. In 2018 was een eerdere poging om abortus te legaliseren, in de Senaat vastgelopen. Nu lukte het dus wel.
Een overwinning na jaren indrukwekkende feministische strijd dus, en een hoognodige overwinning. Abortus vond aldoor al plaats, maar omdat het illegaal was, zochten mensen die abortus wilden noodgedwongen hun toevlucht tot zeer onveilige praktijken, In 2018 kwamen bij zulke gevaarlijke abortussen 35 mensen om het leven, volgens cijfers van het ministerie van gezondheid althans.(6). ‘Circa 38.000 Argentijnse vrouwen belanden jaarlijks in het ziekenhuis door een illegale abortus, stelt de Argentijnse overheid’(7)
Een abortusverbod zorgde er dus niet voor dat er geen abortus werd gepleegd. Het zorgde er echter wel voor dat zo’n abortus levensgevaarlijk was, en/of nauwelijks betaalbaar. Want natuurlijk hadden vooral vrouwen met veel geld andere opties: reizen naar een land waar abortus wel legaal was en veilig gedaan kon worden. Abortusverbod is patriarchale onderdrukking, maar tegelijk ook een kwestie van klasse. Wie rijk is kan zo’n verbod immers makkelijker en veiliger omzeilen dan wie geen geld heeft.
Dat is meteen een antwoord op mensen die zich wellicht vanuit een abstract anarchisme afvragen waarom je je als anarchist op wetgeving zou richten. Je kunt de wet toch ‘gewoon’ negeren? Niet dus, tenzij je geld hebt of levensgevaarlijke risico’s wilt lopen. Wettelijk recht op abortus heft tenminste die ongelijkheid en dat levensgevaar voor een flink deel op. Het gaat daarbij niet om de wet zelf. Het gaat om de ruimere vrijheid en grotere gelijkheid van al die mensen die abortus willen, tot nu toe via een staatsverbod daarin werden tegengewerkt en aan gevaar blootgesteld, en nu de abortusvrijheid wel hebben veroverd.
De wet is niet de vrijheid. De wet formuleert hooguit die vrijheid, zodat ambtenaren, politieagenten en rechters ook weten wat ze wel en niet(meer) mogen doen. Garanderen doet zoiets niet. Maar de wetswijziging drukt wel degelijk een toename van vrijheid en gelijkwaardigheid uit, bereikt door strijd. Abortusrecht is een nederlaag voor patriarchale en via klassenverschil ook nog eens hoogst ongelijk verdeelde onderdrukking. Ik zie niet hoe je daar als anarchist en dus feminist met goed fatsoen tegen zou kunnen zijn. En dat is heel zacht gezegd.
Noten:
1 ‘Chinese burgerjournalist moet 4 jaar de cel in om verslaggeving uit Wuhan’, NOS, 28 januari 2020
4 ‘Family of jailed Saudi activist al-Hathloul to appeal sentence’, Aljazeera, 29 december 2020
Ook verschenen bij: https://peterstormt.nl/2021/01/04/strijdkroniek-4-januari-2020-china-saoedi-arabie-vs-argentinie/
Uitgelichte afbeelding: By Unknown – Loujain Alhathloul via OTRS system, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=46412844
