Opstandigheid zie je alleen in verre landen vol arme mensen, nietwaar? Alleen daar is de ellende zodanig dat mensen in opstand komen. Hier, in het gezapige rijke noorden, zitten we allemaal volgevreten te gamen, Netflix te kijken of ons geld op te maken in het uitgaansleven dat wegens intense ondernemers- en feestvierderspressie weer open gaat, zodat we ons grondrecht om elkaar met dodelijke virussen te besmetten weer vrijwel ongebreideld kunnen uitoefenen. We zijn allemaal omgekocht en gepacificeerd door het systeem dat ons net genoeg kruimels toeschuift om ons rustig, tevreden en gepacificeerd te houden. Toch?
Toch niet. Verzet gaat niet over absoluut levenspeil. Verzet draait om beleefd onrecht, om ervaren onredelijkheid, om miskenning van legitieme verlangens. En voor onrecht, onredelijkheid en miskenning van verlangens hoeven we niet naar Myanmar of Chili, ook al zijn die daar overvloedig aanwezig. Opstandigheid zagen we gisteren in Amsterdam, bij het prachtige, en precies vanwege haar subversieve pracht door de politie geterroriseerde woonprotest. Maar het is mijn gewoonte om in deze strijdkroniek buiten Nederland te kijken. Drie Europese landen komen aan de beurt. Het gaat daar veelal over zaken die banaal en onbeduidend kunnen lijken, zolang je er niet zelf de dupe van bent: lonen, arbeidsvoorwaarden, de centen en de procenten. Over beleefd onrecht, ervaren onredelijkheid en de miskenning van legitieme verlangens, derhalve. Maar we doen ook een heuse prison escape, dus ook avontuurlijke geesten komen niets te kort. Plus wat milieu-actie, voor de gezondheid. En volgende week slaan we dat hele Europa denk ik eens een keertje over. Dat continent blaast al eeuwen veel te hoog van de koloniale toren.
- Duitsland: staking, staking, staking
- Polen: gezondheidswerkers in actie
- Israël: mooie ontsnapping, helaas niet voor lang
- Servië: protest tegen luchtvervuiling en lithium-mijn
Duitsland: staking, staking, staking
In Duitsland is staken deze nazomer een veel voorkomend verschijnsel aan het worden. Vorige week al besteedde ik aandacht aan de spoorstakingen. Inmiddels is daar stakingsstrijd in twee andere sectoren bij gekomen.(1)
Vandaag, maandag 13 september, zijn warenhuizen en groothandelsbedrijven in Berlijn dicht omdat personeelsleden staken. Met die staking zetten ze een looneis kracht bij: 4,5 procent loonsverhoging, plus een bonus van 45 euro en uitkering om trainingen te betalen. Ook willen ze toe naar een ‘“pensioenbestendig minimumloon” van 12,50 euro per uur voor elke winkelbediende’. De staking wordt georganiseerd door de grote vakbond Ver.di. De ondernemers komen met een veel lagere loonsverhoging: 2,5 procent dit jaar, nog eens 1,4 het jaar erop, nogmaals 2 procent het jaar daar weer na. Wel komen ze met een grotere bonus ineens: 250 euro. Maar het hele pakket zou slechts gelden voor winkels die niet door corona zijn getroffen, dus alleen voor warenhuizen, die immers open zijn gebleven.
Conny Weissbach, onderhandelaar van de vakbond wijst er op dat 2 procent loonsverhoging dit jaar qua koopkracht feitelijk loondaling inhoudt. En dat in een tijd van grote werkdruk en personeelsverloop. Boosheid onder arbeiders dus, zo registreert het nieuwsbericht waaruit ik put. Stakers kwamen bijeen in een protestmanifestatie met muziek en speeches van linkse politici. Keurig vakbondsprotest – maar precies de woede kan door de verstikkende keurigheid heen breken als werkers het initiatief in de staking in eigen handen weten te krijgen, uit handen van een vakbond voor wie onderhandelen en akkoorden sluiten een doel op zich is waaraan ze bestaansrecht, inkomen en positie ontlenen.
Intussen staakt ook het personeel van het Charité-ziekenhuis in Berlijn, en bij de Vivantes Hospitaal Groep waar het ziekenhuis onder valt.. Ook daar gaat het om lonen, en om arbeidsvoorwaarden. Ook daar is het de vakbond Verdi die de strijd in handen heeft en naar de bazen toe vertegenwoordigt. Het spoorbedrijf zegt intussen een ‘verbeterd aanbod’ toe in het loonconflict met vakbond GDL die al meerdere spoorstakingen op haar naam heeft staan deze zomer. Er is een nieuwe staking op handen.
Polen: gezondheidswerkers in actie
Actie in de gezondheidszorg zien we in meer landen, In Polen bijvoorbeeld, in de hoofdstad Warschau. Daar hielden verplegenden en artsen en anderen een optocht, verlevendigd met trommels en hoorngeschal en leuzen: ‘Uitgeruste medic = veilige patiënt!’, ‘Een verplegende voor 30 patiënten – wie het eerst te helpen?’ Het ging dus over werkdruk, en over loon, zoals overal. ‘Organisatoren riepen op tot een moment van stilte om alle gezondheidswerkers te eren die aan COVID-19 zijn overleden’. De actie volgde op een gesprek met minister van gezondheidszorg Hugo de… uhhh Adam Niedzielski die het presteerde om de organisatoren te beschuldigen van ‘het “scheppen van theater” op straat op zoek naar ‘sociaal applaus’’’.(2)
Israël: mooie ontsnapping, helaas niet voor lang
Toch even buiten Europa, naar de staat die zich trouwens nog altijd gedraagt als koloniale voorpost die het vanaf haar ontstaan ook is: Israël. In dat Israël ontsnapten vorige week maandag, 6 september, zes Palestijnse gevangenen uit Gilboa, een high-security gevangenis. Ze hadden doodleuk een tunnel gegraven om naar buiten te komen. Wie een beetje vrijheidsdrang voelt, zal innerlijk toch een beetje zijn gaan juichen bij dit nieuws. Een met totalitaire repressie optredende staat die voor joker gezet wordt door zes mensen die zich naar de vrijheid graven. Het maakt van de zes Palestijnen niet automatisch onze bondgenoten. Maar het maakt ze op dat specifieke punt wel tot vrijheidsstrijders.
Dat anarchisten met deze vrijheidshelden-van-het-moment geen inhoudelijke geestverwantschap hoeven voelen, volgt uit wat we over de politieke identiteit van deze mensen weten. Vijf van de zes ontsnapte strijders zijn van de fundamentalistische strijdgroep Islamitische Jihad. Die staan nog een flink stuk rechts van de conservatieve Hamas-beweging. Een zesde is van Fatah, van de gewapende strijdgroep die bij deze seculier- nationalistische beweging hoort om preciezer te zijn. Ze zaten vast op beschuldiging van aanslagen en dergelijke. Dat dit onze politieke vrienden niet zijn wil natuurlijk niet zeggen dat de Israëlische koloniale staat het recht heeft om deze mensen ook maar een minuut vast te houden. De Israëlische koloniale bezettingsstaat heeft immers geen enkel recht in het gebied dat ze vanaf 1948 bezet houdt.
Interessante figuur onder de ontsnapten is Zakaria Zubeidi. ‘Terwijl hij in verband is gebracht met aanslagen was hij tevens bekend wegens het frequent geven van interviews met media en vanwege een vriendschap met een Israëlische vrouw. Zubeidi heeft in de loop der jaren amnestie gekregen en cursussen op college gevolgd en was actief in een theater-beweging op de Westelijke Jordaanoever voordat hij opnieuw gearresteerd werd op verdenking van betrokkenheid bij aanslagen’, schreef Aljazeera in het bericht waar ik me voor deze gebeurtenissen op baseer.(3). Dat is dus het soort persoon die je als bezettingsmacht echt wil uitschakelen: iemand die vecht, maar vooral ook communiceert, via interviews en kunst. Spijtig genoeg is de Israëlische staat er inmiddels in geslaagd om vier van de zes ontsnapte Palestijnen weer aan te houden en op te sluiten. Ook Zubeidi zit weer vast. Het gezichtsverlies van de Israëlische, toch niet helemaal onaantastbare, macht is daarmee lekker toch niet ongedaan gemaakt.
Servië: protest tegen luchtvervuiling en lithium-mijn
In Belgrado, de hoofdstad van Servië, vond op zaterdag 11 september een stevige demonstratie. Mensen protesteerden tegen luchtvervuiling, en ook tegen de dreigende aanleg van een lithium-mijn door het mijnbouwconcern Rio Tinto. Tweeeduizend mensen deden mee, en demonstranten lieten het niet bij enkel een optocht. Twee uur lang waren bruggen in Belgrado geblokkeerd. Luchtvervuiling in Servië is een serieus ding. ‘Volgens een in 2019 gepubliceerde studie van de Wereld Gezondheids Organisatie was luchtvervuiling jaarlijks de oorzaak van 6600 doden.’ Natuurlijk zegt Rio Tinto dat ze zich aan milieu-eisen gaan houden. Natuurlijk heeft de regering geen geld voor maatregelen tegen luchtvervuiling. Natuurlijk eist de EU van Servië als mogelijke lidstaat dat het toch iets tegen die luchtvervuiling doet. Allemaal woorden, woorden, woorden. De kern is: een mijnbedrijf wil winst maken, een regering wil het mijnbedrijven naar de zin maken, en ook de EU wil alleen milieubeleid als de economie er zo min mogelijk last van heeft.
Als de bevolking niet snoeihard protesteert en druk uitoefent – druk en protest waar de actie van afgelopen zaterdag een voorbeeld van is – dan komt die lithium-mijn er en gaan er nog meer mensen dood aan vergif. Om over andere dieren en de natuur meer algemeen maar te zwijgen. Misschien dat omwonenden van staalbedrijf Tata in IJmuiden eens ervaringen kunnen uitwisselen met die goede demonstranten in Belgrado.
Noten:
1 ‘Shops close across Berlin as retail workers go on strike’, The Local, 13 september 2021, https://www.thelocal.de/20210913/shops-close-across-berlin-as-retail-workers-go-on-strike/
2 ‘Polish medical workers march for better pay, conditions’, 11 september 2021, https://thinkpol.ca/2021/09/11/polish-medical-workers-march-for-better-pay-conditions/
3 ‘Israeli police say two more Palestinian prison excapees caught’, Aljazeera, 11 september 2021, https://www.aljazeera.com/news/2021/9/10/israeli-police-say-two-of-six-palestinian-escapees-caught
4 ‘Serbian protesters demand more action to stop industrial pollution’, Reuters, 11 september 2011, https://www.reuters.com/world/europe/serbian-protesters-demand-more-action-stop-industrial-pollution-2021-09-11/
- Ook verschenen bij PeterStormt
- Uitgelichte afbeelding: Von Klaus Kettner – Eigenes Werk, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=20394673
