Socialisme is een vanzelfsprekende situatie

260px-Biston.betularia.7200Van wat men wel de klassieke anarchisten noemt is wat mij betreft Peter Kropotkin de intellectueel aantrekkelijkste. En dan vind ik Mutual aid – a factor of evolution zijn belangrijkste werk. Ik heb het zelf als stoffig oud boek uit een bibliotheek gelezen, er zijn recente drukken van te vinden en voor degenen die niet van het scherm weg kunnen staat het hier.

Zijn centrale stelling in het boek is de weerlegging van de interpretatie van evolutie als strijd. Een strijd waarin de sterkste (de geschiktste) wint. Deze overleving-van-de-geschiktste-gedachte is een projectie van het op concurrentie gebaseerde kapitalisme op de ontwikkeling van het leven, en het is waarschijnlijk de zwaarste ideologische projectie en de meest geslaagde uit de geschiedenis van het kapitalisme. Let wel: dit is geen poging de evolutie te ontkennen. Wie dit doet is ziende blind en horende doof. Maar er is nogal een verschil tussen het zien van wording, ontwikkeling, bij dier- en plantensoorten en de interpretatie hiervan. De darwinistische interpretatie (die niet per se bij Darwin zelf te vinden is) is die van strijd tussen soorten, en bij uitbreiding binnen de soort zelf. De grootste bekroning heeft de ideologische projectie gevonden in het huidige kletspraatje over genen en DNA. Zonder terughoudendheid zien wij in de Leerzame Natuurfilm een mannetje een vrouwtje beklimmen, commentaar: het mannetje geeft zijn DNA door. Die dieren maken geen nummertje in het antropocentrische wereldbeeld, het mannetje overmeestert het vrouwtje om DNA door te geven.Biston.betularia.f.carbonaria.7209

Toch liggen ook voor de mensenwereld de terugprojecties van strijd en egoïsme voor het grijpen. De ideologie werkt hier tot nu toe anders. Je hebt superieure rassen en binnen deze superieure rassen heb je de echt superieuren die de heersende klasse vormen, de winnaars bij uitstek. De uiterste consequentie van dit kapitalistische ideologische bouwsel is het fascisme dat die superioriteit uitdrukkelijk verheerlijkt en de inferieuren bij de gratie van het recht van de sterkste voor uitroeiing wil voordragen. Dit fascisme ligt sinds de totale overwinning van het kolonialisme steeds op de loer als uiterste consequentie van het kapitalistisch-ideologisch denken. Het kolonialisme is slechts formeel afgeschaft, het heeft zich sinds het midden van de twintigste eeuw naar binnen gekeerd. De dwangarbeid die vroeger werd opgelegd aan de donkere mensen hoort nu bij het handen-uit-de-mouwengedoe dat het werkkamp als consequente uitvoering heeft. (Ook dit is er altijd geweest, maar het was een uitzondering).

Kropotkin nu beklemtoont het belang van wederkerig hulpbetoon binnen de soort en tussen soorten. Eigenlijk onacceptabel is de redenering die helemaal niet inherent is aan de evolutieleer maar die er altijd bij geïmpliceerd is: de volgende stap is een stap vooruit en “dus” een verbetering. Vooruitgang is altijd verbetering. Ook deze diepe gedachte hoort bij de dagelijkse ideologische kost en Kropotkin ontkwam er niet aan. Het is ook geheel naar de geest des tijds dat hij “wilden” en “barbaren” onderscheidt van “onszelf”. Het gaat om de interpretatie van wat hij bij “onszelf” waarneemt.

Tot nu toe zal iedereen het als een vanzelfsprekend gemeenschappelijk belang zien dat er een brandweer is die voorkomt dat een brand om zich heengrijpt en meer dan een huis verwoest, desnoods hele blokken of straten. Het is de consequentie van wederkerig hulpbetoon als gezamenlijk persoonlijk belang. De brandweer is een gemeenschappelijke voorziening. Iets dergelijks geldt voor (grensoverschrijdende) posterijen en spoorwegen. Er zijn allerlei voorbeelden te bedenken van vanzelfsprekend socialisme in de praktijk van het dagelijks leven. Ze zijn zo vanzelfsprekend dat ik wel in de eerste persoon meervoud kan spreken als ik het heb over de ergernis die het introduceren van het evolutionaire strijdprincipe (“concurrentie”, “marktwerking”) op deze gebieden wekt – bij ons allen. De vanzelfsprekendheid van een internationale treinverbinding is ons inmiddels ontvallen. De posterijen bestaan niet meer, het gaat nu om de “producten en diensten” van een of andere zich noemende firma die ook nog eens kunstmatig gecreëerde concurrenten heeft. Ik ben er niet van overtuigd dat voor het blussen van een brand niet het handje opgehouden wordt bij “iemand” die “aansprakelijk gesteld” kan worden, het maakt niet uit of deze in de vlammen is omgekomen – de rekening komt bij de nabestaanden. U kunt verdere voorbeelden zelf bedenken.

Ziekenfondsen en woningbouwverenigingen, in opkomst in de tijd toen Kropotkin zijn Mutual aid schreef, zijn ook op wederkerig hulpbetoon, ook wel solidariteit genoemd, gebaseerd. Wat moet er nog toegevoegd worden?

Het dagelijkse socialisme is nog steeds vanzelfsprekend, ook al willen de zich noemende liberalen en sociaal-democraten van allerlei snit ons doen geloven dat het “efficiënter” is om “de markt” zijn heilzame werk te laten verrichten.
Als verdoofd door al deze onzin hebben we het over ons heen laten gaan. Waar wordt de streep getrokken? In Bolivia was het inderdaad bij het drinkwater. Waar is het breekpunt in Europa in het algemeen, in Nederland in het bijzonder?

In de kop en verder in dit stuk heb ik het socialisme niet als het wenkend perspectief dat het ook steeds geweest is bedoeld, maar juist de dagelijkse eigenlijk als vanzelfsprekend geziene gemeenschappelijke voorzieningen die ons in het ideologisch offensief dat is ingezet bij wijze van preventieve contrarevolutie in de jaren zeventig (de staatsgreep in Chili van 11 september 1973 was het startschot) ontnomen worden.

(Illustraties: de berkenmot, die zich in de negentiende eeuw voorzien heeft van een roetschutkleur in de vervuilde stad – beide vormen komen sindsdien voor).

37 gedachten over “Socialisme is een vanzelfsprekende situatie”

  1. Geweldig dat je nadenkt over wat Le Roi de ‘samenhang-der-dingen‘ noemt.

    Kropotkin propageerde evenwel de afschaffing van de staat. En wat dan? Somalië zie ik niet direct als lichtend voorbeeld.

  2. @2
    Somalië is als een anarcho-kapitalistisch voorbeeld beschouwd. Het functioneerde/-t zonder staat.

    Nee, ik heb “het socialisme” als perspectief dat per definitie staatloos is juist buiten beschouwing gelaten om “the future in the present” zoals C.L.R. James het noemde aan te duiden.

  3. @2: Sjaax:

    Is eigenlijk niet hetgeen ik bedoelde Sjaax. Met samenhang bedoelde ik hoe allesomvattend het kapitalisme is. Doorgedrongen in alles en tot in iedere cel, zo sterk dat het niet eens meer gezien wordt/kan worden.

    Het lijkt me belangrijk dat we dit ( weer?) in volle omvang gaan beseffen en zien. Bij een Junta weet je wie je vijanden zijn. Kapitalisme is even dodelijk maar presenteert zoch als een o zo redelijk verschijnsel. Bijna als een natuurlijke staat van “zijn”. Maar dat is het niet.
    Snappu mij nu wat beter? Anders gaarne uw reactie.

  4. @5:JvdH

    Man man man, je weet nog niet half wat voor kwalitatief hoogwaardige artikelen op je site verschijnen 🙂

  5. Kropotkin propageerde de afschaffing van de staat, inderdaad. Maar onder de staat wordt verstaan de gecentraliseerde macht, die de quasi natuurlijke erfenis is van de voorheen bestaande koninkrijken en vorstendommen. Een gecentraliseerde macht die de democratie beloofde te controleren, een belofte die nooit werkelijk is ingelost.

    Kropotkin was geen tegenstander van organisatie op zichzelf. En of dit nu gebeurt in de vorm van wijken, steden of zelfs in een groter verband, of in de vorm van organisaties, zoals de brandweer, de gezondheidszorg of een bank, dat is ook niet de kwestie. Waar het om gaat is dat het gaat om samenwerkingsvormen van de gemeenschap, waarbij in de democratische controle (op het naleven van het doel) van binnenuit, door de deelnemers, is voorzien.

    Helaas hebben alle burgers vanaf hun geboorte geleerd om hun eigen verantwoordelijkheid af te staan aan gecentraliseerde gezagsorganen die beloven dat het allemaal wel goed komt als je maar aan hen (en de door hen geformuleerde regels) gehoorzaam bent en zijn dat gaan beschouwen als een soort “natuurlijke toestand”. De “democratie” heeft daarbij de functie van de legitimatie van de macht en niet langer die van de controle van de macht. En voorzover die controle nog bestond is die door de privatiseringen zo ver uitgehold, dat je eigenlijk moet spreken van een wassen neus.

    Die aangepastheid van de burger, die gepaard gaat aan gebrek aan inzicht en geestelijke luiheid, wordt duur betaald.

  6. @9 Dat was me niet ontgaan Roi, alleen werd de Bastille ook niet bestormd door doorvoedde intellectuelen. Misschien dat een beetje Verelendung toch noodzakelijk zal blijken voor de ontplooiing van wat eigen initiatief.

    De hoop op verandering door inzicht heb ik al jaren opgegeven.

  7. @10: Harm:

    Helaas ja, ik vrees het ook. Alleen brengt Verelendung meestal niet zo’n fraaie revoltes tot stand.
    Onderwijs kunnen we inderdaad ook wel vergeten als brenger van enig inzicht.

  8. Darwin’s theorie ‘concurreerde’ destijds met die van Alfred Russel Wallace – in feite werkten zij nauw samen, maar de paradigmatische neiging van de wetenschap is onverbiddellijk. De socialistisch gezinde Wallace meende niet dat onderlinge strijd een factor van enig belang was (of zelfs maar een natuurlijke toestand), maar diens theorie werd als ‘minder compleet’ van de hand gedaan (whatever happened to Occam’s razor?). Darwin zelf was meer dualist inderdaad.
    Maar wat typisch is aan de evolutietheorie is de angst voor revolutionaire gedachten: ontwikkeling kon alléén maar gradueel plaatsvinden, in hele, hele kleine stapjes, en nóóit plotseling en radicaal. Pas de laatste jaren begint (mild) catastrofisme weer een beetje terrein terug te winnen, maar serieuze wetenschappers als Cuvier worden sinds Darwin weggezet alsof het creationisten zouden zijn.

    Interessant, die Kropotkin, ik zie dat-ie zich o.a. over het fenomeen ‘artificiële schaarste’ heeft gebogen. Ben wel benieuwd wat hij daaronder verstond.

  9. @12 Evolutie zoals Darwin die beschrijft is een voortdurende ontwikkeling als gevolg van mutaties, die al of niet levensvatbaar zijn.

    De stelling dat dit zou leiden tot de “survival of the fittest” is niet per se logisch en het “sociaal darwinisme” draagt die naam zelfs ten onrechte, aangezien de primaire factor bij evolutie de aanpassing aan het leefmilieu is en de secondaire een al dan niet verhoogd succes bij de voortplanting. In wezen wordt hier de herkenning van een biologisch proces op oneigenlijke gronden gekaapt voor de legitimatie van een kapitalistische ideologie en het benoemen van een fascistische stroming.

    De evolutietheorie was, afgezet tegen de destijds gangbare scheppingsidee, zelf een revolutionaire gedachte. De relativiteitstheorie zette het wereldbeeld van Isaac Newton op zijn kop, zonder dat een enkele aanhanger van de evolutietheorie daartegen protesteerde. Of revolutionaie gedachten altijd tot revolutionaire veranderingen voeren is weer een andere vraag.

    Maar ook op die vraag biedt de evolutietheorie geen antwoord lijkt me, aangezien het gewoon gaat om biologische mutaties en de levensvatbaarheid daarvan. Niet meer en niet minder..

  10. @12 Cuvier moest ik even nakijken, ik had nog nooit van die man gehoord. Natuurlijk gaat het om een serieuze wetenschapper, zelfs vooruitstrevend voor zijn tijd.

    Toch ging het naar hedendaagse begrippen om een creationist. Er is alleen wel een groot verschil tussen de creationisten van nu, die de evolutietheorie afwijzen en Cuvier, die nog niet aan die gedachte was toegekomen.

    Dat natuurcatastrofen de evolutie beslissend kunnen beinvloeden lijkt me overigens een stelling die niet in strijd is met de evolutietheorie.

  11. Was er maar geen Leer van de Evolutie geweest. Veel méér dan wat aanpassing aan een andere omgeving is het niet lijkt me, en de evolutionaire bedenksels worden nu inderdaad zoals het uitkomt gebruikt.

    Het heeft ook de idee van ontwikkeling van A naar B als lijn in de tijd steviger verankerd, lineair, dat wilden onder andere de Christenen ons graag doen geloven, er is chronologie, al twijfelde Kronos zelf.

    Gebeurtenissen spelen zich cyclisch af. Daar ben ik ernstig van overtuigd geraakt door tientallen jaren ZaZen ; )

    http://www.huubmous.nl/2008/02/10/de-terugkeer-van-de-cyclische-tijd/

  12. Dit allemaal is onderdeel van het Geschiedenis van het Materialisme.

    Tevens blaast het volledig de gedachte over “Vrije Markt” op.
    Het laatste is de werkstructuur die door een elitaire groep wordt neergezet om letterlijk meer te kunnen vangen, naar eigen regels.

  13. @16: Nexus

    Kapitalisme kan slechts tieren op : goed, beter, best.
    Of : arm, beter, rijker, superrijk. Zoiets.

    Als je nou maar…, dan later komt alles goed, flauwekul natuurlijk.

    Blijkbaar denkt “de wereld” een groeimodel nodig te hebben, in plaats van een sociaal/verdeel-model.

    Afstand nemen van deze gedachte, ook in je eigen leven, brengt rust en vermindert angst.

    Spiritualiteit en politiek gaan wat mij betreft prima samen, maar is niet langer gewenst, want het levert geen duiten op.

  14. @13 / 14: Het ging me er niet om of de evolutietheorie zèlf (anti-)revolutionair was, maar de *inhoud* ervan. Ook gaat het er niet zozeer om hoe iemand als Cuvier over evolutie dacht, maar hoe anderen aankeken tegen Cuvier c.s. Het idee van plotselinge transmutaties in reactie op radicale veranderingen in de omgeving (klimaat e.d.) is idd. helemaal niet in strijd met Darwin, maar het paste niet in de dominante gedachtenlijn. Veranderingen konden / mochten alléén maar gradueel, in oneindig veel kleine stapjes, verlopen – nóóit sprongsgewijs. Je ziet die kronkel ook terug bij Popper, met z’n ‘piecemeal engineering’. Op zich is de gedachte al heel oud, het dogma ‘natura non saltat’ stamt van Aristoteles – maar juist van Popper zou men toch enige skepsis mogen verwachten.

    De uiteindelijke, dominante vorm van de evolutietheorie is óók nog eens ongelofelijk mechanistisch in de zin dat organismen alleen *passief* zouden reageren op omstandigheden. Het maffe is dat sociaal-darwinisten als Spencer en Lamarck meer ruimte lieten voor het actieve aspect dan de evolutieleer in z’n uitgekristalliseerde vorm doet.

    @16: De term materialisme is een beetje verwarrend in deze discussie, want je hebt ook het marxistisch-materialisme.

  15. @ 18 Inderdaad, de evolutietheorie is zeer “mechanistisch” om jouw woordkeuze te gebruiken. Dat lijkt me ook terecht. Het muteren is een vast onderdeel van het reproductieproces, ongeacht of de omstandigheden wel of niet veranderen. Als de omstandigheden veranderen zijn sommige mutaties alleen schijnbaar een antwoord op die veranderde omstandigheden, omdat ze overleven. De conclusie dat het organisme DUS een antwoord heeft gevonden op die veranderde omstandigheden is niet per se logisch, omdat je planmatigheid veronderstelt, terwijl het gewoon om toeval gaat.

    Sociale processen kennen ook een ontwikkeling en die wordt eveneens “evolutie” genoemd. Maar er bestaat voor het overige geen enkel verband met het biologisch evolutieproces. Dat was nu juist mijn kritiek op hetgeen jij schrijft.

    Mensen die dat verband wel leggen laten zich vaak misleiden door het feit dat in beide gevallen het woord evolutie gebruikt wordt. En niet zelden hebben ze een politieke bias waarin die misvatting buitengewoon goed van pas komt. Zo goed, dat ze er zelf in geloven en die stelling met hand en tand zullen verdedigen.

    Nogmaals: de evolutieleer van Darwin heeft betrekking op biologische mutaties en de levensvatbaarheid daarvan (In al dan niet veranderde omstandigheden). Niet meer en niet minder

  16. @19: Ik veronderstel nergens planmatigheid, dat maak jij ervan. Ik wil ook absoluut niet de kant op van intelligent design of zoiets, ik probeer alleen aan te geven dat de evolutieleer eenzijdig is. Maar wat jij zegt, dat de evolutieleer van Darwin alleen betrekking heeft op biologische mutaties en de levensvatbaarheid daarvan, klopt niet: Darwin had het wel degelijk over zowel nature als nurture.

    “This view of life need not have become the dominant one. In 1902 the Russian anarchist Petr Kropotkin published a rebuttal to Huxley and Spencer in his book Mutual Aid. Calling out Spencer by phrase, Kropotkin observed: “If we … ask Nature: ‘who are the fittest: those who are continually at war with each other, or those who support one another?’ we at once see that those animals which acquire habits of mutual aid are undoubtedly the fittest.” Since that time science has revealed that species practice both mutual struggle and mutual aid. Darwinism, properly understood, gives us a dual disposition of selfishness and selflessness, competitiveness and cooperativeness.”
    (http://www.michaelshermer.com/2009/02/darwin-misunderstood/)

  17. @20 Michael Shermer wijst er op dat Kropotkin al van mening was dat de formulering “survival of the fittest” die werd geintroduceerd door Alfred Russel Wallace, omdat deze van mening was dat de formulering van Darwin zelf, die de term “natuurlijk selectie” gebruikte, tot het misverstand leidde dat deze selectie (doelbewust) wordt uitgevoerd en niet het gevolg is van een natuurlijk verlopend proces,

    dat juist deze formulering tot een misverstand leidt, en met name het misverstand dat overleven betekent dat het organisme als sterkste individu een concurrentie proces overleeft, terwijl soorten waarvan het (samen-) leven op samenwerking gebaseerd is en niet op concurrentie aantoonbaar succesvoller zijn.

    Aldus Kropotkin, volgens Michael Shermer
    Correct?

    Waaruit ik de conclusie moet trekken dat Darwin het wel degelijk over zowel nature als nurture.had is me niet duidelijk, aangezien er uitsluitend staat dat Darwin het had over natuurlijke selectie.

    En wat de rest daar dan weer van maakt ……

  18. @20 PS: Overigens ben ik van mening dat het zeer wel mogelijk is dat uiteindelijk bijvoorbeeld de mieren als dominante soort op deze wereld zullen overblijven.

    Alleen lijkt het me wat te vroeg om daar nu al uitspraken over te doen.

    En waarom een dergelijke zienswijze eenzijdig is, ontgaat me geheel.

  19. Darwinism, properly understood, laat slechts achteraf zien hoe het dobbelspel verlopen is. En de uitkomst van elke nieuwe worp wordt steeds, en bij elke worp opnieuw, bepaald door de enige ware Master van het Universe: het toeval.

  20. @21: De term survival of the fittest is van Spencer, Wallace heeft alleen geopperd om die term te adopteren.

    Als jij van mening bent dat nurture niet in de evolutie-discussie thuishoort, dan vindt je vast ook dat wat Kropotkin te berde bracht, als een tang op een varken sloeg. Of bedoel je dat specifiek Darwin het niet over nurture had – maar waar baseer je dat dan op? Er is volgens mij geen serieuze bioloog die volhoudt dat dat geen rol speelt.

    Volgens mij had Darwin zèlf wel degelijk die ‘dual disposition of selfishness and selflessness, competitiveness and cooperativeness’. Darwin koesterde een zeker idealisme, dat de maatschappij niet zo hoefde te zijn als-ie was en zo. Alleen een bepaalde club (Spencer & Huxley) had alleen oog voor onderlinge strijd, die zij als natuurlijk gegeven beschouwden. Dat noem ik eenzijdig (met als argument dat van Kropotkin). Wallace neigde naar de andere kant, voor hem was de strijd met de omgeving cruciaal. Maar daar zit nog wel logica in, want als de strijd met de omgeving gewonnen zou zijn – m.a.w.: er is overvloed – dan is onderlinge strijd geen factor meer voor evolutie.

  21. Helaas pindakaas: Jij beweert dat Darwin het over nurture had, maar je laat het na dat aan te tonen. Nu moet je het niet omkeren en stellen dat ik beweer dat nurture bij Darwin geen rol speelt.

    Nature, nurture, rampen en de stand van de sterren, ALLES heeft invloed op het leven op deze aarde. Maar juist omdat ALLES invloed heeft, doe je daarmee geen uitspraak over het wezen van de evolutietheorie.van Darwin. Zou die namelijk niet bestaan, of niet geldig zijn, dan is die bewering desondanks nog steeds waar.

    Wat ik denk dat wel het wezen uitmaakt van die theorie heb ik geprobeerd zo goed mogelijk onder woorden te brengen. De beoordeling of me dat gelukt is laat ik aan anderen over. Ik weet alleen wel zeker dat het in jouw geval onvoldoende was.

    Sorry, maar ik kan het niet beter, dus ik geef het op..

  22. Overigens is er sprake van overvloed en zijn individuele of plaatselijke tekorten te wijten aan het gebrek aan welvaartsverdeling

  23. @25: “Nu moet je het niet omkeren en stellen dat ik beweer dat nurture bij Darwin geen rol speelt.”
    Sorry, maar dat beweer je wel: in #19 zeg je dat het bij Darwin niet over sociale processen gaat maar enkel over biologische mutaties. Maar de discussie over evolutie ging in zijn tijd juist vooral over sociale processen, o.m. omdat zijn voorgangers de discussie al op die manier voerden. En Darwin nam daarin een gematigd standpunt in t.o.v. de radicalere posities van zijn discussiepartners. De gereduceerce vorm waarin zijn theorie heden ten dage wordt gepresenteerd is echter veel platter, o.a. meer deterministisch dan Darwins eigen ideeën.

    @21: “Overigens is er sprake van overvloed en zijn individuele of plaatselijke tekorten te wijten aan het gebrek aan welvaartsverdeling.”
    Precies! En dus kunnen we er voor kiezen om te kappen met die onderlinge strijd, maar de propaganda (nl. dat we door concurrentie naar een hoger plan zouden evolueren, en dat het zelfs tegennatuurlijk zou zijn om het anders te willen) is hardnekkig. Zou Darwin volgens jou ontkend hebben dat die keuze-mogelijkheid er is, omdat enkel blind toeval de loop der dingen kan bepalen? Enfin, misschien wil het toeval wel dat we op een gegeven moment tot het inzicht komen dat samenwerken verstandiger is.

    Maar daarom ben ik dus zo geïnteresseerd in wat Kropotkin verstaat onder ‘artificiële schaarste’. Er zijn nauwelijks schrijvers die dat naar voren brengen. Hans Achterhuis bv. heeft wel ’s zijn gedachten laten gaan over de rol van ‘schaarste’, maar het komt niet in hem op dat het hier mogelijk om een mythe gaat. Bij de zogenaamde socialisten van Grenzeloos komen ze zelfs meteen met zwaar geschut aanzetten. Zij schrijven “Seth Lievense betoogt dat het huidige economische systeem gebaseerd is op ‘fictieve schaarste’; [..]” en labelen dat vervolgens als niet ‘serieus te nemen’ en onderdeel van een ‘paranoïde samenzweringstheorie’ (http://www.grenzeloos.org/2013/02/06/we-worden-allemaal-beduveld/).

  24. @ 27 In mijn reactie #19 stelde ik dat sociale processen ook een ontwikeling kennen die “evolutie” wordt genoemd, maar dat het begrip daar een heel andere inhoud heeft dan wat wordt verstaan onder het biologisch evolutieproces.

    Stel dat organismen tijdens het voortplantingsproces niet zouden muteren, dan hoeft dat niet noodzakelijkerwijze te beteken dat er dan ook geen sociale evolutie zou kunnen plaatsvinden.

    Het is even zo goed mogelijk dat deze twee vormen van evolutionaire processen, alhoewel verschillend van oorsprong en werking, elkaar wederzijds beinvloeden,

    Die wederzijdse beinvloeding maakt ze noch niet tot een en hetzelfde iets, genaamd “de evolutie”.

  25. @28: Dus als ik het goed begrijp vind jij dat Kropotkin uit zijn nek kletst door het te willen hebben over de invloed van sociale omgangsstijlen op de ontwikkeling van de mens als soort?

  26. @ 29: Heb ik dan geschreven dat zich geen sociale processen afspelen die je als evolutonair kunt betitelen?

    Ik begin nu langzamerhand wel te twijfelen of het een kwestie is van niet kunnen begrijpen of niet willen begrijpen. Gaat het gemakzucht als je mij dingen in de mond legt die ik niet zeg of om kwade wil?

    Kortom, NEE, dat heb je niet goed begrepen en ik begin wat geirriteerd te raken.

  27. @ 27: Overigens maakt die Alex de Jong in “Grenzenloos” het wel heel erg bont als hij “Zeitgeist” wegzet als een stelletje paranoia anti-semieten. Natuurlijk zijn de ideeen die daar geopperd worden in een aantal gevallen wel voor kritiek vatbaar, maar dat zou in de verste verte niet in mij opkomen.

    Soms zeggen stukjes meer over de schijver, dan over het onderwerp.

    Op dit moment wordt op de wereld per jaar $250 per hoofd van de wereldbevolking uitgegeven om met wapens de ongelijkheid in stand te houden. Dus die somalische woestijnbewoner is met zijn vrouw en 4 kindertjes goed voor $1500 dollar.

    Maar hij verdient nog geen dollar per dag. Hele volksstammen verdienen een dollar per dag of minder.

    Misschien is het paranoia om te veronderstellen dat dat het gevolg is van een complot, opgezet dat een klein groepje superrijken/machtigen. De Bilderbergers, zeg maar.

    Maar aan de andere kant lijkt het me toch wel erg naief om te veronderstellen dat dit toevallig en ongewild zo gegroeid is, en dat de leidende filantropen van de heersende orde verbijsterd staan te kijken naar de “colleteral damage” die door hun goede bedoelingen wordt aangericht.

    In ieder geval is mij in de loop van de tijd wel duidelijk geworden wat al die Duitsers bedoelden, toen ze in koor riepen. “Wir haben es nicht gewußt.”

    In dat opzicht zijn wij allen Duitsers:
    Eigenlijk willen we het ook helemaal niet weten.

  28. @ 32: Tja, de bewering dat de angst voor revolutionaire gedachten typisch is aan de evolutietheorie werkte bij mij als een rode lap op een stier.

    Maar ja, je begrijp niet waarom, dat is me duidelijk.
    Ik had het al eens opgegeven -doe ik nog eens.

    PS: de beste film die ik de afgelopen tijd over dit onderwerp heb gezien was getiteld: Idiocracy.

  29. @33: “Tja, de bewering dat de angst voor revolutionaire gedachten typisch is aan de evolutietheorie werkte bij mij als een rode lap op een stier.”
    Oh, aha. Maar dat vind ik nog steeds, dat valt te constateren aan het feit dat alle evolutietheorieën die ruimte lieten voor sprongsgewijze veranderingen – en op goede gronden, zoals Cuvier bv. – in ongenade zijn gevallen. Ik kijk ook niet Darwin daarop aan, maar de wetenschappelijke wereld.

    Ja is die zo goed, Idiocracy? Dacht even dat je Debtocracy bedoelde (die is ook goed, maar minder grappig).

Reacties zijn gesloten.