Premier Rutte zei afgelopen vrijdagavond dat we geen standbeelden moeten weghalen omdat je de geschiedenis niet moet uitwissen. Alsof dat kan… Beste premier, u bent toch historicus? U weet toch dat geschiedenis altijd blijft bestaan? Denk even aan Hitler – er staat nergens in heel Duitsland nog één standbeeld van hem… We moeten het ook nog even over straten hebben, het vereren van mensen en de openbare ruimte.
En dan nog even iets: als de regering een fout maakt, zoals met het racistische etnisch profileren van belastingbetalers, moet die overheid zo’n fout dan niet als de donder herstellen? En dan ook een fout als het plaatsen van een standbeeld voor een slavenhouder en -haler, racist en massamoordenaar als JP Coen. Pas dan kunnen we overwegen de fouten te vergeven.
Hoe zit het met het gebruik van de openbare ruimte, van ons allemaal? Daar moet niet steeds opnieuw discussie over ontstaan, omdat iets in die ruimte mensen kwetst. Standbeelden en ook straatnamen bewijzen bovendien eer namens ons allemaal. Maar het blijven bijzaken. De geschiedenis bestaat namelijk uit de gezamenlijke herinnering van mensen, het liefst opgeschreven in boeken. Boeken bevatten dus veel geschiedenis. Díe moet je dan ook niet wegdoen, tenzij ze fouten of leugens bevatten, zoals de holocaustontkenning. Maar eervolle standbeelden voor slechte mensen neerzetten is ook een vorm van liegen.
Alkmaar gaat goed
Aan de andere kant heb je dan mooie standbeelden voor goede mensen, zoals de stad Alkmaar, vlakbij Hoorn, binnenkort gaat plaatsen voor hun stadgenoot tante Truus Wijsmuller. Zij redde 10.000 Joodse kinderen uit nazi-Duitsland en -Oostenrijk en organiseerde medische hulp aan Suriname. Zij heeft nooit verder nooit één vlieg kwaadgedaan. Tante Truus verdient het dus. Maar niet iedereen – en vooral de machtige rijken meestal niet…
Van Rossem: Coen is massamoordenaar
JP Coen was een uiterst machtige en rijke ‘massamoordenaar’, zoals historicus en professor Maarten van Rossem hem in een video uit 2011 noemt op de website van het Westfries Museum en de gemeente Hoorn. Hij was een keiharde beroepsrover, die land bezette dat niet van hem was. Zijn bende heette VOC, waar de maffia een puntje aan kon zuigen – vooral vanwege de steun van de Nederlandse staat. Roof, groot geweld, zelfs oorlog, uitbuiting, onderdrukking, en absoluut ook slavernij vormden Coens vaste repertoire. En daarbij dan nog massamoord – genocide.
Behalve de slachting op het Moluks eiland Banda in 1621 waarbij ongeveer 12.000 tot 15.000 Bandanezen afgeslacht werden op Coens bevel, liet hij in 1623 ook de ‘Ambonse moord’ op 20 Ambonnezen plegen. Ook vernietigde hij Jacatra, later Batavia, en vernietigde ook duizenden Chinezen uit de stad na een opstand. Dat toont aan dat Coen moord en doodslag altijd als mogelijk middel goedkeurde.
Coen stichtte feitelijk ‘Nederlandsch Oost-Indië’ en bezorgde de archipel daardoor 350 jaar racisme, koloniale uitbuiting, armoede, slavernij, moord, genocide en nog meer ellende. Hij wilde absoluut geen weldoener zijn en dat lukte hem uitstekend. Hij was een keihard en onbarmhartig, moorddadig en geld- en machtsbelust.
Naar schatting telde Nazi-Duitsland – er is niks mis met dat land als historisch voorbeeld – in april 1945 ruw geschat ruim 20.000 Hitler-standbeelden en bustes in ministeries, gemeentehuizen en partijkantoren. Toen werd het vrede, half mei 1945 – en waren ze opeens allemaal weg uit de openbare ruimte. Overigens net als alle Hitlerstrassen, -plätze en -parke.
Maar Hitlers geschiedenis is voorlopig niet weg- ik check even bol.com en vind daar vandaag 5.000 H-boeken. Op Amazon.de zelfs wel 20.000. Dus als we standbeelden van JP Coen, de slachter van Banda, of van Van Heutsz, de slachter van Atjeh, weghalen, dan verdwijnt hun geschiedenis écht niet… Op de website van de universiteitsbibliotheek van Amsterdam staan er over Coen 231 publicaties, verspreid over zo’n dozijn adressen… In 1943 verdween het standbeeld van JB van Heutsz van een plein in Djakarta. Is zijn geschiedenis nu ook verdwenen…? De UB vermeldt hem 14 maal, Google 7.700 maal, en JP Coen staat op Google zelfs 8 miljoen maal…
Rare volksstemming
Maar er is toch in 2011 in Hoorn een soort volksraadpleging gehouden, waarbij onder leiding van historicus en professor Maarten van Rossem 2.000 mensen vóór behoud van het standbeeld stemden, en 1.000 tegen?
Dat roept belangrijke bezwaren op: dat was niet democratisch, omdat de gemeenteraad daarover dient te beslissen. En een gemeenteraad bestudeert zo’n zaak ernstig , maar wie van die 3.000 stemmers die moeite hebben genomen of konden nemen is zeer twijfelachtig. En verder blijkt nergens uit die kleine volksraadpleging dat er aandacht was voor de bezwaren van medelanders, voor wie dit racistische standbeeld kwetsend is. Elke dag weer…
Krijgt Rutte zelf misschien ooit een standbeeld? of een straat? Het is niet uitgesloten, maar dan wel in het museum voor doorgeslagen liberalisme met een bordje erbij dat hij de ouderenzorg om zeep hielp, de gezondheidszorg uitkleedde, op het onderwijs beknibbelde, de multinationals wilde bevoordelen, en vooral de woningnood rustig liet oplopen terwijl de drugslabs overal uit de grond schoten. En natuurlijk niet te vergeten: hij bestreed racisme en de ongelijkheid niet voldoende.
En ach ja: Thierry-spuit-elf-Baudet deed zondag ook een duitje in het zakje en legde bloemetjes bij het standbeeld van Coen. Is Thierry dan voorstander van massamoord op zwarten? Misschien… maar hij is vooral een dwaalgeest die in zijn jeugd te weinig aandacht kreeg.
De standbeelden, straten en gebouwen of marineschepen of kazernes met de namen van Coen, van Van Heutsz, van De Ruyter, van Witte de With en vele andere racisten, koloniale moordenaren en aanhangers en uitvoerders van de slavernij moeten nu echt weg uit onze openbare ruimte, uit onze gedachten, uit ons land en louter veilig in de bieb. Geen marineschepen met die namen meer. Geen regiment Van Heutsz, geen Bothastraat in Zaandam, Amsterdam of Rotterdam, geen Van Heutszkazernes meer.
En vooral geen levensgrote standbeelden van genocideplegers zoals Coen.
