Krijgen vreemdelingen, of zogeheten “allochtonen” hogere straffen toebedeeld dan “autochtonen”? Ja, zegt een recent rapport gebaseerd op onderzoek in opdracht van de Raad voor de rechtspraak. Opmerkelijk: “autochtonen” krijgen eerder taakstraffen – want rechters houden er rekening mee dat celstraf iemands baan in gevaar kan brengen. Bij bijvoorbeeld tweedegeneratie-Turken of -Antillianen (alle eilanden toch maar weer bij elkaar geveegd) zou dat risico kleiner zijn want die hebben minder vaak een vaste baan. Een zucht van opluchting – dus toch geen discriminatie.
Men verplaatst zo de verdenking van verschil maken van de rechtszaal naar de zogenaamde arbeidsmarkt. En de moraal is toch dat een betaalde baan je kan vrijwaren van de academie van de criminaliteit, die de gevangenis of het huis van bewaring natuurlijk ook is. (Men zou ook kunnen zeggen: een baan is gelijk te stellen aan gevangenisstraf, maar laten we nu maar niet zo ver gaan).
Ander onderzoek naar optreden van de enkelvoudige kamer (politierechter) levert wel andere beelden op:
Verdachten met een ‘buitenlands’ uiterlijk hebben een vijf keer hogere kans op onvoorwaardelijke celstraf dan Nederlanders, in plaats van een werkstraf of boete. Zijn ze ook het Nederlands niet machtig, dan lopen ze een twintig keer hogere kans op een vrijheidsstraf.
Wat bij het nieuwste onderzoek nog als excuus dient wordt door de Leidse criminologen van vijf jaar geleden weggewuifd:
Er kan sprake zijn van ‘onbewust gebruik’ van negatieve stereotypen door rechters. Bijvoorbeeld omdat buitenlanders al zijn oververtegenwoordigd in de misdaad en de gevangenispopulatie. Wie geen Nederlands spreekt kan op de zitting zijn gevoelens niet uitdrukken. Het contact met de rechter is dan minder. Ook kan er een praktische reden zijn. Wie geen Nederlands spreekt, kan een taakstraf niet goed uitvoeren omdat daar geen tolken beschikbaar zijn. Maar dat verklaart niet waarom rechters dan niet kiezen voor een hogere boete in plaats van celstraf.
Bron.
Met de huidige identificatieplicht op straat zou de “Brusselse” aanpak ook wel eens opgeld kunnen doen in Nederland: “allochtoon” = bij voorbaat verdacht uiterlijk = vaker om Ausweis vragen, en dus ook grotere kans mee te moeten naar het bureau enzovoort. Het wachten is op uitslagen van onderzoek hiernaar. Tot nu toe is er nog niet de vlam over in de pan geslagen, zoals meermalen in Brussel. Wat niet is kan komen.
Men kan dit rassenjustitie noemen. Klassejustitie is iets anders, en het is officieel de norm. In bovenvermelde voorbeelden wordt afgewogen of een taakstraf toepasselijk is. In het algemeen betekent klassejustitie niet: ongelijk recht voor gelijken, maar juist: gelijk recht voor ongelijken. De zwerver mag niet in de open lucht op een bankje slapen. De miljonair ook niet. Voor sjoemelen bij een “openbare aanbesteding” wordt een oogje dichtgeknepen, of het nu om een zwerver of een miljonair gaat. U begrijpt. Niemand kan controleren of de rechter toevallig aandelen heeft in een bedrijf dat een conflict met zijn personeel naar de rechtbank sleept. In conflicten tussen huurders en verhuurders lijkt het er niet toe te doen dat de rechter hoogstwaarschijnlijk zelf geen huurder is. In beide gevallen is die positie natuurlijk wel relevant. Maar dit betreft dan privaatrecht.
Meer dan eens is er een rechterlijke uitspraak gedaan dat kinderen van vluchtelingen niet mogen worden opgesloten. Het is echt niet alleen de overigens inderdaad uiterst onsmakelijke staatssecretaris Teeven die zich hier niet aan houdt, het is consequente praktijk. Wat wel nieuw is in de ondermijning van wat men rechtsstaat belieft te noemen is het terzijdeleggen van uitspraken van de volksvertegenwoordiging. Krijg je je zin niet als regering, dan ram je die door met behulp van een algemene maatregel van bestuur. Dit laatste lijkt mij een logische stap in een ontwikkeling waarin vooral de Tweede Kamer in meerderheid een ja-en-amen kletscollege is geworden – om Lenin in dit verband eens te parafraseren – dat zichzelf niet eens serieus neemt, dus waarom zou het kabinet dit dan doen? Deze uitholling is geleidelijk maar blijkbaar onhoudbaar in haar werk gegaan. Nieuwe politieke krachten die de democratie (nog) wel serieus nemen zouden een ommekeer kunnen brengen, maar dat is een apart verhaal.
Aangeboden voor Joint Politics donderdag 19 februari 18-20 uur, SALTO 2 Amsterdam. De titel is niet origineel maar hij bevalt mij wel…
