In het novembernummer van het Franse anarchistische maandblad Le Monde libertaire (nr. 1855) vindt men een potpourri van het aan de kaak stellen van kwalijke dingen. Een daarvan is, zoals de voorkant van het nummer leert: 50 nuances van racisme. Dit vormt het thema van het nummer.
Anarchistische moraalpolitie?
Deze zomer verzamelden zich van 19 tot 26 juli zo’n 6000 personen voor de Internationale Antiautoritaire Bijeenkomst Saint-Imier. Zij kwamen uit vele landen van Europa en de rest van de wereld. Ook de Franse Anarchistische federatie was een van de deelnemers. Zij had tevens een boekenstand in de grote boekenhal van de bijeenkomst. In Le Monde libertaire(LMl) treft men een verslag over drie pagina’s aan van de bijeenkomst. Ja dat dacht ik. Het betrof echter een minutieus verslag van het optreden van ‘publicatiebeoordelaars’, een soort anarchistische moraalpolitie. Haar optreden, gelet op de verslaglegging, liet twijfel groeien of Saint-Imier een dorp in Iran was, terwijl ik wist dat het in de Zwitserse Jura ligt…
Het boosaardige optreden van de ‘moraalpolitie’ richtte zich op het boek getiteld Un voile sur la cause des femmes (2009; Een sluier over de zaak van vrouwen), geschreven door René Berthier. Die werd geclassificeerd als ‘een witte cis-man’. Om die reden werd het niet legitiem geacht dat hij over dit onderwerp schreef. Daarom moest het boek uit de boekenstand verdwijnen. Het werd ook daadwerkelijk weggegrist en later verscheurd en deels verbrand teruggevonden. Dat lot trof ook een ander boek uit de Franse boekenstand, eveneens in 2009 uitgegeven. Hier speelde een ander argument: het voorwoord was door de Franse filosoof Michel Onfray geschreven. Hem werd verweten heden extreem rechtse ideeën te verkondigen. Ook al mag dat nu zo zijn, in 2009 stond hij nog voor een andere opvatting. Het rechtvaardigt dus niet de kritiek op het boek uit 2009. De anarchistische (?) moraalpolitie dacht er anders over. Omkieperen de boekenstand, koffie gooien over de boeken enzovoort…
Het laatste argument deed mij terugdenken aan het feit dat Nederland een auteur gekend heeft die zich eerst jaren als anarchist manifesteerde, Alexander Cohen (1864-1961) geheten. Daarna veranderde hij van opvatting en zou daarover een autobiografisch boek schrijven getiteld Van anarchist tot monarchist (1936). Het zou makkelijk zijn geweest Cohen achteraf neer te sabelen als anarchist die het anarchisme verliet. Waarom zou je echter niet trachten te zoeken naar de beweegredenen voor die verandering om bijvoorbeeld dat veranderingsverschijnsel te begrijpen (wat niet is ermee instemmen, goedkeuren). Het anarchistische tijdschrift de AS 175 (najaar 2011) heeft zich daarop uitgebreid toegelegd (zie hier). Dat is iets anders dan boekverbranding, een uiting van mensen met een andere ideologie dan het anarchisme…
Andere strijdterreinen
Het racisme levert een strijdtoneel op, zoals hierboven duidelijk werd. Maar er zijn ook andere strijdterreinen waaraan in LMl aandacht besteed wordt, zoals rond de besluitvorming aangaande nieuw te bouwen kerncentrales (groene !? energie) of de vele vormen waarin dominantie zich voordoet, van patriarchaat tot feminicide.
Een strijd die historisch aanspreekt, levert ook een bijdrage op in dit nummer. Het gaat over de horlogefabriek Lip in Besançon (de geboorteplaats van Proudhon). In 1973 begon het in Lip met staking tegen sluiting van de fabriek, waarna arbeiderszelfbestuur gerealiseerd werd. Lip Hoera!
De laatste pagina’s van LMl sluiten af met culturele informatie, zoals met een artikel over een filmer van de opstand, Med Hondo geheten, een van de hoofdfiguren genoemd van de Afrikaanse cinema. Daarna vindt men nog nieuws over een aantal onlangs verschenen boeken.
– door Thom Holterman, oorspronkelijk voor Libertaire Orde
Le Monde libertaire nr. 1855, november 2023, 48 blz., prijs 4 euro.
