De Israelische nieuwe premier Benjamin Netanyahu heeft woensdag de laatste hand gelegd aan zijn zesde kabinet van Likud met de orthodox-Joodse Shas en United Tora Judaism, gecombineerd met de ”Religieuze Zionisten” en Otzma Yehudit of Joodse Kracht. Donderdag wordt het kabinet ingewijd. De regering is zonder enige twijfel het meest rechtse en racistische, en bovendien fascistische kabinet dat Israel ooit heeft gehad. Op verschillende punten bedreigt zij wat rest van het democratische karakter van de staat en de vrije meningsuiting.
In de regeringsverklaring wordt al direct de toon gezet door de eerste zin waarin het ”exclusieve en onvervreemdbare recht van het Joodse volk op elk deel van het land van Israel” wordt bevestigd en vervolgens wordt aangekondigd dat de Joodse nederzettingen in Galilea, de Negev, de Golan en ”Judea en Samaria” (de Westoever) zullen worden versterkt. Het wordt verwacht dat het nieuwe kabinet in de komende twee maanden ”de nieuwe nederzettingen” (de naam die het nieuwe kabinet geeft aan de zogenaamde wilde, niet door de Israelische wet erkende nederzettingen) zal gaan erkennen. Daarnaast is in de (niet bindende) coalitie-overeenkomst met de Religieuze Zionisten vastgelegd dat de Israelische soevereiniteit zal worden uitgebreid tor Judea en Samaria. Er wordt daarvoor echter geen tijd genoemd. Naar verwachting zullen er – uit angst voor afwijzende reacties van met name Amerika – voorlopig geen stappen in die richting worden gezet. Daarnaast wordt de ”religieuze status quo” met name rond de Aqsa-moskee in Jeruzalem gehandhaafd.
De afgelopen weken waren vooral nodig om een aantal speciale en controversiële wetsontwerpen goed te keuren. Daaronder was een wet waarbij Arye Deri, die veroordeeld is wegens corruptie en belastingontduiking en in de gevangenis heeft gezeten, minister van van Binnenlandse Zaken kan worden. Of een andere wet waarbij Itamar Ben Gvir van Otzma Yehudit, die minister van Nationale Veiligheid wordt, samen met de premier de man wordt die de baas wordt van de politie zijn plannen kan voorleggen. Hij krijgt daarbij ook – maar in dit geval alleen – de leiding van de Grenspolitie, die wordt losgemaakt van de normale politie. En dan was er een wet waarbij Bezalel Smotrich van de Religieuze Zionisten de leiding krijgt over het ”Burgerbestuur” van de Westoever. Smotrich wordt in feite minister van Financiën (en zal halverwege de regeerperiode van functie ruilen met Arye Deri) maar hij mag ook een minister benoemen die op het ministerie van Defensie de baas wordt van het Burgerbestuur. Gisteren werd bekend dat hijzelf de functie gaat vervullen.
Verder was er nog een wet die het mogelijk gaat maken dat besluiten van het Israelische hooggerechtshof door de Volksvertegenwoordiging, de Knesset, met een simpele meerderheid worden ”overruled”en teruggedraaid. Deze wet riep een een protest op van 87 ex-rechters en staatsrechtgeleerden, die het een rechtstreekse bedreiging noemden van de democratie. De wet tast namelijk het principe aan van de de scheiding der machten. De wet zal overigens al volgende week op de proef gesteld worden. Er is namelijk een zaak aanhangig gemaakt bij het hooggerechtshof tegen de wet die Arye Deri in staat stelde om minister te worden.
Los daarvan zijn er nog tal van coalitie-akkoorden met mogelijk verstrekkende gevolgen. Bijvoorbeeld een voorgestelde aanpassing van de de Wet op de Terugkeer (waarbij degenen met één Joodse grootouder worden uitgesloten), of een besluit om niet langer bekeringen in Israel van niet-Joden via niet orthodoxe rabbijnen te erkennen. Ook zijn er voorstellen om de doodstraf voor terrorisme mogelijk te maken en is er een voorstel om de weigering van diensten goed te keuren als die niet stroken met de geloofsovertuiging van de dienstverlener. Het zou de mogelijkheid openen dat bijvoorbeeld hotels gaan weigeren om mensen uit de wereld van de LHBTQ gemeenschap te ontvangen. Het was dit voorstel dat president Herzog in een gesprek met Ben Gvir zijn bezorgdheid deed uitspreken. De president vroeg hem zich te matigen en goed te letten op de reacties uit het buitenland.
Over wie er in het kabinet zitting gaan nemen kan nog worden gezegd dat Yoav Galant (Likud), een vroegere stafchef minister van Defensie wordt. Yariv Levin (Likud), die als interim-voorzitter van het parlement het aannemen van de recente nieuwe wetten begeleid, wordt minister van Justitie en Buitenlandse Zaken gaat naar Eli Cohen die de post later zal wisselen met Israel Katz (beiden zijn Likud). Maar, zoals de krant Haaretz opmerkt, de echte minister van Buitenlandse Zaken zal – zoals gewoonlijk – Netanyahu zelf zijn. Tzachi Hanegbi, bekend als voorvechter van de kolonisten en groot voorstander van een aanval op Iran, wordt de nationale Veiligheidscoördinator. In Israel worden demonstraties voorbereid van diverse organisaties tegen het kabinet. De Jordaanse koning Abdullah II waarschuwde Israel dat het niet over de ”rode lijn” moet gaan voor wat betreft de Aqsa-moskee in Jeruzalem.
