Geert Wilders wil weer een referendum. Ditmaal over de euro. Eerder wilde hij al een referendum over een minarettenverbod. Populisten houden van referenda.
Een populistische partij uit de jaren zestig, D’66 (het politieke stelsel laten ontploffen), had lange tijd de keuze voor een referendum als politiek instrument in haar verkiezingsprogramma’s staan. Vooral sinds de draak van een referendum, zo genoemd door Andreas Kinneging, over het ontwerp voor een Europese constitutie, is de animo bij D66 (zonder apostrof inmiddels) tot onder het nulpunt gedaald. (Een andere reden is dat D66 zich intussen heeft ontwikkeld – versneld na de dood van Hans van Mierlo – tot een gevestigde ultra-liberale partij.) Om terug te keren naar het punt dat ik wil maken: het is niet per se rechts populisme dat referenda als panacee ziet, maar ook gematigd populisme.
Wilders gaat bij zijn voorstel niet over één nacht ijs. Vooraf wil hij laten onderzoeken of een terugkeer naar de gulden beter is voor Nederland. Een compliment voor z’n sluwheid. Ongetwijfeld vindt hij een ‘gerenommeerd’ bureau dat die keuze bevestigt, net zoals in 2010 instituut Nyfer becijferde dat de kosten van immigratie 6 à 10 miljard euro per jaar bedragen. Wie betaalt, bepaalt tenslotte. Met de cijfers van zo’n instituut heb je meteen ook een onderbouwing waarom jouw wasmiddel witter wast, of van andere onzinnige beweringen.
De ondersteuning door zo’n onderzoeksbureau acht Wilders blijkbaar nodig, omdat mensen soms het idee hebben dat wat ze in het alledaagse leven opmerken, niet altijd klopt. De aarde is niet plat bijvoorbeeld. En vooral bij complexe onderwerpen willen Henk en Ingrid af en toe naar een deskundige luisteren. Als ze bij deskundigen informatie halen, is het zaak twijfel te zaaien. Als de ene deskundige zus zegt, en de andere zo, dan moet je toch maar weer op je gevoel afgaan. En het gevoel zegt dat de aarde plat is.
Populisme accepteert wat oppervlakkig gezien juist is. Referenda bevestigen dat populisme, omdat de gemiddelde burger wel wat anders aan zijn hoofd heeft dan de gevolgen van bepaalde politieke beslissingen tot in de verre consequenties door te denken. Edmund Burke – weliswaar niet een favoriet van links – heeft het democratische alternatief in de kern prima verwoord:
‘Als u mij kiest, ga ik doen wat ik denk dat het beste is voor het land. Dat kan best tegen uw ideeën en opvattingen ingaan. Ik kan u wel uitleggen waarom ik bepaalde dingen doe en ik geef daarvoor argumenten. Als het u niet bevalt kunt u mij aan het eind van mijn zittingstermijn wegstemmen.’
Goed bestuur wil dus zeggen dat je leiding geeft aan de bevolking en dat kan vaak betekenen dat je helemaal niet moet doen wat de meerderheid op een bepaald moment wil. Daarbij wil ik met nadruk dat ‘in de kern‘ toelichten. In een democratie heeft een leider altijd beperkte macht, er horen natuurlijk geïnstitutionaliseerde tegenkrachten zoals een parlement en een vrije pers bij.
Precies, niks referenda! We hebben politici in dienst genomen om het voor ons uit te zoeken. Daarbij willen we het ze niet gemakkelijk maken!!
Sjaak Scheele Schreef:
Toen dit blog werd geplaatst, was de keuze op Lombard Street Research al gevallen. Het bureau voldoet in ieder geval aan de verwachting: http://nos.nl/video/313424-pvvonderzoek-onderleiding-van-fervent-euroscepticus.html
Er is nog een reden waarom je D66 nooit meer hoort over referenda: kort voordat hij naar Den Haag ging heeft Alexander Pechtold als wethouder eigenhandig een referendum getorpedeerd. Daardoor kan hij nooit meer met goed fatsoen het r-woord in de mond nemen.
Bij GroenLinks zijn ze tenminste duidelijk: omdat de meeste mensen nu eenmaal niet idealistisch zijn zoals zijzelf, huiveren ze van de gedachte aan referenda. Nadat Mark Bovens zijn pleidooi voor populisme (en tegen ‘de kloof’) had gehouden is door Dick Pels, op de site van de Waterlandstichting, een discussie aangezwengeld over “verlicht populisme”, waar hij wel wat in zag. Nee nee, geen directe democratie hoor! Ze wilden meer aandacht besteden aan charisma – zoals die leuke Obama dat aanpakte…
Politici zullen referendumverzoeken alleen steunen als ze er voordeel van verwachten, nooit uit principe. En als de uitkomst niet bevalt, zullen ze ‘m niet naleven. Overigens is sinds kort de zgn. publieks- of burgerparticipatie ‘hot’ (alle infrastructuurprojecten zijn daar bv. structureel voor opengesteld, door het vorige kabinet nog), wat kennelijk een soort ‘inspraak 2.0’ moet worden. Dat is natuurlijk gewoon weer allemaal voor de buhne, dat weet ik ook wel, maar zoiets is wel een geschikte plek voor een breekijzer.
Het smerige en achterbakse van Wilders is dat hij voor zichzelf ook wel weet dat dat die euro heus wel blijft en dat die wel degelijk meer oplevert.
En hij weet ook dat we er geen referendum over zullen houden.
Das kan hij z’n leven lang gillen dat de hele wereld fout zit en hij goed en dus iedereen onmiddellijk moet aftreden o.i.d
Z’n volgelingen hebben dan in ieder geval iets waarvan ze zeker weten dat degenen die tegen hun ingaan goede argumenten hebben want je kunt immers niet “bewijzen” dat die euro wel gelukt is. Bij elke koersdaling of elke vorm van een eventuele crisis zal altijd juichend hele horden Wilders-aanbidders op de been brengen omdat ze eindelijk iets hebben om aan te tonen dat ze wel degelijk minder dom zijn dan iedereen (en ze zelf) van hen denkt.
Referenda zijn het ultieme middel van democratie.
Dus de stelling volgende, zou men tot de conclusie kunnen komen dat populisme heel democratisch is.
Populisme en Referendum zijn twee ballen die hier door een en zelfde hand worden gestreeld. 🙂
Om populistische redenen allemaal.
Oftewel Populisme en referendum zijn twee verschillende buiken die beiden nu door Wilders worden bepoten. 🙂
Het probleem met referenda is dat ze alleen maar georganiseerd worden door mensen die weer eens ergens tegen zijn.
Die PVVstemmers denken dat een referenda hen zal helpen,of dat er werkelijk iets voor hen zal veranderen…zombies
Jos Schreef:
Dat wist Balkenende ook.
Daarom heeft hij helemaal niets aan gedaan. 🙂
Theo Gerris Schreef:
“Referenda zijn het ultieme middel van democratie.
Dus de stelling volgende, zou men tot de conclusie kunnen komen dat populisme heel democratisch is.”
Dat referenda het ultieme middel van democratie zijn, is de misleidingstruc bij uitstek van de populist. Democratie houdt uiteindelijk bestuur door het volk in, maar het is een vergissing te menen dat democratie de directe uitdrukking van de volkswil is. Democratie is een ingenieus systeem met tal van waarborgen voor onder andere minderheden, opdat hun rechten niet door een toevallige meerderheid verdrukt worden. Populisten zijn degenen die propageren dat het systeem van waarborgen niet nodig is en dat een wens van het volk op een willekeurig moment onmiddellijk gerealiseerd moet worden.
Diederik Samsom (PvdA) voegt zich bij het kamp van de populisten: Samsom: referendum bij nieuw Europees verdrag.
@12 Sjaak Scheele.
Zoals u weet ben ik voor referenda.
Maar als Samsom dit wil, vraag ik mij af, welk addertje onder het gras is er.
Deze man is hoogst onbetrouwbaar.
A zeggen en B doen.
“Goed bestuur wil dus zeggen dat je leiding geeft aan de bevolking en dat kan vaak betekenen dat je helemaal niet moet doen wat de meerderheid op een bepaald moment wil ”
Dat vinden ze nu ook in Saoedi-Arabië
@14: zwembad:
50,001 % is een meerderheid. dat is * dus* democratie? Zo simpel is het voor jou?
Je bent hier nu ook al bezig om Sjaak te beschuldigen van een “bijna dictatoriale” wens.
Je kan het eens zijn met Sjaak of niet, maar je gaat echt te ver in je conclusies, en geeft ook geen enkele onderbouwing.
Als je tegen democratie bent dan heb je inderdaad een bijna dictatoriale wens.
verder in andere draadje
Leuk frame. Doe nu maar weer normaal.
discussie om zeep
gefeliciteerd knul
neem aan dat ik nu een ban heb
Nav. de reacties over referenda onder ‘Het socialisme als achterlijke cultuur zonder kompas‘ wil ik de volgende observatie uit dit artikel nog eens voor het voetlicht brengen:
“Populisme accepteert wat oppervlakkig gezien juist is. Referenda bevestigen dat populisme, omdat de gemiddelde burger wel wat anders aan zijn hoofd heeft dan de gevolgen van bepaalde politieke beslissingen tot in de verre consequenties door te denken.”
Evidentie voor de bevattelijkheid voor oppervlakkig poplisme door een groot deel van de burgers toont een artikel over een politicologisch onderzoek op Joop: Kiezers kennen hun eigen regering niet.
Een subkop luidt:
Een derde van het electoraat kent de eigen regering niet.
In een dergelijke situatie is het meestal makkelijk voor het kapitaal om referenda met geoliede campagnes naar zijn hand te zetten.
Bedankt Sjaak.
Me je opmerking op @20 over de Referendum heb je opnieuw mijn stelling bevestigd dat je argumentatie omtrent de referendum eveneens voor 100% voor elke doorgaans normale verkiezing geldig is.
Er is geen enkel verschil.
Het zou ook veel nuttiger zijn om ons nu te bekommeren over de manieren om de economie te doen stimuleren. Dit hebben we harder nodig dan de theoretische vraagstukken.
@21 nexus,
Manipulatie komt bij verkiezingen voor, zeker weten. Maar ik denk dat het net iets moeilijker is een verkiezing te manipuleren dan een simpel referendum.
Pingback: Nee tegen referenda | Krapuul