Parlementair of buitenparlementair? Een oude kwestie


Wonderlijk om in de Rode Canon – naast aartsvader Domela Nieuwenhuis – zomaar een anarchist aan te treffen – een echte, niet een twijfelaar van het laatste decennium van de negentiende eeuw die tenslotte het sociaal-democratische licht zag. Daar waren er velen van, en het is geen mooi tafereel om achteraf te lezen hoe de ene na de andere oud-medestrijder van Domela Nieuwenhuis overliep naar “de parlementairen”. De scheiding ging met veel wederzijds persoonlijk verwijt gepaard.

Tjerk Luitjes was anarchist en is het gebleven. En als anarchist was hij dan weer dwars tegen degenen met wie hij samenwerkte of geacht werd samen te werken. Hij was onder anderen exploitant van een vegetarisch pension in Blaricum. Zijn mooiste wapenfeit – naar mijn mening – is de oproep tot algemene staking, gedaan vanuit Giethoorn, woonplaats van een ander opmerkelijke anarchist, J.J. Hof , met wie hij even heeft samengewerkt. Toen hij opriep tot organisatie van anarchisten viel dat weer niet goed. Gaandeweg vervloog zijn politieke betrokkenheid daarna.

Luitjes was een belangrijk man in socialistisch/anarchistisch Groningen en hij is in de Rode Canon opgenomen omdat hij een motie voorstelde in de Sociaal-Democratische Bond om nooit meer aan parlementsverkiezingen deel te nemen. De motie haalde het net. De weg stond open voor de splitsing in een anti-parlementaire (later anarchistische genoemd) en een parlementaire (later weer sociaal-democratische genoemd) richting. We schrijven nog net 1893.
Domela Nieuwenhuis had er net een periode als Kamerlid opzitten (1888-1891) en in tegenstelling tot wat latere legendevorming wil had hij wel Kamerlid willen blijven, maar hij wees eventuele steun van liberale zijde af (Nederland had nog een districtenstelsel, met tweede rondes).
Maar de SDB zou niet meer aan verkiezingen doen.

Het WBS-artikel.

Deel van de reeks over de Rode Canon

5 gedachten over “Parlementair of buitenparlementair? Een oude kwestie”

  1. Een discussie die in de jaren 80 weer volop woekerde in de actiegroepen … zelf voel ik me nog altijd vies en collaborerend als ik stem … Vooral omdat de SP zo ongeveer de enige keuze is en die me op allerlei wijzes aan de vroegere CPN doet denken … Mischien dat nu Femke aan het directeursposten-jagen is gegaan Groen-Liberaal weer groen links word … maar dan zit je nog met allerlei ouwe Femkevriendjes ….

  2. Groen Links kun je vergeten. Jolanda Sap heeft verklaard te streven naar meer samenwerking met PvdA en D66 en op termijn zelfs een fusie niet uit te sluiten. De SP wordt dus uitgesloten van dat streven naar meer samenwerking.
    Ik denk dat je de fout maakt, de koerswijziging van GL toe te schrijven aan Halsema, terwijl dat in feite een breed gedragen streven is binnen die partij.
    Wanneer ik de SP was, zou ik daar niet al te zeer wakker van liggen. Om te beginnen zou Cohen wel gek zijn wanneer hij zijn linkervleugel onbeschermd zou laten door de SP te negeren. Indien hij zo dom zou zijn dat wél te doen, kan de SP flink gaan oogsten.
    De discussie herinner ik me ook, Bakra 😉

  3. Ik hoorde het vanmorgen op het nieuws .. Een kloon van Femke dus … Ik had gehoopt dat een echte Groen Linkse eigen kweek ( Dus geen overgestapte PvdAse zoals Femke) de partij weer terug op koers zou krijgen .. Maar een FUSIE met D66 😥 😥 😥 😥 😥 😥 😥 😥 😥 😥 dat word weer een bezoekje aan Uitgeest om de graven van Opa en Ome Ysbrand aan te harken , al dat getol om wat dit soort lui van de opvolger van hun CPN gemaakt heeft zal wel weer aan het opervlakte zichtbaar zijn 😡

  4. Vanwaar toch die afkeer tegen de SP? Zij krijgt de behandeling die de PVV verdient.

  5. Sofia van der Linde Schreef:

    Vanwaar toch die afkeer tegen de SP? Zij krijgt de behandeling die de PVV verdient.

    Principes Sofia ….Die zijn bij Sociaal-liberale Whatevers slechts wisselgeld .. en waarschijnlijk het feit dat wat nu in de leiding van Groen Whatever zit hun carriere is begonnen met het onder Andre van Es wegpesten van de gestaalde kaders van de CPN en de principiële pacifisten uit de PSP .. dat werk wil je niet moeten herhalen met SP’rs …

Reacties zijn gesloten.