Morele plicht
De klokkenluider stelt misstanden aan de kaak binnen een organisatie. Vaak is het openbaar ophangen van de vuile was een overtreding van regels voor geheimhouding of het wordt gezien als niet loyaal. Desalniettemin kan het gewenst zijn om tegen de regels in te handelen om een maatschappelijk belang te dienen. Soms zelfs vanuit morele plicht. In sommige landen is er wetgeving om klokkenluiders te beschermen. Die bescherming is vaak niet voldoende. Het blijft een hachelijke zaak om misstanden te openbaren. Klokkenluiders worden meestal ontslagen. In dit geval werd het ontslag ingetrokken. Maar dat is vooralsnog eerder uitzondering als regel.
Het algemeen belang
Spraakmakende onthullingen werden o.a. gedaan in het Luxleaks onderzoek. Hierbij werd journalistiek onderzoek gedaan naar ongewenste en illegale belastingontduiking. Hoewel er veel lof was voor het aantonen van de illegale belastingafspraken zijn de personen die de informatie hebben gelekt wel veroordeeld. Je neemt het nou eenmaal niet straffeloos op tegen de heersende macht van het grootkapitaal.
De Macht van de Verenigde Staten
In zaken waarbij ongeoorloofde praktijken van de Amerikaanse overheid werden geopenbaard blijken de consequenties voor degenen die pubclicatie mogelijk hebben gemaakt zeer ernstig.
Chelsea Manning die documenten over de oorlog in Irak en Afghanistan lekte zit nu in de militaire gevangenis een straf uit van 35 jaar. Wikileaks oprichter Julian Assange die zorgde voor publicatie van die documenten zit nu vast in de ambassade van Ecuador omdat hij uitlevering naar Amerika vreest. Edward Snowden die openbaar maakte hoe de Amerikaanse veiligheidsdienst NSA op illegale manier gegevens over personen verzamelde heeft zijn toevlucht moeten zoeken in Rusland, waar hij een voorlopig asiel heeft verkregen.
Precair
De omstandigheden waaronder deze 3 klokkenluiders nu leven zijn precair.
Chelsea Manning in eenzame opsluiting
Chelsea heeft naast haar gevangenschap te maken gehad met disciplinaire maatregelen binnen de strafinrichting. Ook haar recht op medische behandeling om haar geslachtsverandering te voltooien lijkt niet voldoende te worden gehonoreerd. In juli deed ze een zelfmoordpoging. Hiervoor werd ze gestraft met 14 dagen eenzame opsluiting, waarvan uiteindelijk maar 7 dagen zijn uitgezeten. Over gebeurtenissen tijdens deze eenzame opsluiting verscheen vorige week een verslag in de New York Times.
Hoe ziet de toekomst eruit voor Edward Snowden?
Edward Snowden had zichzelf voorbereid voor het moment waarop hij informatie naar buiten bracht. Hij was buiten de VS in Hongkong. Omdat arrestatie dreigde als gevolg van een verzoek door de Amerikaanse overheid vluchtte hij vervolgens naar Rusland. Hij kon politiek asiel krijgen in o.a. Nicaragua, Venezuela en Bolivia, kon echter kon niet uitreizen omdat de VS zijn paspoort hadden ingetrokken. Zodoende is hij nog in Rusland. Zijn partner is er nu ook. Hoe lang zijn verblijf in Rusland veilig is valt niet te zeggen. Zijn huidige verblijfsvergunning loopt af in 2017.
In een artikel in november 2015 deed Arundhati Roy verslag van een bezoek dat zij samen met John Cusack (de acteur) en Daniel Ellsberg (klokkenluider Pentagon Papers) bracht aan Snowden.
Zij stelde daarbij o.a. de vraag: “What will become of Edward Snowden?”
Zal hij ooit in staat zijn terug te keren naar de VS? Zijn kansen zien er niet goed uit.
“Will he ever be able to return to the US? His chances don’t look good. The US government – the Deep State, as well as both the major political parties – wants to punish him for the enormous damage he has inflicted, in their perception, on the security establishment. (It’s got Chelsea Manning and the other whistleblowers where it wants them.) If it does not manage to kill or jail Snowden, it must use everything in its power to limit the damage he’s done and continues to do. One of those ways is to try to contain, co-opt and usher the debate around whistleblowing in a direction that suits it. And it has, to some extent, managed to do that.
Opgesloten zonder zonlicht
Voor Julian Assange ziet het er ook niet goed uit. Hij heeft nu nog een veilige plek om te verblijven, maar dat is niet meer dan 2 kamers zonder een mogelijkheid om in de buitenlucht te komen. Het antwoord op de vraag wanneer hij in staat zal zijn naar huis te gaan is hier ook niet te geven. Assange staat voortdurend bloot aan aanvallen op zijn reputatie. Naast de initiële aanklachten wegens seksueel misbruik, die (terecht of niet terecht) in elk geval gebruikt worden om hem in de tang te houden, wordt hij ervan beticht een vriend van Trump te zijn, gemene zaak te maken met de Russen en bovendien is hij anti-semiet. Er zijn ook verdachtmakingen m.b.t de door hem opgerichte organisatie Wikileaks.
Voor zijn vijanden is Assange meer dan een verrader. Hij heeft de heersende machten uitgedaagd (en blijft dat tot op heden doen).
Arundhati Roy in het eerder genoemd artikel:
Looking at Julian Assange sitting across the table from me, pale and worn, without having had five minutes of sunshine on his skin for 900 days, but still refusing to disappear or capitulate the way his enemies would like him to, I smiled at the idea that nobody thinks of him as an Australian hero or an Australian traitor. To his enemies, Assange has betrayed much more than a country. He has betrayed the ideology of the ruling powers. For this, they hate him even more than they hate Edward Snowden. And that’s saying a lot.
Op 28 oktober schrijft een artikel onder de titel: De cyberoorlog tegen Wikileaks. Dit mede n.a.v. het afsluiten van de internettoegang voor Assange. Hoe aannemelijk is het dat de Ecuadoraanse ambassade hiertoe onder druk is gezet?)
Horvat wijst erop hoe belangrijk het is dat het publiek, de kiezers in een democratie, kunnen zien hoe het wrede gevecht om de macht gevoerd wordt.
Documenten betreffende oorlog in Afghanistan en Irak, de wijze waarop inlichtingen- en veiligheidsdiensten te werk gaan tot en met de campagnestrategie van een presidentskandidaat geven een ontluisterend beeld.
Horvat komt met een mooi spreekwoord op de proppen:
“When a wise man points at the Moon, the idiot looks at the finger”
Het wordt tijd dat we meer naar de maan gaan kijken in plaats van naar de vinger.
Chelsea Manning Support Network
Steun gratieverzoek voor Edward Snowden
Justice for Assange
