Over de wortels van IS

De berichtgeving en informatie rond IS in het Nederlandstalig gebied is doorgaans weinig diepgaand en beperkt zich meestal tot wat impressionistisch Facebookgeklets. Twee recente publicaties – van Patrick Loobuyck en Pieter Van Ostaeyen – ontsnappen aan deze verleiding. Ze kunnen als een boeiende diptiek worden gelezen, waarin plaats is voor nuancering en analyse, en niet voor het grote gelijk.

Volgens Patrick Loobuyck, professor levensbeschouwing en samensteller van De lokroep van IS, Syriëstrijders en (de)radicalisering, is de verleiding van IS niet minder dan een mysterium tremendum et fascinans: het angstaanjagende stoot de Syriëstrijders af en trekt hen aan. Maar het is vooral een mysterie waarrond heel wat onbeantwoorde vragen bestaan en weinig onderbouwde antwoorden. Deze verzamelbundel probeert daarop in te gaan en bestaat uit drie kloeke delen waarvoor Loobuyck dertien auteurs heeft weten aan te trekken.

Het eerste deel ‘Syriëstrijders: de cijfers en hun verhalen’ heeft vooral oog voor het microperspectief en de individuele drijfveren en processen van de Syriëgangers. De bijdrage van filosoof Tarik Fraihi is descriptief en die cijfers zijn behoorlijk verontrustend: in februari 2015 waren er 438 personen geregistreerd die verondersteld werden in Syrië te strijden. 114 keerden terug, 46 werden aan grensposten tegengehouden en 278 zijn Syriëstrijders van wie er vermoedelijk 51 sneuvelden. Fraihi wijst er ook op dat het jihadisme op Belgisch grondgebied niet helemaal nieuw is. Terloops verwijst hij naar Muriel Degauque en haar man Issam Goris die al in 2005 als zelfmoordterroristen in Irak optraden.

Antropoloog Eric Leman probeert op basis van concrete contacten en interviews met betrokkenen te begrijpen wat er gebeurt met mensen die radicaliseren. Het is jammer dat ook Chris De Stoop hiervoor niet aan het woord komt, want met ‘Vrede zij met u, zuster’ probeert hij op zijn bekende indringende manier een portret te schetsen van Muriel Deguque en het radicaliseringsproces dat zij in het Brusselse doormaakte. Leman verwijst naar gelijkaardige processen bij sektevorming.

Dat doet ook de criminologe Marion Van San in haar boeiende bijdrage ‘Tragiek van de heilige overtuiging’ waarin zij het plaatje van de Syriëgangers opentrekt en zich de vraag stelt hoe ‘gewoon’ die jongeren die vertrokken zijn nu wel degelijk waren. Zij verwijst daarvoor naar het uitstekende werk van de Nederlandse socioloog Bram De Swaan ‘Compartimenten van vernietiging. Over genocidale regimes en hun daders’. Op de achtergrond doemt voor mij het sociaalpsychologisch experiment van de Amerikaan Stanley Milgram op en het werk van Hannah Arendt, die al meer dan vijftig jaar geleden onderzoek deden naar de grenzen van gehoorzaamheid die in bepaalde gevallen grenzeloos bleek – blijkt? – te zijn. (Lees verder bij de bron van dit artikel)

Via:: dewereldmorgen.be