‘From unmanned to autonomous systems: trends, challenges and opportunities’, het onderwerp donderdag van de conferentie van het Europees defensieagentschap in brussel. Dit is dé jaarlijkse bijeenkomst van de wapenindustrie in Europa. Een groep van 173 wetenschappers uit diverse Europese landen, zijn gealarmeerd door de militaire koers die de Europese Unie vaart. Niet alleen wil de EU een enorme hoeveelheid belastinggeld spenderen aan militair onderzoek, deze gelden zouden ook voor de ontwikkeling van autonome wapens kunnen dienen.
Defensie is in Europa een nationale bevoegdheid. Welke oorlogen gevoerd moeten worden en welke wapensystemen daarvoor nodig zijn, is een beslissing die elke overheid onafhankelijk maakt. Maar dat is buiten de lobby van de wapenindustrie gerekend. In 2017 zette de EU de ongeziene stap om voor het eerst in haar geschiedenis een militair onderzoeksprogramma van 90 miljoen euro te financieren. In 2019, minder dan twee jaar later, zal het Europees Parlement stemmen over een hallucinant grootEuropees Defensiefonds, een militair programma van 13 miljard euro.
Het Europees Defensiefonds is controversieel. De Europese Ombudsman heeft zich in een reeksuitspraken zeer kritisch uitgelaten over het gebrek aan transparantie. Bovendien zijn er bezorgdheden omtrent de betrokkenheid van de defensie-industrie bij de opzet van het Fonds. Onderzoek toont aan dat verschillende voorstellen van de Europese Commissie bijna letterlijk gekopieerd zijn van beleidsvoorstellen van de wapenindustrie.
Het met Europese fondsen subsidiëren van de wapenindustrie kan grote gevolgen hebben. Het risico bestaat dat het de wereldwijde wapenwedloop zal aanzwengelen. De militaire technologieën die vandaag ontwikkeld worden, zullen gebruikt worden in de oorlogen van de toekomst. Ondertussen wordt wetenschappelijk onderzoek dat kan bijdragen aan het voorkomen van conflicten verwaarloosd.
Onbemande autonome wapensystemen
Het Europees Defensiefonds financiert niet eender welke wapentechnologie. De focus van de jaarlijkse conferentie van het Europees Defensieagentschap doet vermoeden dat de EU de heersende trend van onbemande naar autonome wapensystemen wil aanmoedigen. Volledig autonome wapens, ook gekend als killer robots, zijn in staat om zelf doelwitten te selecteren en uit te schakelen zonder enige menselijke interventie. Dat gaat in tegen internationale, humanitaire standaarden en ondermijnt het fundamenteel recht op leven en menselijke waardigheid.
De grens tussen onbemande en autonome systemen is dun. Sinds het begin van dit jaar is de EU gestart met het militair project Ocean2020. Dat project integreert maritieme, onbemande vaartuigen en lucht-drones met het oog op surveillance van de Middellandse Zee. Een ander controversieel project dat op de Europese agenda staat, is de ontwikkeling van een gewapende robot. Een project waar ook België bij betrokken is. De robot kan doelwitten selecteren tot op een afstand van vijf kilometer.
Omwille van de controversiële aard van killer robots, riepen het Europees Parlement, wetenschappers, talloze middenveldorganisaties en verschillende overheden op tot een verbod. Net zoals in het verleden chemische wapens, anti-persoon mijnen en clustermunitie verboden werd, moeten overheden nu ook killer robots een halt toeroepen. Ondanks de grote steun voor een verbod, ondermijnen verschillende overheden de onderhandelingen door steeds meer autonome wapentechnologie te ontwikkelen. Ook de Europese Unie lijkt zich nu, tegen een resolutie van haar eigen parlement in, bij die overheden te voegen.
De afgelopen vier jaar hebben we de gruweldaden van de Eerste Wereldoorlog herdacht. De oorlog die leidde tot de oproep: ‘nooit meer oorlog’. Gaan wij nu, 100 jaar later, opnieuw investeren in een nieuwe wapenwedloop?
– Overgenomen van: dewereldmorgen.be
