De neoliberale regering van de Portugese premier Pedro Passos Coelho is gisteren door een coalitie van linkse partijen ten val gebracht. De regering Coelho werd twee weken geleden geïnstalleerd. De coalitie van neoliberale extremisten – in de burgerlijke media hardnekkig “centrum-rechts” genoemd – slaagde er bij recentelijk gehouden verkiezingen niet in een absolute meerderheid te halen in het parlement. Desondanks benoemde president Cavaco Silva – zelf ook knetterrechts – Coelho tot premier, ook al was al meteen duidelijk dat de linkse meerderheid in het parlement niet akkoord zou gaan met het aangekondigde bezuinigingsbeleid. Gisteravond gebeurde dan wat iedereen verwachte: een tot voor kort voor onmogelijk gehouden coalitie van de Socialistische Partij, de Communistische Partij en het Linkse Blok, die samen over 122 van de 230 zetels in het parlement beschikt, bracht de regering Coelho ten val.
Algemeen wordt verwacht dat president Silva nu de leider van de Socialistische Partij, António Costa, zal vragen een regering te vormen. Hij zou ook een zakenkabinet kunnen formeren dat tijdelijk de zaken waarneemt, maar de meeste waarnemers achten dat onwaarschijnlijk.
Costa heeft gezegd een deel van de bezuinigingen van de afgelopen jaren terug te zullen draaien. Zo wil hij de loonsverlagingen in de publieke sector ongedaan maken. Ook de belastingverhogingen en de verlaging van de pensioenen wil hij deels terugdraaien. Daarnaast wil Costa opnieuw gaan investeren in de publieke sector.
Hoe een eventuele regering Costa er uit gaat zien, is niet duidelijk. De ideologische verschillen tussen de drie linkse partijen zijn groot en het is maar de vraag hoe lang een eventuele coalitie stand houdt. Indien Costa in navolging van de Griekse premier Tsipras bezwijkt voor de dictaten van de EU, kan het snel afgelopen zijn met de steun.
Voor de EU is de val van de regering Coelho een ernstige tegenslag. Portugal is minder eenvoudig te chanteren dan Griekenland en de EU kan een nieuwe crisis momenteel niet gebruiken. Een woordvoerder van de Socialistische Partij verklaarde overigens wel onmiddellijk dat de EU zich niet ongerust hoeft te maken, een eventuele regering Costa zal zich “aan haar afspraken houden en haar verplichtingen nakomen”.