Zo was ’t in het Engeland van 1963: no Irish, no dogs, no coloured. In de stad Bristol solliciteerde in april van dat jaar een 18-jarige jongen, Guy Bailey, op een baan als buschauffeur bij het gemeentelijk vervoer. Hij was nieuw in de stad en de dubbeldekkers daar had hij nog nooit meegemaakt en fascineerden hem. Maar hij werd afgewezen – omdat hij zwart was, hij kwam uit Jamaica.
Dat leidde nogal tot het een en ander: want op 28 augustus 1963, na uitgebreide acties, gaf het busbedrijf dit beleid voorgoed op. Dat gebeurde op exact dezelfde dag dat MLK (drie keer raden) in Washington zijn ‘I have a dream’-toespraak hield.
De grote actie die in de UK ontstond, begon met een busboycott in Bristol. De drie zwarte organisatoren voelden zich geïnspireerd door het optreden van Rosa Parks om te mogen zitten waar ze wilde in een bus in VS in 1955 (ik liet hier opzettelijk even weg dat Rosa zwart was, dat dit in Alabama speelde en zij toen alleen achterin de bus mocht zitten). Het lukte de actieleider, de Jamaicaanse maatschappelijk werker Paul Stephenson, zelfs om de steun van Labour-oppositieleider Harold Wilson te krijgen.
Wilson won een paar maanden later de verkiezingen en werd premier. Hij had aan actieleider Stephenson beloofd dat hij een wet tegen racisme zou invoeren – en hield woord. De eerste Britse Race Relations Act trad in 1965 in werking. Of protesteren zin heeft?
Helaas is er op 29 augustus ook een treurig racistisch feit te gedenken, ontdekte ik: in 1758 de VS werd het eerste ‘Indiaanse reservaat’ geopend, in Indian Mills in New Jersey, voor het volk van de Lenape. New Jersey heette tot 1664 Nieuw Nederland, toen de Britten het fort Nieuw Amsterdam overnamen. Iets verderop lag trouwens Nieuw Zweden. Etcetera, etcetera.
PS1: Dus de abaya van hoofd-tot-voeten mag niet meer in Franse openbare scholen? Dan mag-ie vast ook niet bij de Nederlandse pliesie, of het leger. Of bij de Nederlandse rechters. Die drie groepen mogen zeker ook geen hakenkruisjes dragen. Maar ik ben erg benieuwd of kinderen op een islamitische school een keppeltje op mogen, of davidster om. Of op een christelijke of Joodse school een hoofddoek (vooral als je jongen bent…). Ik droeg op één school ooit een uniform – dat was prima verder. Bij de verkenners ook. Geen klachten.
PS2: Ik droeg overigens ook wat – als jochie onder mijn overhemdje, linksboven op het bandje van mijn hempie, dus onzichtbaar maar ongeveer op mijn hart, een veiligheidsspeld met een kleine blauwe medaille van Maria, de heilige maagd, moeder van Jezus (destijds). Ook Sint Jozef en de heilige Antonius (voor als je wat kwijt was) zaten erbij. Ik ben als kleuter nooit belaagd, beroofd, gepest of bedrogen (denk ik) of ontvoerd, ondervoed of aangereden. Nou jullie weer! Ik kreeg wel af en toe een tik, pets of lel. Hmm.
– Uitgelichte afbeelding: By http://www.bbc.co.uk/learningzone/clips/images/previews/s_hist/s_hist_ec_07431_4x3.jpg, Fair use, https://en.wikipedia.org/w/index.php?curid=25701562
