De Engelse onderklasse verkiest in meerderheid Brexit. Daarmee geeft ze steun aan Nigel Farage van Ukip en rechtse Tory Boris Johnson. Een Umwertung aller Werte (Friedrich Nietzsche) die de uitdrukking is van de ondergang van een cultuur? Mogelijk. In ieder geval is het opmerkelijk.
Vreemde zaken worden gewoon wanneer waarden op hun kop worden gezet. Zo heeft Farage zijn politieke carrière als parlementariër aan de door hem vermaledijde EU te danken. In zijn thuisland kon hij nooit een zetel in het Britse Parlement veroveren. Slechts dankzij de proportionele representatie die de EU voor het Europees Parlement eist, heeft hij een positie als europarlementariër namens Ukip. Boris Johnson zet het voortbestaan van het Verenigd Koninkrijk op het spel – een Schotse afscheiding is waarschijnlijk omdat de Schotten in groten getale pro-EU zijn. Boris Johnson komt voor hem op de eerste plaats en dat is het enige dat er toe doet. Voorts gaat Brexit over een uittreden van Groot-Brittannië en Noord-Ierland uit de EU, terwijl alleen Engelsen grote bezwaren tegen de EU hebben maar niet Schotten, noch Welshmen of Noord-Ieren.
Aan de andere kant heeft mainstream links, Labour en de Groenen, een pro-EU standpunt. Dat is vooral ingegeven door de aan zekerheid grenzende kans op een sociaal onmachtig zelfstandig Engeland dat naar het pijpen van de VS – TTIP – moet dansen. Dan is zelfs de huidige neoliberale EU relatief een zegen. Maar hoe verkoop je zo’n ontmoedigende boodschap aan een nog steeds trotse natie – Britannia, rule the waves – waarover het patriottische lied zingt? Dat vergt inderdaad echt een herwaardering van waarden.
