Nieuwsbeleving en gezelligheidshandhaving

Nederland is een klein land dat graag meespeelt en indruk maakt op het wereldtoneel. Vorig jaar sloot Rutte lachend met Janoekovitsj een overeenkomst van 10 miljard met Shell en een inheemse BV om schaliegas te winnen in de Oekraïne. Buiten Nederland is het allang bekend dat Nederland een grote speler is als het gaat om fiscale voordelen voor twijfelachtige ondernemingen, regeringen en individuen. Zo was Shell voordat de burgeroorlog in Syrië uitbrak exploitant van alle Syrische pompstations. Nederland is West-Europees bruggenhoofd voor het Russische Gazprom, biedt allerlei professionele ondersteuning voor belastingontwijking en schijnconstructies, levert een pretpark aan Sotsji en stuurt wel vaker hoogwaardigheidsbekleders om een glaasje aan te stoten om deze of gene zakelijke overeenkomst te vieren. Zulke zondes koop je af door ze met veel gezelligheid te omkleden, waarin anderen zich graag kunnen herkennen. Voor de kledingkeuze bestaat meer belangstelling dan voor de motieven achter een staatsbezoek.

In de publieke media is er sporadisch ophef over het gesjacher met corrupte bedrijven en regeringen, maar dat wordt meestal overstemd door berichten over zaken die de ware Nederlander echt bezighoudt: heb ik genoeg geld en waarom heb ik minder geld dan de ander?, voetballen, schaatsen, updates over pedofielen, misstanden in de zorg, files en het weer, allerlei voordelige aanbiedingen van overbodige diensten en goederen en de regelmatige ophef over onvoldoende geïntegreerde niet-blanken of andere minderheden die de eigen soort bedreigen. De strekking van het verhaal is dat alle mensen niet deugen behalve diegenen die iedere dag roepen dat alle mensen buiten zijzelf niet deugen en dat er een prijs is voor meedoen. Van die dingen die oprecht bezorgde mensen bezighouden. Dat Nederland de grootste buitenlandse investeerder in Oekraïne is en medeplichtig is aan de jarenlange corruptie en zelfverrijking van oligarchen, dat interesseert geen hond.

Een oprisping van meneer Wilders, die bijvoorbeeld de oprichting van een Australische PVV-variant aanmoedigt, dat is pas echt nieuws. Via een YouTube-filmpje richtte hij zich gisteren tot een symposium zonder verrassingen dat dezer dagen in Melbourne, Australië wordt gehouden onder de noemer ‘1st International Symposium on Liberty and Islam in Australia’ — SION 2014, georganiseerd door de Q Society, in samenwerking met Wilders’ oude Amerikaanse vrienden Pamela Geller en Robert Spencer die miljoenen verdienen aan het verspreiden van islamofobie en in de exoot Wilders een held zien. De Q Society had Wilders vorig jaar uitgenodigd voor een tournee om Australië te waarschuwen tegen de Islam, immigranten (en links), die volgens hem de oorspronkelijke waarden en normen van een land als Australië bedreigen. Zijn videoboodschap van vandaag noemt dat er een frisse, rechtse wind waait en bevat een aankondiging dat Wilders een nieuwe politieke partij, die er nog niet is — de Australian Liberty Alliance, volgend jaar persoonlijk in Australië gaat vieren. ‘Wilders lanceert ‘Australische PVV’’, kopte de Volkskrant en tientallen media volgden met de gebruikelijk herkauwde berichtgeving over dit belangwekkende nieuws.

Over het belastingparadijs Nederland hoor je maar af en toe wat, want er is van staatswege besloten belastingparadijs en Nederland niet in één adem te noemen. Het levert tenslotte veel geld op dus waarom zou je klagen, of instemmen met Europese regelgeving om woeker en zelfverrijking op kosten van 99% van de samenleving tegen te gaan of zeuren over internationale verdragen over mensenrechten die ondernemerschap in de weg staan? Moslims treiteren en immigranten uitschelden schept voor veel Nederlanders meer voldoening dan mensen met veel teveel geld vragen een bijdrage te leveren in de bestrijding van armoede en onrecht. Wanneer een ander belastingparadijs, zoals Zwitserland, de grenzen sluit voor immigranten, dan is prompt een groot deel van Nederland verontwaardigd, waarom Nederland ook de grenzen niet sluit. Althans, zo lijkt het in de media, via hun opiniemakers en hun peilingen. De meeste Nederlanders zijn nog nooit in het multiculturele Zwitserland geweest. Het is opmerkelijk dat op zo’n moment zo veel Nederlanders graag willen dat het vlakke Nederland is als het bergachtige Zwitserland.

Het illustreert dat veel mensen fictie en realiteit niet meer uit elkaar kunnen houden. In het verwende Nederland zijn oorlogen tussen supermarkten en hun winstverwachtingen voorpaginanieuws en is de opening van een StarBucks filiaal in een provinciestad een regionaal cultureel hoogtepunt. In Zwitserland is ’s-lands grootste kruidenier, Migros, een coöperatie die eigendom is van de klanten van Migros. 2 miljoen van de 7,2 miljoen Zwitsers zijn lid van die coöperatie. Er bestaat niet eens een Nederlandse Wikipedia-pagina over Migros. In Nederland zijn er volgens peilingen ongeveer 2 miljoen kiezers van de 17 miljoen Nederlanders voor wie betrokkenheid en een aandeel in een betere samenleving bestaat uit het gejammer over te weinig geld en de schuld van de ander en de wil om de komende duizend jaar de stem te willen uitbrengen op een eenmansfractie die belooft ons te bevrijden van al het kwaad dat hier niet thuis hoort en als alles goed gaat 10.000 euro erbij oplevert in tien jaar tijd. Ondanks dat ze niet meedoen met de lokale verkiezingen. Het alternatief is thuisblijven en soeverein verder klagen.

Geluk is hier gezelligheid en gezelligheid moet je handhaven, desnoods met harde hand. Dat doe je het beste preventief door een enorme muur te plaatsen tussen ons gewaande geluk bij een medaille of een beker en de werkelijkheid die dat geluk bedreigt. Daarom wordt de Britse kunstenaar en filmregisseur Steve McQueen die getrouwd is met een Nederlandse kunstcritica en ook in Amsterdam woont in het NOS Journaal genoemd als ‘een beetje van ons’, maar pas nadat hij een Oscar kreeg voor zijn verfilming van ‘12 years a slave’. Het is nou eenmaal geen onderwerp of kunstenaar die past in de vaderlandse talkshow- en roddelindustrie of het belevingsnieuws van de nationale omroep. Daarom is de bedreiging van een VN-vertegenwoordiger op de Krim pas groot nieuws als blijkt dat hij een Nederlander was. Daarom haalt het bericht dat de Europese Commissie eraan denkt 11 miljard aan de Oekraïne te lenen voor wederopbouw van een kapot land alle voorpagina’s. Voor veel Nederlanders het signaal dat ‘ons’ geld, alsof Nederland de flappentap van de EU is, wordt weggegeven aan een corrupt land. Dan staat de hulp aan de Oekraïne ineens ons geluk in de weg. De decennia en de vele miljarden daarvoor die werden ‘geïnvesteerd’ in die corruptie, die bestaan niet, want dat hadden we zo afgesproken. Nog een biertje, meneer Poetin?

NB. Begeleidende leestips: Ewald Engelen: Smakeloos, De Groene Amsterdammer; Jesse Frederik: Hoe rijk Oekraïne de belasting ontwijkt in paradijselijk Nederland, De Correspondent