Ondanks dat het een zeer goed geschreven boek is, maar het boek nog steeds te koop is zonder dat er herdrukken van verschenen zijn, hebben weinigen waarschijnlijk ‘Crisis in de rechtstaat’ uit 2004 van Britta Böhler gelezen. Hoewel de wetten sindsdien veranderd zijn, drastisch na 9-11, en nog steeds stormachtig aan verandering onderhevig zijn, wil ik enige stukken uit haar boek citeren.
Helaas wordt het ingrijpen van de overheid in bijvoorbeeld de persoonlijke levenssfeer veelal niet eens als probleem ervaren. Een van de gangbaarste argumenten in dit verband luidt: ‘Waarom is het eigenlijk zo erg als mijn DNA-gegevens worden opgeslagen door de overheid? Ik heb tenslotte niets te verbergen.’ En degenen die misschien wel iets willen verbergen, zoals verdachen in een straf- of uitleveringsproces, hebben volgens menigeen weinig recht van spreken. ‘Want te lang en te uitsluitend,’ zo hoor je steeds meer mensen zeggen, ‘hebben wij ons laten leiden door de gedachte dat iedereen recht heeft op een eerlijk proces en een adequate verdediging. Nu de veiligheid van de samenleving op het spel staat, zijn de rechten van (potentiële) criminelen toch zeker minder belangrijk dan de bescherming van onschuldige burgers?’
Dan gaat ze even later verder:
Deze houding wordt met nog grotere vanzelfsprekendheid ingenomen wanneer het gaat om de dreiging die uitgaat van het internationale terrorisme. Veel mensen lijken te denken: wij kunnen het ons toch gewoonweg niet meer veroorloven om te wachten tot wij overtuigende bewijzen in handen hebben? Het risico dat wij dan lopen, is immers te groot en voorkomen is in dit geval beter dan genezen. En als dat betekent dat er ook weleens iemand onschuldig in de gevangenis belandt, dat zij dan zo.
Aan het einde sluit ze het desbetreffende hoofdstuk af met de volgende zinnen:
Wij moeten goed voor ogen hebben dat rechtstatelijke beginselen geen willekeurige regels zijn die naar believen kunnen worden veranderd. Integendeel, de beginselen van de rechtstaat vormen de kern van datgene wat wij beschaving noemen. Als de roep om hardere maatregelen betekent dat wij hiermee de verworvenheden van de rechtstaat overboord dreigen te zetten, moeten wij beseffen welke keuzes wij maken.
De cruciale vraag luid uiteindelijk namelijk niet hoe wij de samenleving in de rechtstaat veiliger kunnen maken, maar of de ongereflecteerde roep om meer veiligheid niet ten koste gaat van de belangrijkste garant voor veiligheid: de rechtstaat. En dat betekent dat deze vraag niet alleen degenen aangaat die zich, net als ik, beroepsmatig met het recht bezighouden. Kwesties als rechtstatelijkheid en rechtsbescherming zijn niet alleen belangrijk voor officieren van justitie, rechters en advocaten. Deze onderwerpen zijn van belang voor iedere individuele burger. Ook voor burgers die denken dat zij niets te verbergen en dus niets te vrezen hebben.
Dat alles is meer dan 10 jaar geleden opgeschreven. Wat zich toen al zeer zichtbaar manifesteerde – onschuldigen (vermeende terroristen bijvoorbeeld) opsluiten in gevangenissen niet anders zien dan een foutje van een vonnis (beter 10 onschuldige vermeende terroristen opsluiten, dan één terrorist laten lopen), of de teloorgang van de privacy – is tegenwoordig haast normaal geworden, wat zelfs door politici wordt beleden. Voor eigen rechter spelen is bij sommigen gemeengoed geworden. Anno 2004 kon Britta Böhler niet bevroeden, dat een beschaafd land zich steeds verder van de rechtstaat zou verwijderen.
EenVandaag heeft onder 16000 Nederlanders onderzocht, tot hoever zij de privacy willen opofferen ter bestrijding van het internationaal terrorisme. De uitslagen zijn niet verrassend, de vraagstelling van de enquête en het slecht onderbouwd persbericht wel. Security.nl heeft die enquête opgepikt en bericht daar over. Mensen die op artikelen op Security.nl reageren zijn vaak, heb ik uit hun berichten begrepen, hoog opgeleid en werkzaam in de ict, en veel van die mensen spreken zich uit voor privacy, vaak onvoorwaardelijk. En daarbij sluit ik me aan. Hieronder één van die reacties op de enquête van ‘EenVandaag’, waaruit blijkt, dat reageren soms wel zin heeft in die zin, dat er naar verdieping wordt gezocht.
Onverantwoordelijk enquêteren …Enquêteurs van het eenvandaag panel verdienen soms een enorme spreekwoordelijke academische schop onder hun holvanwege onverantwoordelijk en suggestief enquêteren! [•] Afpakken, doorschuivenHet plan van het kabinet om jihadgangers het Nederlanderschap af te pakken kan rekenen op brede steun (72%).Is de geënquêteerden gevraagd of zij inhoudelijk kennis hebben van dat plan?
Is dat plan voor de vraagstelling ook kort en helder uitgelegd?
Waarom is de geënquêteerde daarna niet gevraagd waar die jihadgangers dan wel dienen te verblijven?Waarom niet gevraagd of geënquêteerden enig idee hebben hoe dat dan juridisch moet?
[•] Rechters ?
Kan je een ander land dwingen onze Nederlanders te krijgen of te houden omdat wij onze problemen met hen niet fatsoenlijk kunnen oplossen?‘Per ongeluk’ vergeten te vermelden in het persbericht ? : zonder tussenkomst van een rechter (!)
De volledige vraag in de enquete was namelijk
Vindt u het een goed of een slecht plan om van jihadgangers die zich hebben aangesloten bij een terreurgroep het paspoort af te pakken zonder tussenkomst van een rechter?Rechters?
Waar hebben wij rechters voor?
Detail in onze samenleving natuurlijk, detail dat je makkelijk weg kan laten in je persbericht.
‘Lekker belangrijk’.Nederlanders afdanken als was het een zak vuil die je over de heg van de buren kiepert, wat is dat toch voor een onuitroeibaar idioot idee?
[•] Concessies, soms ?
Wat zei zelfs ‘onze’ Pim daar ook alweer ooit over? …De bestrijding van het internationale terrorisme is zo belangrijk dat deze soms ten koste mag gaan van de privacy van burgers, vinden de meeste ondervraagden (73%).Het origineel
Met welke van de onderstaande stellingen bent u het het meest eens:- Bij de bestrijding van het internationale terrorisme mogen er concessies gedaan worden aan de privacy van burgers.’: 73%
– Het bestrijden van het internationale terrorisme mag op geen enkele manier ten koste gaan van de privacy van burgers.’: 18%
– Weet niet/ geen mening: 8%“mogen er concessies gedaan worden”
In welke gevallen wel en welke gevallen niet?
Op welke manier en met welke consequenties?
Concrete voorbeelden laten we voor het gemak maar achterwege?
Is de geënquêteerden ook het gevolg voorgelegd van hun soms voor zijn keuze?
Haalbaarheid en realiteit van ‘ideeën’ nog van enig belang ?Vast niet, dan wordt het allemaal te ingewikkeld.
[•] Politiek opwarmertje
Nadenken voordat je iets vindt, roept, invult of stemt is er niet meer bij.
Dan heeft stemrecht eigenlijk ook niet meer zo’n nut wel?
Stemrecht afschaffen maar?
Digitale stemmachines automatisch machtigen voortaan at random dergelijke in the wild stemmen uit te laten brengen?Dit soort enquêtes zijn een godsgeschenk voor de onelinerpoeperts van waterstofperoxide partijen en law and order politici.
Laten er nou net onder andere verkiezingen in aantocht zijn voor de eerste kamer.
Je weet wel, die kamer die het het huidige kabinet zo lastig maakt als zij lak heeft aan burgerrechten.Over een paar maanden is dat voorbij, dan zijn de lastpakken weggestemd, met dank aan dit soort inhoudsloze onkritische oneliner bevestigende enquêtes.
[•] Stemming maken
Wie riep er ook alweer dat de media links waren?Wat wil eenvandaag met dit soort onzin dat enquete genoemd wordt bereiken?
Irreële gevoelens aanwakkeren en bevestigen en discussies op basis van feiten blokkeren?Helaas is deze wijze van enquêteren en interpreteren eerder normaal dan uitzondering.
Eenvandaag laat hier haar maatschappelijke verantwoordelijkheid behoorlijk vallen.[•] Eenvandaag enquête : Plat, goedkoop en maatschappelijk onverantwoordelijk!Hier is het allemaal na te lezen.
