Rechts heeft de overhand in Nederland; onder meer de PvdA verkeert in crisis. Rechts heeft de overhand in Europa. Dat is niet eens eigen verdienste, maar ligt veeleer aan de zwakte van links. Francine Mestrum merkte op: links haalt geen voordeel uit de crisis. Ze verweet links een gebrek aan visie. Visie is nodig. Ontbreekt die dan bestaat een grote kans dat links niet verder komt dan verwijten aan rechts. En zure zeuren zijn niet populair.
Een attractieve linkse visie aandragen is niet simpel. Maar voortmodderen is geen optie op de langere termijn. Mijn linkse visie hier kan niet anders dan schetsmatig zijn. Een blog kent zijn beperking in ruimte. Derhalve is argumentatie summier. Maar in ieder geval gaat het wat dieper dan het obligate ‘de sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen’.
Relatief veel verwijzingen (links) heeft dit stukje. Eigenlijk vind ik die hartstikke vervelend. Net alsof je zelf niet kunt argumenteren. De uitzondering maak ik hier omdat ik voor verdieping verwijs naar stukken van mijn hand voor Krapuul in de afgelopen jaren.
Inkomensverdeling
Links houdt een vrij egalitaire inkomensverdeling in. Dat is het voornaamste kenmerk. Personen die opmerken dat het verschil tussen links en rechts is verdwenen of dat het niet meer van deze tijd is, zijn rechts of dom of waarschijnlijk beide. Van een vrij vlakke inkomensverdeling profiteert minstens 90 procent, schat ik. Iedereen krijgt meer kans op optimale invulling van zijn leven. Gelukkig heeft Thomas Piketty de inkomensverdeling door zijn boek (Le capital au XXIe siècle) weer prominent op de politieke agenda gezet.
Werk
Het bijbelse ‘Niet bij brood alleen’ was ooit de titel van een CDA-programma. De betekenis ervan geldt sterk voor links, geen ’te veel om te sterven maar te weinig om te leven’. Daarbij is volledige werkgelegenheid bijzonder belangrijk. Werk geeft de beste kans op ontplooiing, op verbetering van de leefsituatie en op psychisch welbevinden van iedereen.
Democratie
Democratie is zowel doel als middel. Politieke ideeën dienen door het filter van publieke beoordeling te gaan. Goede zullen overeind blijven. Het idee van dictatuur van het proletariaat is bijvoorbeeld in de loop van de tijd op zijn merites gefilterd. In een eeuw is daarvoor geen aantrekkelijke uitwerking gevonden. Verder is democratie niet gebaat bij referenda. De valstrik van manipulatie wordt daarbij vergroot. Nee, democratie is een uitgebalanceerd systeem waarbij rechten van minderheden zoveel mogelijk gewaarborgd zijn. Overigens denk ik dat aan democratische stelsels nog behoorlijk wat valt te verbeteren. Zo staat monarchie in beginsel op gespannen voet met democratie.
Mensenrechten
In een democratisch systeem spelen mensenrechten een belangrijke rol. Karl Marx had er weliswaar niet zoveel vertrouwen in. Natuurlijk zorgen mensenrechten op zich niet voor een linkse politiek. Maar ze fungeren als thermometer. Partijen die mensenrechten willen schrappen vallen linkse verworvenheden aan.
Anarchisme
Om de doelstellingen over inkomensverdeling, werk en democratie te verwezenlijken is een linkse overheid nodig. Ik volg Mark Rutte die deze als een klein en krachtig ziet. En daarbij neem ik anarchistische kritiek op een groot overheidsapparaat serieus. Michail Bakoenin heeft het prachtig verwoord. Ik citeerde hem al eerder.
Er zal dus geen bevoorrechte klasse meer zijn, maar een regering en, let wel, een bijzonder ingewikkelde regering, die zich niet tevreden zal stellen met het politieke bestuur en beheer van de massa’s, zoals alle huidige regeringen, maar die bovendien het economisch beheer zal voeren door de productie in haar handen te concentreren, en de rechtvaardige verdeling der rijkdommen, de bebouwing van het land, de vestiging en ontwikkeling van fabrieken, de organisatie en leiding van de handel, tenslotte het gebruik van kapitaal bij de productie door de enige bankier, de staat. Dit alles zal een geweldige wetenschap en vele hoofden boordevol van hersens, in de regering vereisen. Het zal de heerschappij van het wetenschappelijk verstand zijn, het meest aristocratische, despotische, arrogante en minachtende van alle regimes. Er zal een nieuwe klasse ontstaan, een nieuwe hiërarchie van werkelijke en denkbeeldige geleerden, en de wereld zal verdeeld worden in een minderheid die heerst in naam van de wetenschap en een geweldige onwetende meerderheid. En wee dan de massa onwetenden!
Het oude socialistische ideaal van gemeenschappelijke bezit van de productiemiddelen is daarmee passé. Dat betekent niet dat gemeenschappelijke taken worden uitbesteed aan commerciële organisaties, zoals Rutte en de neoliberale ideologie willen. Ik denk dat moderne technologie in de vorm van internet hier kan helpen. Mensen kunnen makkelijk met elkaar communiceren. Daardoor kunnen verenigingen van belanghebbenden en geïnteresseerden veel bestuurlijk werk overnemen.
Autarkie
Nog kun je zoveel prachtige idealen schetsen, voor realisatie ervan is uiteindelijk zeggenschap over een groot deel van de economie vereist. Een grote mate van autarkie is noodzakelijk. De eerste leiders van de Sovjet-Unie en met name Nikolaj Boecharin hadden dat goed begrepen. Daarom is de strijd voor een democratische en linkse EU zo belangrijk. Die biedt kans op zeggenschap over de economie door haar inwoners.
Subsidiariteit
De EU staat gevoelsmatig ver af van dagelijkse problemen van haar burgers. En net zoals iedere grote organisatie probeert ze haar invloed steeds verder uit te breiden. Dat moeten we niet hebben. De EU dient slechts op een hoog niveau problemen aan te pakken. Uitwerkingen behoren zoveel mogelijk doorgeschoven te worden naar lagere niveaus. Daarbij is nadere invulling van subsidiariteit essentieel.
Links kan de leiding nemen buiten het parlement.
Daar heeft de PvdA geen afspraken gemaakt met de vvd.
Zoals de vvd in een paar weken de inkomensafhankelijke ziektekostenpremie uit het regeerakkoord sloopte.
Zo kan de PvdA de doelen uit het energieakkoord realiseren, buiten de dictatuur van VNO NCW om.
Dat kan door duurzaam sociaal te maken.
Zoals den Uyl ooit riep “een auto voor elk huishouden”.
Zo kan Diederik Samsom roepen “een stukje windpark voor elk huishouden”
Een huishouden dat een stukje windpark koopt voor eigen gebruik, is nu al goedkoper uit dan de gesubsidieerde stroom uit een commercieel windpark.
Dat komt omdat het spaargeld van huishoudens zo goedkoop is.
Windpark bouwers ontwerpen ook mooiere windparken als ze voor de verkoop zijn bedoeld.
En als burgers eigenaar zijn, worden windmolens sociaal, en onder controle van de omwonenden.
Door een stukje windpark van 2400 EUR te kopen, heeft een huishouden meteen al 160 EUR per jaar voordeel, zonder subsidie, en dat wordt groter naarmate de commerciele stroomprijs stijgt.
Ook het energie neutraal verbouwen van bestaande woningen maakt wonen goedkoper, als is dat duurder dan het sociale stukje windpark, het levert wel heel veel banen op.
De bouw kan met de PvdA weer de motor van de economie worden
`De zwakte van Links is de oorzaak van deze drek, een linkse EU maken, socialisme is passé`, schei toch uit, wat een geleuter. Tenzij je jouw sociaal-democratische visie Links wil noemen.
Wat er allemaal voor Links door kan gaan in 2014, het is niet te geloven.
Zo, nu het nog kan.
Ik denk dat dat idee van volledige werkgelegenheid als ideaalbeeld een misvatting is. We automatiseren juist steeds meer werk weg en dat is op zich goed. er zijn veel leukere en interessantere dingen te bedenken om te doen dan heel veel banen bieden, daar hoef je echt je levensvervulling niet uit te halen. Alleen moet je dan wel van de moraal af dat je alleen via werk recht op inkomen hebt.
Plus het hele geldstelsel moet op de schop! http://www.geldstelselhervormen.nl
Ow raar, eerste reactie weg! Die was: Laurent, ik ben het helemaal met je eens. Ben me hierin aan het verdiepen tegenwoordig, is haalbaar volgens mij. http://basisinkomen.nl/wp/
Maar ene Uhlenbelt van de SP heeft al een tendentieus stuk geschreven dat het alleen maar luiheid in de hand werkt. Klinkt toch meer als VVD dan als SP voor mij 😛 ik denk dat als iedereen vrij is om te beslissen wat hij met zijn tijd doet, de samenleving een stuk leuker wordt. En degenen die heel veel willen hebben, kunnen er bij gaan werken. Maar gezien alle uitgaven die er nu zijn aan zorg, subsidies, kinderbijslag en weet ik al niet meer, is een basisinkomen een stuk makkelijker en een stuk waardiger. Mensen hoeven zich dan geen paria meer te voelen, als ze geen werk kunnen vinden. Want er is niet genoeg werk!
Werk is de beste ontplooiing ?
Hoe voegt schoonmaken buiten de deur iets toe als dat hetzelfde is als thuis, of elk ander ongeschoold baantje waarin je altijd afhankelijk bent van de beoordelingen van kleingeestigen, wiens instinct zegt dat ze juist jou moeten hebben als scapegoat.
De crux van het marxisme is dat het evenwijdig loopt met de industriele ontwikkeling- iedereen een schakel in de (ontmenselijkte) machine. Daarom haat socialisme de kleine ondernemers, niet de grote corporaties. En wordt je als zelfstandige kapotgemaakt met onzinnige afdrachten en regelgevings-doodssteken.
De mens gedijt het beste in zijn eigen zingeving en bedoeninkje, en in vrijwillige samenwerking.
Mijn links is nationaliseren (voorlopig) van alle door onszelf betaalde voorzieningen, het schoonmaken van de openbare ruimte van alle marketing en het grote afkicken van de consumptiemaatschappij.
En alle landen(de bevolking ervan) bezitters van hun eigen grondstoffen.
Het lijkt een groot programma maar het vraagt vnl
-actieve deelname aan en controle op het algemeen belang ipv persoonlijke belangen-groepjes
-vergroting inspraak arbeidsdeel , vermindering inspraak kapitaalverschaffers tov beleid
-en het verwijderen van het mantra “werkgelegenheid” want dat heeft al heel wat vervuilend wapengekletter in stand gehouden evenals (productiviteits of ecomomische)”groei” die de rechtvaardiging blijkt van parasitair handelen.
Minder werkgelegenheid, meer tijd om te leven!
“Daarom haat socialisme de kleine ondernemers, niet de grote corporaties.”,/i>
lolwut?
“En wordt je als zelfstandige kapotgemaakt met onzinnige afdrachten en regelgevings-doodssteken.”
lolwut?
Het komt wel vaker voor dat mensen links niet van rechts weten te onderscheiden. Maar, onderbouw het eens wat ik hierboven citeer?
@Laurent,
Desnoods voer je een vierdaagse werkweek in. Maar dat moet je dan wel EU-breed doen. Nederland in z’n uppie zal ten onder gaan in concurrentiestrijd.
@Keira,
Inderdaad, geldcreatie is juist een taak die de overheid – ECB – toebehoort.
@Sjaak: Alleen geldcreatie (of ook onderwijs, zorg, openbaar vervoer, energie, etc.)?
Wat dacht je van controles?
Maar het bijengif kan niet verboden worden want dan dreigt Bayer de hele industrie hier dicht te gooien. Werkgelegenheid hè.
De oudste kerncentrale kan ook niet dicht, want daar was oa de vakbond tegen.
Nog meer openingstijden wil men voor nog meer consumptie ?van welk geld? De laatste hardnekkige middenstander moet het veld ook nog ruimen voor de giganten van de precaire arbeidsomstandigheden.
https://www.opendemocracy.net/rutvica-andrijasevic-devi-sacchetto/china-may-be-far-away-but-foxconn-is-on-our-doorstep
Als men maar goed begrijpt dat dit een uiterst.rechts kabinet is dat het land.sloopt. Kan de VVD geen Wiegeltje plegen. Sinterklaas bestaat hij zit daar.
Hets 100% rechts wan beleid …. As usual.
Sjaak, ik ben het grotendeels met je eens.
Wat betreft het geleiden van de economie staat me alweer het voorbeeld van de Duitse Krankenkassen voor. Deze organisaties zijn semi-overheid en hebben nauwelijks een winstoogmerk. Echter wordt het succes van zo’n bedrijf wel degelijk uitgedrukt in de salariëring van zijn medewerkers. Het succes is dus direct afhankelijk van het aantal verzekerden en de onderlinge concurrentiestrijd bestaat voornamelijk uit het het aanbieden aan de verzekerden van nog betere prestaties en uitkeringen dan de ander. Uiteraard moet elke Krankenkasse voldoen aan een catalogus van wettelijke (minimum)voorwaarden.
Deze vorm kan je best toepassen op andere klassieke overheidstaken, zoals openbaar vervoer (uitgezonderd trein, tram, vanwege de mega-dure infrastructuur en het beheer daarvan), energie, water, afvalverwerking, etc.
Bovendien pleit ik zeer voor het onvoorwaardelijke basisinkomen. Niet overdreven hoog, maar genoeg om aardig van te leven. Wie duidelijk meer wil hebben, kan er meer voor werken, als hij/zij dan zonodig moet. Het maakt de overheid kleiner, zorgt voor een opvang van het arbeidnemers-overschot in de toekomst en maakt de overheid kleiner, want veel minder bureaucratisch. Maar het belangrijkste: het maakt het hebben van steeds meer geld minder belangrijk, helpt dus kapitalistische uitspattingen voorkomen en biedt daarmee enorme kansen een ander economisch systeem in te voeren.
@LRD,
Ja, in wezen zijn mijn ideeën sociaaldemocratisch. Maar ik wil me niet associëren met de officiële sociaaldemocraten, zoals die van de PvdA. Die hebben hun ideologische veren afgeschud.
@Joke,
Goede vragen. Maar er zijn alternatieven voor een allesbetuttelende overheid. Cornelis heeft er prima op geantwoord.
@Cornelis,
Dank voor je waardevolle bijdrage.
Terzijde: Dat je in debat met elkaar aanvullende zinnige suggesties kunt doen, vind ik een van de stimulerende aspecten van de reacties.
Sjaak, ik wil graag contact over je stuk.
Nou, zo’n reactie van Cornelis zou een prima refererend artikel zijn.
Top Cornelis, supergoed aangegeven. Dit is de frisse elan die Nederland nodig heeft.
@Sjaak is gebruikelijk goed onderbouwd doch kan ik niet accoord mee gaan met het doorstrepen van het referendum als demokratisch middel. Kijk wat straks in Catalonië gaat gebeuren. Het is uit den zotte om aan 70% van de bevolking te gaan weigeren wat ze democratisch zonder opstand willen bewerkstelligen.
Waar is eigenlijk de gedachte op gebaseerd dat als de overheid iets onder haar hoede neemt, daar allerlei negatieve kanten aan zitten zoals betutteling? Sinds alles geprivatiseerd is, is het betuttelgehalte, de inefficiëntie etc. er beslist niet minder op geworden.
Semi-overheid daar geloof ik trouwens ook niet zo in. Dat houdt meestal in dat de overheid als aandeelhouder zeggenschap houdt. Als je vat wil houden op de kwaliteit, dan moet je de dingen niet op afstand zetten. Bovendien zijn overheid en bedrijfsleven teveel verstrengeld om elkaars sparringpartner te kunnen zijn (zie ook Bas Heijne deze week: http://www.nrc.nl/heijne/2014/10/05/welke-publieke-zaak/).
Laurent, Redactie,
dat realiseerde ik me ook bij het schrijven en om die reden heb ik deze reactie bijna niet geplaatst.
Ik ben eigenlijk tegen het experiment. Ik heb een zekere remming aangaande stukjes schrijven, ben meer de klassieke reageerder. Ik zou meer geobsedeert zijn door het aanhouden van 200-400 woorden, dan dat ik van vrij erop los kan schrijven. Zo zal het vast meerdere vaste reageerders vergaan.
Ik realiseer me dat Krapuul geen democratie is en heb daar op zich geen problemen mee. Ik zal me dus moeten inlaten met het experiment. Hoewel niet geheel enthausiast.
Ach, leg ik me ook bij neer, de eigenaar beslist naar zijn eigen wil en dit is de normale gang van zaken.
Komt deze wel door?
Raar! Wil al een paar keer een link plaatsen van de site van het basisinkomen en die komt niet door.
“Zo zal het vast meerdere vaste reageerders vergaan.”
*hand opsteekt*
Evengoed heeft Jeroen mij wel enig denkvoer gegeven, aangaande deze proef/ dit concept. Maar goed.
@Keira, haal de H van http eens weg. – naamsite.com/ nl wat ook, kan ook.
Dan lukt het vast wel.
Ze zaten in de spam Kiera, ik heb de langste reactie met de link inmiddels geplaatst.
“krapuliteitenalarm”
Om andere redenen: JAAAAH!
En bedankt voor de geruststelling, Jeroen.
OT: Nexus,
Wou je het referendum dan op alle onderwerpen loslaten? Over de nadelen werd er hier al uitgebreid gediscusieerd.
Keira,
leuk dat we onafhankelijk van elkaar op het basisinkomen uit zijn gekomen.
Ik vermoed dat het best een tijd lang luiheid in de hand zal werken, althans bij een klein deel van de bevolking. “Scheißt der Hund drauf”, zegt den Duitscher. Het besef van verantwoordelijkheid en samenhorigheid zal uiteindelijk toch weer boven komen drijven.
Overigens betrapte ik mijzelf: mijn eerste gedachte was dat de overheid de individuele hoogte kan bepalen op maatschappelijke bijdrage, maar dat is natuurlijk onzin. Het heet nioet voor niks ONVOORWAARDELIJK basisinkomen. Die paar hardnekkige uitvreters kunnen er ook wel bij, al is het niet fraai.
@nexus – 5 oktober 22:50,
Zoals bij de meeste zaken zijn er uitzonderingen. Allicht zijn er voorbeelden van referenda te geven waarbij het middel voldeed. Ik denk bijvoorbeeld aan de recente volksraadpleging op de Krim.
Maar in het algemeen zitten er meer nadelen dan voordelen aan vast. Daarom wijs ik referenda af. Waarom zou het tenslotte het ene referendum wel kunnen en het andere niet?
Het barst van de inspraakkanalen in dit land. Als je van die inspraak ook zeggenschap maakt, kom je al een heel eind. (Zolang er sprake is van een redelijke afspiegeling natuurlijk. Die is er vaak wel degelijk, maar toch neemt de politiek dan doodleuk zo’n beslissing die van tevoren al vast stond.)
Dank Ina! Zat al :-O te kijken 🙂
Ja Cornelis Los, misbruik blijf je altijd houden. Maar dat moet je gewoon incalculeren. PGB heet helemaal dicht getimmerd te zijn, toch zijn er ouders die 1500,00 p/mnd voor zorg krijgen. Daarvan aan 1 uur per week aan ingekochte zorg besteden en de rest zelf opmaken. Gecontroleerd en niets gedaan, moeten we dan vanwege deze rotte appel zeggen, stoppen met die PGB? Ik zeg nee, incalculeren dat er zulke mensen zijn en de rest het niet onmogelijk maken om het beste voor hun kind te willen doen.
@Joke – 6 okt 20:55,
‘Het barst van de inspraakkanalen in dit land. Als je van die inspraak ook zeggenschap maakt, kom je al een heel eind.’
Inderdaad. In die richting denk ik ook met mijn verenigingen van belanghebbenden en geïnteresseerden.
@1: “Den Uyl:Een auto voor elk huishouden”. Wel, dat is met 8 miljoen auto’s in dit land ruimschoots bereikt. Maar of we daar blij mee moeten zijn?
Binnen de persoonlijke levenssfeer zijn een aantal dergelijke linkse wensen vervuld, maar een groot probleem (naar mijn mening het grootste) is dat links net als rechts een obsessief arbeidsethos koestert. En dat in een tijd waarin veel arbeid wegvloeit naar lagelonenlanden of door machines gedaan gaat worden. Dat drijft veel mensen die hun baan verliezen in de armen van populistische charlatans.
Let wel, ik verwacht geen spoedige cultuuromslag.
@ Anselm, “…dat links net als rechts een obsessief arbeidsethos koestert..”
Waar het om gaat is de economische model, oftewel motor, waarop de maatschappij opgebouwd is.
Heden op basis van arbeid.
Dit doet de maatschappij bewegen, oftewel werken.
Indien je dit onder vraag stelt, stel je in wezen de hele huidige structuur van de maatschappij onder vraag.
Het is revolutionair.