Er is een kleine nuance te maken op de opening van het artikel: “Geen Europees land heeft van het dekolonisatieproces zo’n bloedige puinhoop gemaakt als Frankrijk….” .
Portugal kan zich in dat opzicht qua puinhoop eenvoudig meten met Frankrijk. Pas in 1975 (!) na een machtsovername in het moederland besloot Portugal haar koloniën in Afrika en Azië onafhankelijkheid te geven. Tot die tijd voerde Portugal met directe NATO steun onderdrukkingsoorlogen in haar koloniale bezittingen. De nieuwe regering in Lissabon wist niet hoe snel hun anachronistische koloniale verleden moest afschudden en trok zich bliksemsnel terug zonder enige politieke infrastructuur of democratisch raamwerk achter te laten.
Guinee Bissau was feitelijk al in handen van de vrijheidsbeweging PAIGC, maar in Angola ontspon zich een langdurige bloedige burgeroorlog waarbij door de VS, Zaire en Zuid Afrika gesteunde ‘contra’s’ van de FNLA en UNITA tevergeefs de macht probeerden te grijpen. Dankzij militaire steun van Cuba, in 1975 en 1988, werden de opmarsen van de Zuid Afrikanen en Zaïrezen tot stilstand gebracht en uiteindelijk de onafhankelijkheid van Namibië en de val van het apartheidsregime bewerkstelligd, hoewel dat bijna 15 jaar duurde.
In Mozambique werd door Rhodesië en Zuid Afrika RENAMO opgericht, een tribaal gerichte organisatie die uitsluitend door steun van de apartheidsregimes haar jarenlange bloedige terreur kon volhouden, waardoor op het dieptepunt de economie van het land tot de allerslechtste ter wereld daalde.
Oost Timor werd daags na de onafhankelijkheidsverklaring bezet door Indonesië, met een gruwelijke onderdrukking van de burgerbevolking als gevolg.
