Minister van Economische Zaken Henk Kamp (VVD) wil een pauze, een wettelijke bedenktijd van een jaar bij bepaalde bedrijfsovernames in Nederland. Aanleiding daartoe zijn de pogingen tot overname van AkzoNobel. Het voorstel is infantiel. Het kapitaal laat zich door uitstel niet kaltstellen. Voorts is Kamps bedenksel waarschijnlijk een doodgeboren kindje omdat EU-regels dergelijke belemmeringen van de heerschappij van het kapitaal niet tolereren.
Maar interessanter dan de bespreking van de kansen van Kamps idee is zijn mogelijke motivatie ertoe. Alleszins is zijn initiatief opmerkelijk. Alsof een hogepriester van het kapitalisme van zijn geloof afvalt. Waarom wil hij de marktwerking van het grote geld beteugelen? In een uitzending van Buitenhof noemde hij het belang van de economische situatie van Nederland. Die is goed volgens hem en die wil hij door buitenlandse overnames niet laten kapotmaken. Bijzonder. Wanneer Nederland profiteert van overnames in het buitenland door hier gevestigde bedrijven is er niets aan de hand. Ik noem ter herinnering de zaak van de inlijving van Italiaanse bank Antonveneta door ABN Amro twaalf jaar geleden. Dat betekende destijds de eerste toe-eigening van een Italiaanse bank door buitenlanders. Andersom bij overnames van Nederlandse bedrijven is er echter wel een probleem. Dat klinkt bekend. Principiële consequentheid is niet het sterkste punt van VVD’ers. Regels en vooral de morele overwegingen ervoor zijn slechts oké zolang je er zelf profijt door kunt behalen. Dus wanneer de Nederlandse industriële infrastructuur het loodje legt, vindt Kamp dat het kapitalisme te ver gaat en zint hij op maatregelen.
Dat Kamp zich zorgen maakt om Nederland is des te opmerkelijker omdat het kapitaal internationaal is. Je kunt veel tegen het kapitalisme inbrengen maar niet dat het zich om geloof, ras of natie bekommert. Iedereen is wat dat betreft gelijk, dat wil zeggen dat iedereen in beginsel gelijke kansen heeft. Je gelooft in die internationale weldoende missie van het kapitalisme of niet. Wat Kamp betreft niet dus. Misschien heeft hij of nabije relaties van hem te veel te verliezen bij een teloorgang van Nederlandse ondernemingen.
